Outdoor education w dobie popandemicznej – doświadczenia i potrzeby animatorów-praktyków w pracy z dziećmi i młodzieżą na przykładzie polskich organizacji pozarządowych
Więcej
Ukryj
1
Uniwersytet Wrocławski, Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Pedagogiki, Dawida 1, 50-527 Wrocław, Polska
Data nadesłania: 10-06-2023
Data ostatniej rewizji: 29-08-2023
Data akceptacji: 29-08-2023
Data publikacji: 10-11-2023
Autor do korespondencji
Agnieszka Janik
Uniwersytet Wrocławski, Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut
Pedagogiki, Dawida 1, 50-527 Wrocław, Polska
Wychowanie w Rodzinie 2023;30(1):147-171
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Punktem wyjścia dla rozważań podjętych w artykule stały się doświadczenia dzieci i młodzieży w Polsce związane z popandemiczną rzeczywistością, takie jak osłabienie więzi społecznych czy zmniejszenie czasu spędzanego na świeżym powietrzu.
W tym kontekście – wartościowe poznawczo zjawisko – stanowi edukacja outdoorowa, o czym świadczy także rosnące nią zainteresowanie wśród edukatorów, animatorów i nauczycieli. W pierwszej części opracowania autorka prezentuje ramy definicyjne pojęć związanych z outdoor education, istotnych dla dalszych rozważań, umiejscawiając je w kontekście przeciwdziałania skutkom pandemii. Cel. Celem artykułu jest zaprezentowanie wyników badań własnych dotyczących rozpoznania doświadczeń, możliwości i potrzeb w zakresie implementacji edukacji outdoorowej w środowiskach organizacji pozarządowych z perspektywy animatorów-praktyków. Główny problem badawczy był następujący: Jakie są możliwości i potrzeby w zakresie implementacji edukacji outdoorowej z perspektywy badanych animatorów? Materiały i metody. Badanie miało charakter jakościowy, a paradygmat badań stanowiły teorie interpretatywne (Denzin, Lincoln, 2005). Metodą badawczą były częściowo ustrukturalizowane jakościowe wywiady badawcze, przeprowadzone w oparciu o przygotowany przewodnik do wywiadu. Grupę osób badanych stanowiło pięciu animatorów (dwóch mężczyzn i trzy kobiety), pracujących w organizacjach pozarządowych o średniej wielkości w Polsce. Dobór osób badanych był celowy i uwzględniał specyfikę środowiska pracy
oraz uprzednie doświadczenie w zakresie edukacji outdoorowej. Analiza miała charakter formalny i jakościowy. Wyniki. Wyniki badań ukazały pogłębione i złożone doświadczenia animatorów-praktyków w zakresie edukacji outdoorowej oraz ich potrzeby i możliwości w nawiązaniu do implementacji tej edukacji w pracy z dziećmi i młodzieżą w środowisku pozaformalnym. Model outdoor education, wyłaniający się z wypowiedzi osób badanych, ukazał bogate doświadczenie poparte refleksją nad specyfiką prowadzonych działań, szczególnie w kontekście: pracy w naturze, znaczenia indywidulanych przeżyć, stwarzania sytuacji umożliwiających budowanie samodzielności i doświadczania ryzyka oraz budowania relacji interpersonalnych w grupie. Artykuł powstał jako część projektu badawczego, koordynowanego przez Stowarzyszenie Edukacji Krytycznej w ramach “Programu Funduszu Pomocowego dla Organizacji Pozarządowych oraz Inicjatyw Obywatelskich 2022-2023”, finansowanego przez Polsko-Ameykańską Fundacja Wolności, a realizowanego przez Fundację Edukacja dla Demokracji.
REFERENCJE (42)
1.
Allison, P., Seaman, J. (2017). Experiential education. W: M. A. Peters (red.), Encyclopedia of educational philosophy and theory (ss. 1-6). Singapore: Springer. DOI:10.1007/978-981-287-532-7_449-1.
2.
Andrzejewska, J. (2020). Edukacja outdoorowa szansą na budowanie relacji rówieśniczych [Outdoor education as an opportunity for building peer relations]. Lubelski Rocznik Pedagogiczny 39(2), 151-167.
3.
Bąk, A., Leśny, A., Palamer-Kabacińska, E. (red.) (2014). Przygoda w edukacji i edukacja w przygodzie: outdoor i adventure education w Polsce [Adventure in education and education in adventure: Outdoor and adventure education in Poland]. Warszawa: Fundacja Pracownia Nauki i Przygody.
4.
Brinkmann S., Kvale, S. (2015). InterViews: Learning the craft of qualitative research interviewing third edition. Los Angeles: Sage Publications.
5.
Denzin, N. K., Lincoln, Y. S. (2005). The discipline and practice of qualitative research. W: N. K. Denzin, Y. S. Lincoln (red.), Sage handbook of qualitative research (ss. 1–32). Thousand Oaks: Sage Publications.
6.
Dewey, J. (1938). Experience and education. New York: The Macmillan company.
7.
Dewey, J. (1963). Demokracja i wychowanie: Wstęp do filozofii wychowania. Warszawa: Książka i Wiedza.
8.
Dillon, J., Rickinson, M., Teamey K., Morris M., Young Choi M., Sanders D., Benefield P. (2006). The value of outdoor learning: Evidence from research in the UK and elsewhere. The School Science Review, 87(320), 107-111.
9.
D’Isanto, T., D’Elia, F. (2021). Primary school physical education in outdoor during COVID-19 pandemic: The perceptions of teachers. Journal of Human Sport and Exercise, 16(3proc), 1521-S1535. DOI: 10.14198/jhse.2021.16.Proc3.67.
10.
Friedman, S., Gibson, J., Jones, C., Hughes, C. (2022). ‘A new adventure’: A case study of autistic children at Forest School. Journal of Adventure Education and Outdoor Learning, 1-17. DOI: 10.1080/14729679.2022.2115522.
11.
Gibbs, G. (2018). Analyzing qualitative data. Los Angeles - London: SAGE Publications.
12.
Gilbertson, K., Bates, T., McLaughlin, T., Ewert, A. (2006). Outdoor education: Methods and strategies. Champaign, IL: Human Kinetics.
14.
Grant-Vest, S., Wragg, R. (2021). World Youth Skills Day. Impact of COVID-19 on children and young people’s education, wellbeing, and life opportunities: What do the Public Think? Iposos. Pobrane 05.12.2023 z:
https://www.ipsos.com/en/world....
15.
Hart, R. A. (1997). Children’s participation: The theory and practice of involving young citizens in community development and environmental care. New York - London: UNICEF; Earthscan.
16.
Jagodzińska, M., Strumińska-Doktór, A. (2019). Outdoor education wzmocnieniem realizacji zrównoważonego rozwoju [Outdoor education to strengthen the implementation of sustainable development]. Studia Ecologiae et Bioethicae, 17(4), 55–67. DOI: 10.21697/seb.2019.17.4.06.
17.
Janik, A. (2015). Współczesne ujęcia zabawy dzieci: W stronę naturalnych przestrzeni zabaw [Contemporary representations of children’s play: Towards natural play spaces]. W: J. Malinowska, E. Jezierska-Wiejak (red.), Dziecko w sytuacjach uczenia się [The child in learning situations] (ss. 209-224). Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut - Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe.
19.
Kida, P., Dudek, M. (red.) (2016). Przewodnik po Edukacji Przygodą w Polsce [Guide to adventure education in Poland]. Warszawa: Fundacja Pracownia Nauki i Przygody.
20.
Klus-Stańska, D. (2002). Konstruowanie wiedzy w szkole [Constructing knowledge at school]. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
21.
Leśny, A. (2023). Outdoor education w edukacji osób dorosłych [Outdoor education in adult education]. W: B. Habrych, (red.), Edukacja w świecie zmian: Wybór tekstów opublikowanych na platformie EPALE: 2022 [Education in a world of change: A selection of texts published on the EPALE platform: 2022]. Warszawa: Wydawnictwo FRSE.
22.
Louv, R. (2010). Last child in the woods: Saving our children from nature-deficit disorder. London: Atlantic Books.
23.
Łubkowska, W., Paczyńska-Jędrycka, M., Jońca, M. (2014). „Outdoor Education” w procesie kształtowania pozytywnych postaw społecznych młodzieży wykluczonej [“Outdoor Education” in the process of shaping positive social attitudes of excluded young people]. W: M. Kowalski, A. Knocińska, P. Frąckowiak (red.), Resocjalizacja – Edukacja – Polityka społeczna. Współczesne konteksty teorii i praktyki resocjalizacyjnej [Resocialisation – Education – Social Policy. Contemporary contexts of rehabilitation theory and practice] (ss. 171-182). Środa Wielkopolska: Wydawnictwo Wielkopolskiej Wyższej Szkoły Społeczno-Ekonomicznej.
24.
Mannion, G., Ramjan, C., McNicol, S., Sowerby, M., Lambert, P. (2023). Teaching, learning and play in the outdoors: A survey of provision in 2022. NatureScot Research Report 1313. Pobrane 05.12.2023 z:
https://www.nature.scot/doc/na....
25.
Michalak, R., Parczewska, T. (2019). (Nie)obecność outdoor education w kształceniu szkolnym [The (im)presence of outdoor education in school education]. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
26.
Michalak, R., Parczewska, T. (2022). Outdoor education: Perspective of Polish primary school teachers. Studia z Teorii Wychowania, 2(39), 83-101. DOI: 10.5604/01.3001.0015.9261.
27.
Michl, W. (2011). Pedagogika przeżyć [Experiential pedagogy]. Kraków: Wydawnictwo WAM.
28.
Miles, J., Priest, S. (red.) (1990). Adventure Education. State College, PA: Venture Publishing.
29.
Moore, R. C. (2014). National guidelines: Nature play & learning places: Creating and managing places where children engage with nature. Raleigh, NC - Reston, VA: Natural Learning Initiative; National Wildlife Federation.
30.
Munro, S. A. (2022). Learning in local greenspace – an evaluation report. NatureScot Research Report No.1296. Pobrane 06.12.2023 z:
https://www.nature.scot/doc/na....
31.
Palamer-Kabacińska, E., Leśny, A. (red.) (2012). Edukacja przygodą: outdoor i adventure education w Polsce: Teoria, przykłady, konteksty [Adventure Education: Outdoor and Adventure Education in Poland: Theory, examples, contexts]. Warszawa: Fundacja Pracownia Nauki i Przygody.
32.
Palmer, J. (1998). Environmental education in the 21st century: Theory, practice, progress and promise. London, New York: Routledge.
33.
Paluch, M. (2022). Pedagogika lasu i pierwsze ścieżki jej teoretycznych konceptualizacji [Forest pedagogy and the first paths of its theoretical conceptualisations]. Forum Pedagogiczne, 12(2), 17-30.
34.
Parsons, A. (2011). Young children and nature: Outdoor play and development, experiences fostering environmental consciousness, and the implications on playground design. Master of landscape architecture. Virginia: Virginia Polytechnic Institute.
35.
Ryszka, R. (2016). Pedagogika przeżyć Praktycznie: O innej metodzie pracy grupowej [Experiential pedagogy Practically: On the other method of group working]. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
36.
Silberman, M. L. (red.) (2007). The handbook of experiential learning. San Francisco : Pfeiffer.
37.
Silverman, D. (red.) (2004). Qualitative research: Theory, method and practice. London, Thousand Oaks: Sage Publications.
38.
Spiteri, J. (2020). Assessing the usefulness of outdoor learning in the early years during the COVID-19 pandemic in Malta. Malta Review of Educational Research, 14(2), 141-161.
39.
Vella-Brodrick, D. A., Gilowska, K. (2022). Effects of nature (greenspace) on cognitive functioning in school children and adolescents: A systematic review. Educational Psychology Review, 34(3), 1217-1254. DOI: 10.1007/s10648-022-09658-5.
40.
Waite, S. (2011). Teaching and learning outside the classroom: Personal values, alternative pedagogies, and standards. Education 3-13: International Journal of Primary, Elementary and Early Years Education, 39(1), 65-82. DOI: 10.1080/03004270903206141.
41.
Warzywoda-Kruszyńska, W., Kruszyński, K. (2022). „Katastrofa pokoleniowa” – skutki pandemii COVID-19 dla dzieci [“Generational disaster” - the effects of the COVID-19 pandemic on children]. W: A. Kacprzak, M. Gońda, I. Kudlińska-Chróścicka (red.), Problemy społeczne: Trwałość i zmienność w dynamicznej rzeczywistości: Księga jubileuszowa z okazji 45-lecia pracy naukowej i dydaktycznej profesor Jolanty Grotowskiej-Leder [Social issues: Persistence and variability in a dynamic reality: Anniversary book on the occasion of the 45th anniversary of the scientific and teaching work of Professor Jolanta Grotowska-Leder] (ss. 161-174). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
42.
Wilson, R. (2012). Nature and young children: Encouraging creative play and learning in natural environments. London, New York: Routledge.