Znaczenie inteligencji emocjonalnej w drodze do osiągnięcia przez dziecko sukcesu edukacyjnego
Więcej
Ukryj
1
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Studiów Edukacyjnych, Szamarzewskiego 89 bud. D, 60-568 Poznań, Polska
Data nadesłania: 05-06-2024
Data ostatniej rewizji: 07-09-2024
Data akceptacji: 06-09-2024
Data publikacji online: 19-09-2024
Data publikacji: 09-12-2024
Autor do korespondencji
Emilia Helena Grzesiak
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Studiów Edukacyjnych, Szamarzewskiego 89 bud. D, 60-568 Poznań, Polska
Wychowanie w Rodzinie 2024;31(2):297-314
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Cel. Celem artykułu jest przybliżenie pojęcia inteligencji emocjonalnej oraz przedstawienie alternatywnego spojrzenia na sukces edukacyjny, podkreślając rolę rodziców, a następnie środowiska szkolnego we wspieraniu uczniów od najmłodszych lat na drodze do
zdobywania wiedzy i osiągania pozytywnych wyników w procesie edukacyjnym, jak również w życiu dorosłym. Metody i materiały. W artykule omówiono koncepcję inteligencji emocjonalnej i jej rolę w osiąganiu przez dzieci i młodzież sukcesu edukacyjnego. W niniejszym artykule zaprezentowano syntetyczne ujęcie tematu dokonując przeglądu i analizy treści zawartych w dostępnych, wybranych przykładach literatury naukowej, związanej z podjętym zagadnieniem. Niniejsza publikacja rozpoczyna się od zdefiniowania emocji i inteligencji
emocjonalnej, wyjaśnienia ich znaczenia w kontekście indywidualnym i zbiorowym oraz skupienia się na dzieciństwie i edukacji (szczególnie biorąc pod uwagę rolę m.in. emocji, autoregulacji oraz poczucia własnej wartości w procesie przyswajania wiedzy i funkcjonowania w przestrzeni szkolnej). W sposób szczególny skupia się ona na okresie dzieciństwa, który stanowi ważny moment w rozwoju dziecka, aby stymulować jego umiejętności społeczne, uczyć radzenia sobie z emocjami i rozwijać inteligencję emocjonalną. Wyniki i wnioski. Inteligencja emocjonalna obok inteligencji ogólnej stanowi jeden z istotnych współcześnie czynników wpływających na osiągnięcie przez dziecko powodzenia edukacyjnego, a następnie szeroko rozumianego sukcesu (szkolnego i zawodowego). Stanowi ona czynnik optymalizujący proces edukacji i pomagający jednostce radzić sobie w wielu codziennych sytuacjach osobistych, edukacyjnych, a w przyszłości zawodowych. IE odgrywa w tym kontekście rolę swoistego rodzaju katalizatora wpływającego na pozytywne funkcjonowanie uczniów w przestrzeni szkolnej, jak również po ukończeniu edukacji, w kolejnych latach przypadających na jej funkcjonowanie w przestrzeni zawodowej.
REFERENCJE (56)
1.
Anand, P. V. (2019). Emotional intelligence: Journey to self-positive. New Delhi: The Readers Paradise. Bar-on, R. (2001). Emotional intelligence and self-actualization. In: J. Ciarrochi, J. P. Forgas, & J. D. Mayer (Eds.), Emotional intelligence in everyday life: A scientific inquiry (pp. 82–97). Philadelphia: Psychology Press.
2.
Bar-on, R. (2001). Emotional intelligence and self-actualization. In: J. Ciarrochi, J. P. Forgas, & J. D. Mayer (Eds.), Emotional intelligence in everyday life: A scientific inquiry (pp. 82–97). Philadelphia: Psychology Press.
3.
Bar-On, R. (2005). The Bar-On model of emotional-social intelligence. Psicothema, 18 (Suppl.), 13–25.
4.
Bru-Luna, L. M., Martí-Vilar, M., Merino-Soto, C., & Cervera-Santiago, J. L. (2021). Emotional intelligence measures: A systematic review. Healthcare, 9(12), 1696. Retrieved from:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/p....
5.
Bunce, L., Lonsdale, A. J., King, N., Childs, J., & Bennie, R. (2019). Emotional intelligence and self-determined behaviour reduce psychological distress: Interactions with resilience in social work students in the UK. British Journal of Social Psychology, 49(8), 2092–2111. DOI: 10.1093/bjsw/bcz008.
6.
Cherry, K. (2024). Emotional intelligence: How we perceive, evaluate, express, and control emotions: Is EQ more important than IQ?. Retrieved from:
https://www.verywellmind.com/w....
7.
Dymara, B. (2012). Bliżej przestrzeni interpersonalnych i sztuki współbycia [Closer interpersonal spaces and the art of coexistence]. Bliżej Przedszkola, 4, 38–39.
8.
Franken, R. E. (2006). Psychologia motywacji [The psychology of motivation]. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
9.
Gardner, H. (1983). Frames of mind: The theory of multiple intelligences. New York: Basic Books.
10.
Gardner, J. K., Qualter, P. (2010). Concurrent and incremental validity of three trait emotional intelligence measures. Australian Journal of Psychology, 62(1), 5–13. DOI: 10.1080/00049530903312857.
11.
Godlewska, A. (2013). Moje wielkie emocje [My great emotions]. Życie Szkoły, 4, 32–33.
12.
Goleman, D. (1997). Inteligencja emocjonalna [Emotional intelligence]. Poznań: Media Rodzina.
13.
Goleman, D. (1998). Working with emotional intelligence. New York: Bantam Books.
14.
Goleman, D. (1999). Inteligencja emocjonalna w praktyce [Emotional intelligence in practice]. Poznań: Media Rodzina.
17.
Goleman, D., Boyatzis, R. E. (2017). Emotional intelligence has 12 elements: Which do you need to work on?. Harvard Business Review [portal]. Retrieved from:
https://hbr.org/2017/02/emotio....
18.
Issah, M. (2018). Change leadership: The role of emotional intelligence. Sage Open, 8(3). DOI: 10.1177/2158244018800910.
19.
Kossakowska, K. (2012). Gdy dziecku brakuje motywacji [When a child lacks motivation]. Wychowanie w Przedszkolu, 8, 16–19.
20.
Kruczkowska, V. (2012). Być przykładem [Be an example]. Bliżej Przedszkola, 12, 28–29.
21.
Kuszak, K. (2013). Kompetencje dzieci w rozmowie z dorosłym i rówieśnikiem [Children’s competence in conversation with adults and peers]. Wychowanie w Przedszkolu, 1, 5–9.
22.
Kwaśny, A., Kłobukowska, M. (2011). Słowa ranią, czyli jak unikać krzyku, kpin i obrażania dziecka – scenariusz spotkania edukacyjnego z rodzicami [Words hurt, or how to avoid shouting, mocking and insulting a child – scenario of an educational meeting with parents]. Dziecko Krzywdzone, 4, 105–113.
24.
Lipowska, I. (2013). Jak uczyć dziecko samodzielności w rozwiązywaniu problemów [How to teach your child independence in problem solving]. Bliżej Przedszkola, 1, 16–17.
25.
Lotkowska, K. (2011). Wyobraźnia, emocje, ruch ważniejsze od wiedzy [Imagination, emotion, movement more important than knowledge]. Bliżej Przedszkola, 1, 23–25.
26.
Lubowiecka, J. (2012). Kompetencje społeczne dzieci [Children’s social competence]. Wychowanie w Przedszkolu, 4, 5–9.
27.
Łada, M. (2011). Inteligencja emocjonalna [Emotional intelligence]. Wychowanie w Przedszkolu, 64(1), 38–41.
28.
MacCann, C., Jiang, Y., Brown, L. E. R., Double, K. S., Bucich, M., & Minbashian, A. (2020). Emotional intelligence predicts academic performance: A meta-analysis. Psychological Bulletin, 146, 150–186. DOI: 10.1037/bul0000219.
29.
Majewska-Opiełka, I. (2011). Pozytywne myślenie – mądry optymizm [Positive thinking – smart optimism]. Bliżej Przedszkola,1, 87–89.
30.
Mayer, J. D., Roberts, R. D., & Barsade, S. G. (2008). Human abilities: Emotional intelligence. Annual Review of Psychology, 59, 507–536. DOI: 10.1146/annurev.psych.59.103006.093646.
31.
Mayer, J. D., Salovey, P. (1995). Emotional intelligence and regulation of feelings. Applied & Preventive Psychology, 4(3), 197–208. DOI: 10.1016/S0962-1849(05)80058-7.
32.
Mayer, J. D., Salovey, P., & Caruso, D. R. (2004). Emotional intelligence: Theory, findings, and implications. Psychological Inquiry, 15(3), 197–215. DOI: 10.1207/s15327965pli1503_02.
33.
Miao, C., Humphrey, R., & Qian, S. (2017a). A meta-analysis of emotional intelligence effects on job satisfaction mediated by job resources, and a test of moderators. Personality and Individual Differences, 116, 281–288. DOI: 10.1016/j.paid.2017.04.031.
34.
Miao, C., Humphrey, R., & Qian, S. (2017b). A meta-analysis of emotional intelligence and work attitudes. Journal of occupational and Organizational Psychology, 90, 177–202. DOI: 10.1111/joop.12167.
35.
Michnik, I., Szulta, K. (2012). Lekcja pokory (Program Edukacyjny Wartości Życia) [A lesson in humility (Life Values Education programme)]. Bliżej Przedszkola, 4, 59–61.
37.
O’Connor, P. J., Hill, A., Kaya, M., & Martin, B. (2019). The measurement of emotional intelligence: A critical review of the literature and recommendations for researchers and practitioners. Frontiers in Psychology, 10, 1116. DOI: 10.3389/fpsyg.2019.01116.
38.
Petrides, K. V., Pita, R., & Kokkinaki, F. (2007). The location of trait emotional intelligence in personality factor space. British Journal of Psychology, 98(2), 273–289. DOI: 10.1348/000712606X120618.
40.
Robinson, M. D., Asad, M. R., & Irvin, R. L. (2023). Emotional intelligence as evaluative activity: Theory, findings, and future directions. Journal of Inteligence, 11, 125. DOI: 10.3390/jintelligence11060125.
41.
Rojkowska, K. (2011). Parasol emocjonalny przedszkolaka [Preschooler’s emotional umbrella]. Bliżej Przedszkola, 10, 18–19.
42.
Saramowicz, A., Wójcik-Zdyb, A. (2012). Znaczenie emocjonalnej relacji matki z dzieckiem [The importance of the emotional relationship between mother and child]. Bliżej Przedszkola, 2, 54–55.
43.
Salovey, P., Mayer, J. D. (1990). Emotional intelligence. Imagination, Cognition, & Personality, 9(3), 185–211. DOI: 10.2190/DUGG-P24E-52WK-6CDG.
44.
Sanchez-Gomez, M., Breso, E. (2020). In pursuit of work performance: Testing the contribution of emotional intelligence and burnout. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(15), 5373. DOI: 10.3390/ijerph17155373.
45.
Seligman, M. E. P. (1997). Optymistyczne dziecko [Optimistic child]. Poznań: Media Rodzina.
46.
Serrat, O. (2017). Understanding and developing emotional intelligence. In: O. Serrat (Ed.), Knowledge Solutions (pp. 329–339). Singapore: Springer.
47.
Skrzypczyńska, K. (2020). Significance of emotional intelligence in leadership. Journal of Positive Management, 9(4), 66–78. DOI: 10.12775/JPM.2018.155.
48.
Skwarka, E. (2010). Zabawa w edukacji emocjonalnej przedszkolaków [Play in the emotional education of preschoolers]. Wychowanie w Przedszkolu, 5, 48–53.
49.
Srivastava, K. (2013). Emotional intelligence and organizational effectiveness. Industrial Psychiatry Journal, 22(2), 97–99. DOI: 10.4103/0972-6748.132912.
50.
Stępień-Nycz, M. (2012). Rozwój dziecięcej wiedzy o emocjach [Development of children’s knowledge of emotions]. Wychowanie w Przedszkolu, 10, 5–10.
51.
Szewczuk, W. (Ed.). (1985). Słownik psychologiczny [Psychology dictionary]. Warszawa: Wiedza Powszechna.
52.
Thorndike, E. L. (1920). Intelligence and its uses. Harper’s Magazine, 140, 227–235.
53.
Twardowska-Rajewska, J. (2003). Emocja [Emotion]. In: T. Pilch (Ed.), Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku (vol. 1, p. 1035). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
54.
Wen, J., Huang, S., & Hou, P. (2019). Emotional intelligence, emotional labor, perceived organizational support, and job satisfaction: A moderated mediation model. International Journal of Hospitality Management, 81, 120–130. DOI: 10.1016/j.ijhm.2019.01.009.
55.
Wiatrowska, L. (2009). Kłopoty z emocjami dzieci: Ścieżki zmiany [Trouble with children’s emotions: Pathways for changey]. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
56.
Zielińska, E. (2011). Stabilność emocjonalna podstawą sukcesów szkolnych [Emotional stability as a basis for school success]. Bliżej Przedszkola, 3, 34–36.