Bieżący numer
Online first
Archiwum
O czasopismie
Cele i zakres czasopisma
Wydawca i organ zarządzający
Zespół redakcyjny
Rada Naukowa
Kolegium Recenzentów
Indeksacja i współczynniki wpływu
Prawa autorskie i polityka otwartego dostępu
Źródła finansowania
Polityka prywatności
Dla autorów
Procedura publikacji
Procedura recenzowania
Wymogi redakcyjne
Etyka publikacji
Opłaty wydawnicze
Poczucie skuteczności w miejscu pracy a sens życia nauczycieli
1
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej, Wydział Pedagogiki i Psychologii, Instytut Pedagogiki Specjalnej, Podchorążych 2, 30-084 Kraków, Polska
Data nadesłania: 31-05-2023
Data ostatniej rewizji: 01-08-2023
Data akceptacji: 01-08-2023
Data publikacji: 10-11-2023
Autor do korespondencji
Agnieszka Muchacka-Cymerman
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej, Wydział Pedagogiki i Psychologii, Instytut Pedagogiki Specjalnej, Podchorążych 2, 30-084 Kraków, Polska
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej, Wydział Pedagogiki i Psychologii, Instytut Pedagogiki Specjalnej, Podchorążych 2, 30-084 Kraków, Polska
Wychowanie w Rodzinie 2023;30(1):129-145
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Poczucie własnej skuteczności jest ważnym elementem pracy nauczyciela. Obniżone poczucie skuteczności może mieć negatywny wpływ na efektywność nauczyciela w miejscu pracy oraz oddziaływać na jego funkcjonowanie poznawczo-emocjonalne
czy społeczne poza pracą. Wiąże się to z wieloma negatywnymi konsekwencjami, w tym obniżeniem poczucia sensu życia czy wypaleniem zawodowym. Cel. Celem artykułu jest ukazanie różnic między płcią i stażem pracy w zakresie predyktorów poczucia własnej skuteczności a sensu życia nauczycieli. Materiały i metody. Badania były prowadzone za pośrednictwem Internetu przy użyciu
Sensu Życia (MLQ), Testu Poczucia Skuteczności (TPS) oraz ankiety. Grupa osób badanych składała się z 283 nauczycieli (90% kobiet), wśród których średnia wieku wynosiła M = 48,92, SD = 9,66. Wyniki. Dane, jakie uzyskano, wskazują, że jedynie w grupie kobiet-nauczycieli większy poziom ogólnego sensu życia warunkowany jest przez zmienne poczucia skuteczności. Potwierdzono istotne statystycznie dodatnie związki między sensem życia a poczuciem skuteczności. Poczucie sensu pozytywnie korelowało z poczuciem skuteczności nauczycieli. W podsumowującym modelu regresji zawierającym staż pracy jako moderator istotnie przewiduje poziom poczucia sensu w życiu, wyjaśniając 18% wariancji tej zmiennej. Wnioski. Sens życia i poczucie własnej skuteczności oddziałują na siebie. Mają ponadto większą moc predykcyjną w grupie kobiet.
REFERENCJE (36)
1.
Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change [Poczucie własnej skuteczności: W kierunku ujednolicającej teorii zmiany zachowania]. Psychology Review, 84, 191-215. DOI: 10.1037//0033-295x.84.2.191.
2.
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control [Poczucie własnej skuteczności: Sprawowanie kontroli]. New York: W.H. Freeman.
3.
Bussey, K., Bandura, A. (1999). Social cognitive theory of gender development and differentiation [Społeczno-poznawcza teoria rozwoju i różnicowania płci]. Psychological Review, 4, 676-713. DOI: 10.1037/0033-295x.106.4.676.
4.
Chomczyńska-Rubacha, M., Rubacha, K. (2013). Test Poczucia Skuteczności: Opracowanie teoretyczne i psychometryczne Pracowni Narzędzi Badawczych Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN. Przegląd Badań Edukacyjnych, 1(15), 85-105. DOI: 10.12775/PBE.2013.007.
5.
Czerepaniak-Walczak, M. (1997). Aspekty i źródła profesjonalnej refleksji nauczyciela. Toruń: "Edytor".
6.
Damásio, B. F., de Melo, R. L. P., da Silva, J. P. (2013). Meaning in life, psychological well-being and quality of life in teachers [Sens życia, dobrostan psychiczny i jakość życia nauczycieli]. Paidéia, 23(54), 73-82. DOI: 10.1590/1982-43272354201309.
7.
Demirkasimoglu, N. (2015). The meaning of work in teachers’ lives: A qualitative study [Znaczenie pracy w życiu nauczycieli: Badanie jakościowe]. The Anthropologist, 22(2), 412-423. DOI: 10.1080/09720073.2015.11891894.
10.
Frankl, V. E. (2014). Bóg ukryty: W poszukiwaniu ostatecznego sensu. Warszawa: Wydaw. Czarna Owca.
11.
García-Alandete, J. (2015). Does meaning in life predict psychological well-being? An analysis using the Spanish versions of the purpose-in-life test and the Ryff’s scales [Czy sens życia wpływa na dobrostan psychiczny? Analiza z wykorzystaniem hiszpańskich wersji testu sensu życia i skali Ryffa]. The European Journal of Counselling Psychology, 3(2), 89-98. DOI: 10.5964/ejcop.v3i2.27.
12.
Gaś, Z. B. (2002). Poczucie skuteczności profesjonalnej nauczycieli o różnym stażu w zawodzie. Przegląd Psychologiczny, 45(1), 57-74.
13.
Główny Urząd Statystyczny. Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2020/2021 (2021). Pobrane 05.12.2023 z: https://stat.gov.pl/obszary-te....
15.
Hicks, J. A., King, L. A. (2009). Positive mood and social relatedness as information about meaning in life [Pozytywny nastrój i więzi społeczne jako źródło informacji o sensie życia]. The Journal of Positive Psychology, 4(6), 471-482. DOI: 10.1080/17439760903271108.
16.
Hillier, D., Fewell, F., Cann, W., Shephard, V. (2005). Wellness at work: Enhancing the quality of our working lives [Dobre samopoczucie w pracy: Poprawa jakości życia zawodowego]. International Review of Psychiatry, 17(5), 419-431. DOI: 10.1080/09540260500238363.
17.
Juczyński, Z. (2000). Poczucie własnej skuteczności – teoria i pomiar. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Psychologica, 4, 11-24.
18.
Kelchtermans, G. (2017). “Should I stay or should I go?”: Unpacking teacher attrition/retention as an educational issue [„Powinienem zostać czy powinienem odejść?”: Analiza zjawiska rezygnacji/pozostawania nauczycieli w szkole jako kwestii edukacyjnej]. Teachers and Teaching, 23(8), 961-977. DOI: 10.1080/13540602.2017.1379793.
19.
de Klerk, J. J., Boshoff, A. B., van Wyk, R. (2006). Spirituality in practice: Relationships between meaning in life, commitment and motivation [Duchowość w praktyce: Związki między sensem życia, zaangażowaniem i motywacją]. Journal of Management, Spirituality & Religion, 3(4), 319-347. DOI: 10.1080/14766080609518637.
20.
Kossakowska, M. M., Kwiatek, P., Stefaniak, T. (2013). Sens w życiu: Polska wersja kwestionariusza MLQ (Meaning in Life Questionnaire). Psychology of Quality of Life, 12(2), 111-131. DOI: 10.5604/16441796.1090786.
21.
Li, Y. (2018). Building well-being among university teachers: The roles of psychological capital and meaning in life [Budowanie dobrostanu wśród nauczycieli akademickich: Rola kapitału psychologicznego i sensu życia]. European Journal of Work and Organizational Psychology, 27(5), 594-602. DOI: 10.1080/1359432X.2018.1496909.
22.
Madalińska-Michalak, J. (2016). Pasja w pracy nauczycieli osiągających sukcesy zawodowe a potrzeba rozwijania ich kompetencji emocjonalnych. Studia z Teorii Wychowania: Półrocznik Zespołu Teorii Wychowania Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN, 4(17), 13-35.
23.
Mahler, D., Großschedl, J., Harms, U. (2018). Does motivation matter?: The relationship between teachers’ self-efficacy and enthusiasm and students’ performance [Czy motywacja ma znaczenie?: Związek między poczuciem własnej skuteczności i entuzjazmem nauczycieli a wynikami uczniów]. PLoS ONE, 13(11), e0207252. DOI: 10.1371/journal.pone.0207252.
24.
Platsidou, M., Daniilidou, A. (2021). Meaning in life and resilience among teachers [Sens życia i odporność wśród nauczycieli]. Journal of Positive Psychology and Wellbeing, 5(2), 97-109. DOI: 10.47602/jpsp.v5i2.259.
25.
Ortega-Jiménez, D., Ruisoto, P., Bretones, F. D., Ramírez, M. d. R., Vaca Gallegos, S. (2021). Psychological (in)flexibility mediates the effect of loneliness on psychological stress: Evidence from a large sample of university professors [Psychologiczna (nie)elastyczność pośredniczy między wpływem samotności na stres psychologiczny: Dowody z dużej próby profesorów uniwersyteckich]. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(6), 2992. DOI: 10.3390/ijerph18062992.
26.
Ostovar-Nameghi, S., Sheikhahmadi, M. (2016). From teacher isolation to teacher collaboration: Theoretical perspectives and empirical findings [Od izolacji nauczycieli do ich współpracy: Perspektywy teoretyczne i wyniki badań empirycznych]. English Language Teaching, 9(5), 197-205. DOI: 10.5539/elt.v9n5p197.
27.
Pikuła, N. (2019). Rola seniorów w budowaniu tożsamości narodowej osób mieszkających na obczyźnie. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia, 32(4), 341-352. DOI: 10.17951/j.2019.32.4.341-352.
28.
Sarıçam, H., Sakız, H. (2014). Burnout and teacher self-efficacy among teachers working in special education institutions in Turkey [Wypalenie zawodowe i poczucie własnej skuteczności wśród nauczycieli pracujących w placówkach edukacji specjalnej w Turcji]. Educational Studies, 40(4), 423-437. DOI: 10.1080/03055698.2014.930340.
29.
Schnell, T. (2021). The psychology of meaning in life [Psychologia sensu życia]. New York: Routledge.
30.
Schwarzer, R., Fuchs, R. (1996). Self-efficacy and health behaviours [Poczucie własnej skuteczności i zachowania zdrowotne]. W: M. Conner, P. Norman (red.), Predicting health behaviour (ss. 163-196). Buckingham-Philadelphia: Open University Press.
31.
Schwarzer, R., Hallum, S. (2008). Perceived teacher self-efficacy as a predictor of job stress and burnout: Mediation analysis [Poczucie własnej skuteczności nauczycieli jako predyktor stresu i wypalenia zawodowego: Analiza mediacji]. Applied Psychology, 57, 152-171. DOI: 10.1111/j.1464-0597.2008.00359.x.
32.
Steger, M. F., Frazier, P., Oishi, S., Kaler, M. (2006). The meaning in life questionnaire: Assessing the presence of and search for meaning in life [Kwestionariusz sensu życia: Ocena obecności i poszukiwania sensu życia]. Journal of Counseling Psychology, 53(1), 80-93. DOI: 10.1037/0022-0167.53.1.80.
33.
Taş, I., İskender, M. (2018). An examination of meaning in life, satisfaction with life, self-concept and locus of control among teachers [Badanie sensu życia, zadowolenia z życia, samoakceptacji i umiejscowienia kontroli wśród nauczycieli]. Journal of Education and Training Studies, 6(1), 21-31. DOI: 10.11114/jets.v6i1.2773.
34.
Vanhove, A. J., Herian, M. N., Perez, A. L. U., Harms, P .D., Lester, P. B. (2015). Can resilience be developed at work?: A meta-analytic review of resilience-building programme effectiveness [Czy odporność można rozwijać w pracy?: Metaanalityczny przegląd skuteczności programów budowania rezyliencji]. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 89(2), 278-307. DOI: 10.1111/joop.12123.
35.
Wierzejska, J. (2018). Poczucie własnej skuteczności pedagogów szkolnych a ich stres zawodowy = Sense of school guidance counsellor's own effectiveness and their occupational stress. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J, Paedagogia-Psychologia, 31(1), 23-40.
36.
Zhang, S., Tang, Y., Yong, S. (2022). The influence of gratitude on pre-service teachers’ career goal self-efficacy: Chained intermediary analysis of meaning in life and career calling [Wpływ wdzięczności na poczucie własnej skuteczności w realizacji celów zawodowych nauczycieli: Łańcuchowa analiza pośrednia sensu życia i powołania zawodowego]. Frontiers in Psychology, 13. DOI: 10.3389/fpsyg.2022.843276.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| eISSN: | 2300-5866 |
| ISSN: | 2082-9019 |
© 2006-2024 Journal hosting platform by Bentus
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
