Diagnostyczne aspekty analizy rysunków rodziny dziecka
 
 
Więcej
Ukryj
1
Uniwersytet Bielsko-Bialski, Wydział Humanistyczno-Społeczny, Instytut Pedagogiki, Willowa 2, 43-309 Bielsko-Biała, Polska
 
 
Data nadesłania: 12-05-2023
 
 
Data ostatniej rewizji: 06-07-2023
 
 
Data akceptacji: 06-07-2023
 
 
Data publikacji: 10-11-2023
 
 
Autor do korespondencji
Ernest Zawada   

Uniwersytet Bielsko-Bialski, Wydział Humanistyczno-Społeczny, Instytut Pedagogiki, Willowa 2, 43-309 Bielsko-Biała, Polska
 
 
Wychowanie w Rodzinie 2023;30(1):173-187
 
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wprowadzenie. W artykule opisano metody charakterystyki i możliwe sposoby interpretacji dziecięcych prac plastycznych, które przedstawiają rodzinę. Autor pokazał różnorodne typy dziecięcych obrazowań, uzależnione od osobistych przeżyć i doświadczeń. Opisano etapy rozwoju ekspresji estetycznej oraz sposoby analizy rysunków dziecięcych, którą rozpoczyna się od określenia układu kompozycyjnego. Autor traktuje rysunek dziecka jako środek ekspresji jego przeżyć, a także jako formę kodowania symbolicznej transformacji doświadczenia. Cel. Celem artykułu jest przedstawienie rysunku rodziny jako jednego z podstawowych narzędzi badania rozwoju dziecka oraz jego rodziny jako środowiska wychowawczego. Według autora rysunek rodziny odzwierciedla spostrzeżenia, przemyślenia i odczucia dziecka na temat samego siebie i relacji z poszczególnymi członkami rodziny oraz jest narzędziem analizy znaczenia znaków plastycznych tworzonych przez dzieci. Materiały i metoda. Artykuł opiera się na literaturze przedmiotu i własnych doświadczeniach pedagogiczno-artystycznych autora. Uzupełniony został przykładami analizy dziecięcych rysunków przedstawiających rodziny. Prace te pochodzą ze zbiorów autora, zebranych w ramach prowadzonych przez siebie badań. Artykuł poddaje analizie jakościowej elementy rysunków w celu zobrazowania dziecięcego sposobu postrzegania środowiska rodzinnego. Wnioski. Tekst może być źródłem inspiracji do wielopłaszczyznowej analizy rysunków dziecka jako materiału do diagnozy nie tylko sposobu postrzegania i odczuwania przez nie relacji w rodzinie, lecz także poziomu rozwoju plastycznego i potencjalnych uzdolnień w tym obszarze.
REFERENCJE (32)
1.
Bowlby, J. (2007). Przywiązanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
2.
Braun-Gałkowska, M. (1985). Test rysunku rodziny. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
 
3.
Braun-Gałkowska, M. (2016). Różnorodność rysunków dziecięcych. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 11/3(41), 41-65. DOI: 10.14632/eetp.2016.11.41.41.
 
4.
Cudak, S. (2012). Znaczenie więzi emocjonalnych w rodzinie dla prawidłowego funkcjonowania dzieci. Pedagogika Rodziny, 2(4), 31-39.
 
5.
Dybowska, E. (2010). Diagnoza pedagogiczna środowiska rodzinnego. W: A. Błasiak, E. Dybowska (red.), Wybrane zagadnienia pedagogiki rodziny: Praca zbiorowa (ss. 257-273). Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna "Ignatianum": Wydawnictwo WAM.
 
6.
Dyczewski, L. (2005). Więzi rodzinne a media elektroniczne. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny: Organ Uniwersytetu im. A. Mickiewicza i Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Poznaniu, 67(1), 225-242.
 
7.
Frydrychowicz, A. (1996). Rysunek rodziny: Projekcyjna metoda badania stosunków rodzinnych. Warszawa: CMPPP, MEN.
 
8.
Gałkowska, A. (1999). Percepcja powodzenia małżeństwa rodziców a społeczny obraz siebie ich dorosłych dzieci. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
 
9.
Glinkowska, D. (2022). Rysunek dziecka jako komunikat w diadzie komunikacji wizualnej dorosły-dziecko. Scripta Neophilologica Posnaniensia, 22, 69-96. DOI: 10.14746/snp2022.22.05.
 
10.
Głowacka, E. (2006). Artediagnoza: Psychologiczna specyfika twórczości plastycznej dzieci neurotycznych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
 
11.
Igoriewicz, T.W. (2020). Postmodernizm jako kryzys mentalny. Przestrzenie Teorii, 33, 409-417. DOI: 10.14746/pt.2020.33.20.
 
12.
Jarosz, E., Wysocka, E. (2006). Diagnoza psychopedagogiczna: Podstawowe problemy i rozwiązania. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
 
13.
Krauze-Sikorska, H. (2021). Kreatywne dzieci z trudnościami w uczeniu się – stereotypy i uprzedzenia jako inhibitory twórczego potencjału człowieka. Wychowanie w Rodzinie, 26(2), 233-244. DOI: 10.34616/wwr.2022.1.233.244.
 
14.
Krzesińska-Żach, B. (2007). Pedagogika rodziny: Przewodnik do ćwiczeń. Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana.
 
15.
Margasiński, A. (1996). Analiza psychologiczna systemów rodzinnych z chorobą alkoholową. Częstochowa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
 
16.
Ochojska, D. (2000). Stwardnienie rozsiane i rodzina. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
 
17.
Opozda, D. (2016). Pedagogika rodziny – refleksja nad konceptualizacją przedmiotu poznania. W: M. Marczewski, R. Gawrych, D. Opozda, T. Sakowicz, A. Solak (red.), Pedagogika rodziny – podejście systemowe: T. 1, Familiologia (ss. 41-52). Gdańsk: Wyższa Szkoła Społeczno-Ekonomiczna.
 
18.
Piwowarska, E. (2020). Dziecięce prace graficzne jako źródło informacji o rodzinie. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas. Pedagogika, 21, 107-118, DOI: 10.5604/01.3001.0014.5659.
 
19.
Piwowarska, E. (2022). Wspomaganie procesu obserwacji i tworzenia rysunku brył przez dzieci w wieku 6–9 lat – wybrane problemy. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 17/2(65), 61-77. DOI: 10.35765/eetp.2022.1765.04.
 
20.
Popek, S. (1993). Testy rysunkowe a wartości projekcyjne wytworów plastycznych. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J, Paedagogia-Psychologia, 6(9), 117-150.
 
21.
Popek, S. (1999). Barwy i psychika: percepcja, ekspresja, projekcja. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
 
22.
Radochoński, M. (1984). Psychoterapia rodzinna w ujęciu systemowym. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
 
23.
Radochoński, M. (1987). Choroba a rodzina: Adaptacja systemu rodzinnego do sytuacji stresowej wywołanej chorobą somatyczną. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
 
24.
Sęk, H. (1984). Teoretyczne podstawy metod projekcyjnych. W: H. Sęk (red.), Metody projekcyjne - tradycja i współczesność (ss. 7-33). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
 
25.
Stemplewska-Żakowicz, K. (2016). Diagnoza psychologiczna: Diagnozowanie jako kompetencja profesjonalna. Gdańsk, Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
 
26.
Suświłło, M. (2019). Sztuka mała czy wielka? Refleksje nad twórczością dziecka. Problemy Wczesnej Edukacji, 44(1), 76-86. DOI: 10.26881/pwe.2019.44.07.
 
27.
Szabelska, G. (2011). Diagnostyczna funkcja rysunku rodziny we wczesnym rozpoznawaniu przemocy wobec dziecka. Rocznik Naukowy Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy. Transdyscyplinarne Studia o Kulturze (i) Edukacji, 6, 185-198.
 
28.
Szczotka, M., Szewczuk, K. (2018). Kompetencje plastyczne dzieci 4 i 5-letnich – raport z badań. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 13/2(48), 165-182. DOI: 10.14632/eetp.2018.13.48.165.
 
29.
Szuścik, U. (2018). Twórczość rysunkowa dziecka w kontekście tworzenia przez nie znaku plastycznego i odkrywania znaczenia. Forum Pedagogiczne, 2(8), 33-46, DOI: 10.21697/fp.2018.2.03.
 
30.
Szuścik, U. (2019). Bazgrota w twórczości plastycznej dziecka. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
 
31.
Szuścik, U. (2021). Sztuka i plastyka w nowoczesnym nauczaniu: W jakim stopniu sztuka jest potrzebna dziecku w kształtowaniu jego osoby i formowaniu go na przyszłość? ACADEMIA: Magazyn Polskiej Akademii Nauk, 3(67), 20-23. DOI: 10.24425/academiaPAN.2021.138631.
 
32.
Tyszkowa, M. (1993). Przedmowa do wydania polskiego. W: P. Wallon, A. Cambier, D. Engelhart (red.), Rysunek dziecka (ss. 6-11). Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
 
Deklaracja dostępności
 
eISSN:2300-5866
ISSN:2082-9019
Journals System - logo
Scroll to top