Bieżący numer
Online first
Archiwum
O czasopismie
Cele i zakres czasopisma
Wydawca i organ zarządzający
Zespół redakcyjny
Rada Naukowa
Kolegium Recenzentów
Indeksacja i współczynniki wpływu
Prawa autorskie i polityka otwartego dostępu
Źródła finansowania
Polityka prywatności
Dla autorów
Procedura publikacji
Procedura recenzowania
Wymogi redakcyjne
Etyka publikacji
Opłaty wydawnicze
Postawy rodzicielskie zawodowych rodziców zastępczych i ich korelacje z doświadczeniami opiekuńczymi z dzieciństwa
1
Institute of Pedagogy, Faculty of Social Sciences, University of Silesia in Katowice [Instytut Pedagogiki, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Śląski w Katowicach], Grażynskiego 53, 40-126 Katowice, Poland
2
Institute of Psychology, Faculty of Social Sciences, University of Silesia in Katowice [Instytut Psychologii, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Śląski w Katowicach], Grażynskiego 53, 40-126 Katowice, Poland
Data nadesłania: 24-03-2022
Data ostatniej rewizji: 11-05-2022
Data akceptacji: 11-05-2022
Data publikacji: 25-07-2022
Autor do korespondencji
Jan Basiaga
Instytut Pedagogiki, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Grażyńskiego 53, 40-126 Katowice, Polska
Instytut Pedagogiki, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Grażyńskiego 53, 40-126 Katowice, Polska
Adam Łojan
Instytut Psychologii, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Grażyńskiego 53, 40-126 Katowice, Polska
Instytut Psychologii, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Grażyńskiego 53, 40-126 Katowice, Polska
Wychowanie w Rodzinie 2022;27(2):231-258
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Rola rodziców zastępczych polega na zapewnieniu stabilnego i bezpiecznego
środowiska przyjętym pod opiekę dzieciom, które najczęściej borykają się z wieloma
trudnościami behawioralnymi i emocjonalnymi (Blythe, Halcomb, Wilkes, Jackson, 2013;
Van Holen, Vanschoonlandt, Vanderfaeillie, 2017). Jednym z najważniejszych czynników
wpływających na poprawę sytuacji życiowej wychowanków rodzin zastępczych –
w szczególności w zakresie problemów emocjonalnych, rozwojowych oraz związanych
z zachowaniem – są postawy rodzicielskie rodziców zastępczych (Schofield, Beck, 2005,
2009). One zaś, w dużym stopniu warunkowane są doświadczeniami opiekuńczymi rodziców
z dzieciństwa (Plopa, 2005).
Cel. Celem badań było określenie postaw rodzicielskich zawodowych rodziców zastępczych
oraz ustalenie relacji pomiędzy doświadczeniami opiekuńczymi z dzieciństwa
i przyjmowanymi przez nich postawami rodzicielskimi.
Metoda. Ustalenia postaw rodzicielskich dokonano przy użyciu Skali Postaw Rodzicielskich
(Plopa, 2005), a rodzicielskie doświadczenia opiekuńcze z dzieciństwa określono
przy użyciu Kwestionariusza Retrospektywnej Oceny Postaw Rodziców (Plopa,
2008).
Wyniki. Wyniki badań wskazują, że zawodowi rodzice zastępczy wychowywali się
w środowiskach rodzinnych, w których w największym stopniu doświadczali zachowań
rodzicielskich właściwych dla postaw autonomii i akceptacji. Jednocześnie jednak,
w swoich oddziaływaniach rodzicielskich, badani rodzice zastępczy w największym
stopniu prezentują postawy nadmiernie wymagającą i niekonsekwentną. Badania pokazały
również, że istnieją silne relacje pomiędzy doświadczeniami opiekuńczymi z dzieciństwa
rodziców zastępczych a ich własnymi zachowaniami rodzicielskimi.
REFERENCJE (72)
1.
Adkins, T., Reisz, S., Doerge, K., Nulu, S. (2020). Adverse childhood experience histories in foster parents: Connections to foster children’s emotional and behavioral difficulties [Historie niekorzystnych doświadczeń z dzieciństwa u rodziców zastępczych: Związek z trudnościami emocjonalnymi i behawioralnymi dzieci przybranych]. Child Abuse & Neglect, 104, 104475. DOI: 10.1016/J.CHIABU.2020.104475.
2.
Alexander, P.C., Teti, L., Anderson, C.L. (2000). Childhood sexual abuse history and role reversal in parenting [Historia wykorzystywania seksualnego w dzieciństwie a odwrócenie ról w rodzicielstwie]. Child Abuse and Neglect, 24(6), 829–838. DOI: 10.1016/S0145-2134(00)00142-3.
3.
Bailey, H.N., DeOliveira, C.A., Wolfe, V.V., Evans, E.M., Hartwick, C. (2012). The impact of childhood maltreatment history on parenting: A comparison of maltreatment types and assessment methods [Wpływ historii maltretowania w dzieciństwie na rodzicielstwo: Porównanie rodzajów maltretowania i metod oceny]. Child Abuse & Neglect, 36(3), 236–246. DOI: 10.1016/J.CHIABU.2011.11.005.
4.
Barber, J.G., Delfabbro, P.H., Cooper, L.L. (2001). The Predictors of Unsuccessful Transition to Foster Care [Czynniki wpływające na niepowodzenie w przejściu do pieczy zastępczej]. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 42(6), 785–790. DOI: 10.1111/1469-7610.00775.
5.
Barber, J., Delfabbro, P. (2005). Children’s adjustment to long-term foster care [Przystosowanie się dzieci do długotrwałej opieki zastępczej]. Children and Youth Services Review, 27(3), 329–340. DOI: 10.1016/j.childyouth.2004.10.010.
6.
Basiaga, J. (2014). Zawodowa miłość: o opiece nad dziećmi w pogotowiach rodzinnych. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
7.
Basiaga, J. (2020). Style wychowania zawodowych rodziców zastępczych. Wychowanie w Rodzinie, 23(2), 99-119. DOI: 10.34616/wwr.2020.2.099.119.
8.
Baumrind, D. (1967). Child care practices anteceding three patterns of preschool behavior [Praktyki opieki nad dziećmi kształtujące wzorce zachowań przedszkolnych]. Genetic Psychology Monographs, 75(1), 43–88.
9.
Bernedo, I.M., Salas, M.D., García-Martín, M.A., Fuentes, M.J. (2012). Teacher assessment of behawior problems in foster care children [Nauczycielska ocena problemów z zachowaniem u dzieci z pieczy zastępczej]. Children and Youth Services Review, 34(4), 615–621. DOI: 10.1016/j.childyouth.2011.12.003.
10.
Blythe, S.L., Halcomb, E.J., Wilkes, L., Jackson, D. (2013). Caring for vulnerable children: Challenges of mothering in the Australian foster care system [Opieka nad dziećmi bezbronnymi: Wyzwania związane z macierzyństwem w australijskim systemie opieki zastępczej]. Contemporary Nurse, 44(1), 87–98. DOI: 10.5172/CONU.2013.44.1.87.
11.
Bödeker, K., Fuchs, A., Führer, D., Kluczniok, D., Dittrich, K., Reichl, C., Reck, C., Kaess, M., Hindi Attar, C., Möhler, E., Neukel, C., Bierbaum, A.L., Zietlow, A.L., Jaite, C., Lehmkuhl, U., Winter, S.M., Herpertz, S., Brunner, R., Bermpohl, F., Resch, F. (2019). Impact of Maternal Early Life Maltreatment and Maternal History of Depression on Child Psychopathology: Mediating Role of Maternal Sensitivity? [Wpływ złego traktowania we wczesnym okresie życia matki i historii depresji matki na psychopatię dziecka: Mediatorska rola wrażliwości matki?] Child Psychiatry and Human Development, 50(2), 278–290. DOI: 10.1007/S10578-018-0839-Z.
12.
Brown, D.W., Anda, R.F., Tiemeier, H., Felitti, V.J., Edwards, V.J., Croft, J.B., Giles, W.H. (2009). Adverse childhood experiences and the risk of premature mortality [Niekorzystne doświadczenia z dzieciństwa a ryzyko przedwczesnej umieralności]. American Journal of Preventive Medicine, 37(5), 389–396. DOI: 10.1016/J.AMEPRE.2009.06.021.
13.
Cicchetti, D., Doyle, C. (2016). Child maltreatment, attachment and psychopathology: Mediating relations [Maltretowanie dzieci, przywiązanie i psychopatia: Związki pośredniczące]. World Psychiatry, 15(2), 89–90. DOI: 10.1002/WPS.20337.
14.
Cooley, M.E., Farineau, H.M., Mullis, A.K. (2015). Child behaviors as a moderator: Examining the relationship between foster parent supports, satisfaction, and intent to continue fostering [Zachowania dzieci jako moderator: Badanie zależności między wsparciem rodziców zastępczych, ich satysfakcją i chęcią kontynuowania opieki nad dziećmi]. Child Abuse and Neglect, 45, 46–56. DOI: 10.1016/j.chiabu.2015.05.007.
15.
Cyr, C., Euser, E.M., Bakermans-Kranenburg, M.J., Van Ijzendoorn, M.H. (2010). Attachment security and disorganization in maltreating and high-risk families: A series of meta-analyses [Bezpieczeństwo i dezorganizacja przywiązania w rodzinach maltretujących i rodzinach wysokiego ryzyka: Seria metaanaliz]. Development and Psychopathology, 22(1), 87–108. DOI: 10.1017/S0954579409990289.
16.
Darling, N., Steinberg, L. (1993). Parenting style as context: An integrative model [Styl rodzicielski jako kontekst: Model integracyjny]. Psychological Bulletin, 113(3), 487–496. DOI: 10.1037/0033-2909.113.3.487.
17.
Denham, S.A., Workman, E., Cole, P.M., Weissbrod, C., Kendziora, K.T., Zahn-Waxler, C. (2000). Prediction of externalizing behavior problems from early to middle childhood: The role of parental socialization and emotion expression [Przewidywanie zewnętrznych problemów z zachowaniem od wczesnego do średniego dzieciństwa]. Development and Psychopathology, 12(1), 23–45. DOI: 10.1017/S0954579400001024.
18.
Dorsey, S., Farmer, E.M.Z., Barth, R.P., Greene, K.M., Reid, J., Landsverk, J. (2008). Current status and evidence base of training for foster and treatment foster parents [Aktualny stan wiedzy na temat szkoleń dla rodziców zastępczych i rodziców zastępczych prowadzących terapię]. Children and Youth Services Review, 30(12), 1403–1416. DOI: 10.1016/j.childyouth.2008.04.008.
19.
Dozier, M., Kaufman, J., Kobak, R., O’Connor, T.G., Sagi-Schwartz, A., Scott, S., Shauffer, C., Smetana, J., van IJzendoorn, M.H., Zeanah, C.H. (2014). Consensus statement on group care for children and adolescents: A statement of policy of the american orthopsychiatric association [Konsensus w sprawie opieki grupowej nad dziećmi i młodzieżą: Deklaracja polityki Amerykańskiego Towarzystwa Ortopsychiatrycznego]. American Journal of Orthopsychiatry, 84(3), 219–225. DOI: 10.1037/ORT0000005.
20.
Dubois-Comtois, K., Moss, E., Cyr, C., Pascuzzo, K. (2013). Behavior problems in middle childhood: The predictive role of maternal distress, child attachment, and mother-child interactions [Problemy behawioralne w średnim dzieciństwie: Prdyksyjna rola dystresu macierzyńskiego, przywiązania dziecka oraz interakcji matka-dziecko]. Journal of Abnormal Child Psychology, 41(8), 1311–1324. DOI: 10.1007/S10802-013-9764-6.
21.
Ethier, L.S. Lemelin, J.-P., Lacharité, C. (2004). A longitudinal study of chronic maltreatment on children’s behavioral and emotional problems [Badanie longitudialne wpływu przewlekłego złego zachowania na problemy behawioralne i emocjonalne dzieci]. Child Abuse and Neglect, 28(12), 1265–1278. DOI: 10.1016/j.chiabu.2004.07.006.
22.
Fearon, R.P., Bakermans-Kranenburg, M.J., van IJzendoorn, M.H., Lapsley, A.M., Roisman, G.I. (2010). The significance of insecure attachment and disorganization in the development of children’s externalizing behavior: A meta-analytic study [Znaczenie nepewnego przywiązania i dezorganizacji w rozwoju zachowań eksternalizacyjnych u dzieci: Studium metaanalityczne]. Child Development, 81(2), 435–456. DOI: 10.1111/J.1467-8624.2009.01405.X.
23.
Felitti, V.J., Anda, R.F., Nordenberg, D., Williamson, D.F., Spitz, A.M., Edwards, V., Koss, M.P., Marks, J.S. (1998). Relationship of childhood abuse and household dysfunction to many of the leading causes of death in adults: The adverse childhood experiences (ACE) study [Związek znęcania się w dzieciństwie i dysfunkcji gospodarstwa domowego z wieloma głównymi przycznami zgonów osób dorosłych: Badanie niekorzystnych doświadczeń z dzieciństwa (ACE)]. American Journal of Preventive Medicine, 14(4), 245–258. DOI: 10.1016/S0749-3797(98)00017-8.
24.
Fernandez, E. (2009). Children’s wellbeing in care: Evidence from a longitudinal study of outcomes [Dobre samopoczucie dzieci w placówkach opiekuńczych: Dowody z podłużnego badania wyników]. Children and Youth Services Review, 31(10), 1092–1100. DOI: 10.1016/j.childyouth.2009.07.010.
25.
Fisher, P.A., Gunnar, M.R., Chamberlain, P., Reid, J.B. (2000). Preventive intervention for maltreated preschool children: Impact on children’s behavior, neuroendocrine activity, and foster parent functioning [Interwencja profilaktyczna dla maltretowanych dzieci w wieku przedszkolnym: Wpływ na zachowanie dzieci, aktywność neuroendokrynną i funkcjonowanie rodziców zastepczych]. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 39(11), 1356–1364. DOI: 10.1097/00004583-200011000-00009.
26.
Fitzgerald, M.M., Shipman, K.L., Jackson, J.L., McMahon, R.J., Hanley, H.M. (2005). Perceptions of parenting versus parent-child interactions among incest survivors [Postrzeganie rodzicielstwa, a interakcje rodzic-dziecko przez osoby, które przeżyły kazirodzwtwo]. Child Abuse and Neglect, 29(6), 661–681. DOI: 10.1016/j.chiabu.2004.10.012.
27.
Gilbert, L.K., Breiding, M.J., Merrick, M.T., Thompson, W.W., Ford, D.C., Dhingra, S.S., Parks, S.E. (2015). Childhood adversity and adult chronic disease: An update from ten states and the District of Columbia, 2010 [Przeciwności losu w dzieciństwie a choroby przewlekłe u dorosłych: Aktualizacja z dziecięsiu stanów i Dystryktu Kolumbia, 2010]. American Journal of Preventive Medicine, 48(3), 345–349. DOI: 10.1016/j.amepre.2014.09.006.
28.
Goemans, A., van Geel, M., Vedder, P. (2015). Over three decades of longitudinal research on the development of foster children: A meta-analysis [Ponad trzy dekady badań podłużnych nad rodzwojem dzieci z rodzin zastępczych: Metaanaliza]. Child Abuse and Neglect, 42, 121–134. DOI: 10.1016/j.chiabu.2015.02.003.
29.
Gralewski, J., Jankowska, D.M. (2020). Do parenting styles matter? Perceived dimensions of parenting styles, creative abilities and creative self-beliefs in adolescents [Czy style rodzicielstwa mają znaczenie? Spotrzegane wymiary stylów rodzicielskich, zdolności twórcze i twórcze przekonania o własnej wartości nastolatków]. Thinking Skills and Creativity, 38, 100709. DOI: 10.1016/J.TSC.2020.100709.
30.
Greszta, E., Ryś, M., Trębicka, P. (2020). Typy par rodzicielskich - współzależność postaw rodzicielskich w dziadzie. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 41(1), 186-205. DOI: 10.34766/fetr.v41i1.225.
31.
Groh, A.M., Roisman, G.I., van Ijzendoorn, M.H., Bakermans-Kranenburg, M.J., Fearon, R.P. (2012). The significance of insecure and disorganized attachment for children’s internalizing symptoms: A meta-analytic study [Znaczenie niepewnego i zdezorganizowanego przywiązania dla objawów internalizacyjnych u dzieci: Badanie metaanalityczne]. Child Development, 83(2), 591–610. DOI: 10.1111/J.1467-8624.2011.01711.X.
32.
Harwas-Napierała, B., Trempała, J. (red.) (2019). Psychologia rozwoju człowieka: T. 3: Rozwój funkcji psychicznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
33.
Hughes, M., Cossar, J. (2016). The relationship between maternal childhood emotional abuse/neglect and parenting outcomes: A systematic review [Związek między nadużywaniem/zaniedbywaniem emocjonalnym w dzieciństwie przez matkę a wynikami w rodzicielstwie: Przegląd systematyczny]. Child Abuse Review, 25(1), 31–45. DOI: 10.1002/CAR.2393.
34.
Keller, T.E., Wetherbee, K., Le Prohn, N.S., Payne, V., Sim, K., Lamont, E.R. (2001). Competencies and problem behaviors of children in family foster care: Variations by kinship placement status and race [Kompetencje i zachowania problemowe dzieci w rodzinnej pieczy zastępczej: Różnice w zależności od status umieszczenia w rodzinie zastępczej i rasy]. Children and Youth Services Review, 23(12), 915–940. DOI: 10.1016/S0190-7409(01)00175-X.
35.
Letourneau, N., Dewey, D., Kaplan, B.J., Ntanda, H., Novick, J., Thomas, J.C., Deane, A.J., Leung, B., Pon, K., Giesbrecht, G.F. (2019). Intergenerational transmission of adverse childhood experiences via maternal depression and anxiety and moderation by child sex [Międzypokoleniowe przekazywanie niekorzytnych doświadczeń z dzieciństwa przez depresję i lęk u matki oraz moderowanie przez płeć dziecka]. Journal of Developmental Origins of Health and Disease, 10(1), 88–99. DOI: 10.1017/S2040174418000648.
36.
Lipscombe, J., Farmer, E., Moyers, S. (2003). Parenting fostered adolescents: Skills and strategies [Rodzicielstwo zastępcze nastolatków: Umiejętności i strategie]. Child and Family Social Work, 8(4), 243–255. DOI: 10.1046/J.1365-2206.2003.00294.X.
37.
Lyons-Ruth, K., Bronfman, E., Parsons, E. (1999). Maternal frightened, frightening, or atypical behavior and disorganized infant attachment patterns [Przerażające lub nietypowe zachowania matki a zaburzone wzorce przywiązania u niemowląt]. Monographs of the Society for Research in Child Development, 64(3), 67–96. DOI: 10.1111/1540-5834.00034.
38.
Madigan, S., Wade, M., Plamondon, A., Maguire, J.L., Jenkins, J.M. (2017). Maternal adverse childhood experience and infant health: Biomedical and psychosocial risks as intermediary mechanisms [Niekorzystne doświadczenia matki w dzieciństwie a zdrowie niemowląt: Zagrożenia biometyczne i psychospołeczne jako mechanizmy pośredniczące]. Journal of Pediatrics, 187, 282-289.e1. DOI: 10.1016/J.JPEDS.2017.04.052.
39.
Minnis, H., Everett, K., Pelosi, A. J., Dunn, J., Knapp, M. (2006). Children in foster care: Mental health, service use and costs [Dzieci w pieczy zastępczej: Zdrowie psychiczne, korzystanie z usług i koszty]. European Child and Adolescent Psychiatry, 15(2), 63–70. DOI: 10.1007/S00787-006-0452-8.
40.
Montes, G., Lotyczewski, B.S., Halterman, J.S., Hightower, A.D. (2012). School readiness among children with behavior problems at entrance into kindergarten: Results from a US national study [Gotowość szkolna dzieci z zaburzeniami zachowania w momencie rozpoczęcia nauki w przedszkolu: Wyniki amerykańskiego badania krajowego]. European Journal of Pediatrics, 171(3), 541–548. DOI: 10.1007/S00431-011-1605-4.
41.
Murray, L., Tarren-Sweeney, M., France, K. (2011). Foster carer perceptions of support and training in the context of high burden of care [Postrzeganie przez opiekunów zastępczych wsparcia i szkoleń w kontekście dużego obciążenia opieką]. Child and Family Social Work, 16(2), 149–158. DOI: 10.1111/J.1365-2206.2010.00722.X.
42.
Nilsen, W. (2007). Fostering futures: A preventive intervention program for school-age children in foster care [Wspieranie przyszłości: Profilaktyczny program interwencyjny dla dzieci w wieku szkolnym przebywających w pieczy zastępczej]. Clinical Child Psychology and Psychiatry, 12(1), 45–63. DOI: 10.1177/1359104507071055.
43.
Oosterman, M., Schuengel, C. (2008). Attachment in foster children associated with caregivers’ sensitivity and behavioral problems [Przywiązanie u dzieci z rodzin zastępczych, a wrażliwość opiekunów i problem behawioralne]. Infant Mental Health Journal, 29(6), 609–623. DOI: 10.1002/IMHJ.20198.
44.
Oosterman, M., Schuengel, C., Wim Slot, N., Bullens, R.A.R., Doreleijers, T.A.H. (2007). Disruptions in foster care: A review and meta-analysis [Zakłócenia w opiece zastępczej: Przegląd i metaanaliza]. Children and Youth Services Review, 29(1), 53–76. DOI: 10.1016/J.CHILDYOUTH.2006.07.003.
45.
Oswald, S.H., Heil, K., Goldbeck, L. (2010). History of maltreatment and mental health problems in foster children: a review of the literature [Historia maltretowania a problem ze zdrowiem psychicznym u dzieci z rodzin zastępczych: przegląd literatury]. J Pediatr Psychol, 35, 462–472. DOI: 10.1093/jpepsy/jsp114.
46.
Palacios, J., Jiménez, J.M. (2009). Kinship foster care: Protection or risk? [Rodzinna opieka zastępcza: Ochrona czy ryzyko?]. Adoption and Fostering, 33(3), 64–75. DOI: 10.1177/030857590903300307.
47.
Plant, D.T., Pawlby, S., Pariante, C.M., Jones, F.W. (2018). When one childhood meets another – maternal childhood trauma and offspring child psychopathology: A systematic review [Gdy jedno dzieciństwo spotyka drugie – trauma matczyna a psychopatologia dziecka potomnego: Przegląd systematyczny]. Clinical Child Psychology and Psychiatry, 23(3), 483–500. DOI: 10.1177/1359104517742186.
48.
Plopa, M. (2005). Psychologia rodziny: Teoria i badania. Elbląg - Kraków: Wydawnictwo EUH-E, Oficyna Wydawnicza Impuls.
49.
Plopa, M. (2008). Kwestionariusz retrospektywnej oceny postaw rodziców (KPR-Roc). Podręcznik. Warszawa: Vizja Press & It.
50.
Radziwiłłowicz, W. (2020). Zaburzenia emocjonalne (internalizacyjne). W: I. Grzegorzewska, L. Cierpiałkowska, A.R. Borkowska (red.), Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży (ss. 409-450). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
51.
Rayburn, A.D., Withers, M.C., McWey, L.M. (2018). The importance of the caregiver and adolescent relationship for mental health outcomes among youth in foster care [Znaczenie relacji między opiekunem a nastolatkiem dla wyników zdrowia psychicznego młodzieży objętej opieką zastępczą]. Journal of Family Violence, 33(1), 43–52. DOI: 10.1007/S10896-017-9933-4.
52.
Rembowski, J. (1972). Więzi uczuciowe w rodzinie: studium psychologiczne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
53.
Ritchie, C., Buchanan, A. (2011). Self report of negative parenting styles, psychological functioning and risk of negative parenting by one parent being replicated by the other in a sample of adolescents aged 13-15 [Samoopis negatywnych stylów rodzicielskich, funkcjonowanie psychologiczne i ryzyko replikacji negatywnych stylów rodzicielskich jednego z rodziców przez drugiego w próbie młodzieży w wieku 13:15 lat]. Child Abuse Review, 20(6), 421–438. DOI: 10.1002/CAR.1103.
54.
Schofield, G., Beek, M. (2005). Risk and resilience in long-term foster-care [Ryzyko i odporność w długoterminowej opiece zastępczej]. The British Journal of Social Work, 35(8), 1283–1301. DOI: 10.1093/BJSW/BCH213.
55.
Schofield, G., Beek, M. (2009). Growing up in foster care: Providing a secure base through adolescence [Dorastanie w pieczy zastępczej: Zapewnienie bezpiecznej podstawy w okresie dojrzewania]. Child and Family Social Work, 14(3), 255–266. DOI: 10.1111/J.1365-2206.2008.00592.X.
56.
Schuengel, C., Bakermans-Kranenburg, M.J., Van IJzendoorn, M.H. (1999). Frightening maternal behavior linking unresolved loss and disorganized infant attachment [Przerażające zachowania matek w powiązaniu z nierozwiązaną stratą i zaburzonym przywiązaniem u niemowląt]. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 67(1), 54–63. DOI: 10.1037/0022-006X.67.1.54.
57.
Sinclair, I., Wilson, K. (2003). Matches and mismatches: The contribution of carers and children to the success of foster placements [Dopasowania i niedopasowania: Wkład opiekunów i dzieci w powodzenie umieszczenia w rodzinie zastępczej]. The British Journal of Social Work, 33(7), 871–884. DOI: 10.1093/BJSW/33.7.871.
58.
Steele, J.S., Buchi, K.F. (2008). Medical and mental health of children entering the Utah foster care system [Zdrowie fizyczne i psychiczne dzieci trafiających do systemu opieki zastępczej w stanie Utah]. Pediatrics, 122(3), 703-709. DOI: 10.1542/PEDS.2008-0360.
59.
Straussner, S.L.A., Senreich, E., Steen, J.T. (2018). Wounded healers: A multistate study of licensed social workers’ behavioral health problems [Zranieni uzdrowiciele: Wielostanowe badanie problemów zdrowia behawioralnego licencjonowanych pracowników socjalnych]. Social Work, 63(2), 125–133. DOI: 10.1093/SW/SWY012.
60.
Tarren-Sweeney, M. (2008a). Retrospective and concurrent predictors of the mental health of children in care [Retrospektywne i równoczesne predyktory zdrowia psychicznego dzieci objętych opieką]. Children and Youth Services Review, 30(1), 1–25. DOI: 10.1016/J.CHILDYOUTH.2007.05.014.
61.
Tarren-Sweeney, M. (2008b). The mental health of children in out-of-home care [Zdrowie psychiczne dzieci przebywajacych w placówkach opieki pozadomowej]. Current Opinion in Psychiatry, 21(4), 345–349. DOI: 10.1097/YCO.0B013E32830321FA.
62.
Turney, K., Wildeman, C. (2016). Mental and physical health of children in foster care [Zdrowie psychiczne i fizyczne dzieci przebywających w pieczy zastępczej]. Pediatrics, 138(5), e20161118. DOI: 10.1542/PEDS.2016-1118.
63.
Van Holen, F., Vanschoonlandt, F., Vanderfaeillie, J. (2017). Evaluation of a foster parent intervention for foster children with externalizing problem behaviour [Ocena interwencji rodziców zastępczych dla dzieci z rodzin zastępczych z problemami w zakresie zachowań eksternalizacyjnych]. Child and Family Social Work, 22(3), 1216–1226. DOI: 10.1111/CFS.12338.
64.
van IJzendoorn, M.H., Bakermans-Kranenburg, M.J., Duschinsky, R., Fox, N.A., Goldman, P.S., Gunnar, M.R., Johnson, D.E., Nelson, C.A., Reijman, S., Skinner, G.C.M., Zeanah, C.H., Sonuga-Barke, E.J.S. (2020). Institutionalisation and deinstitutionalisation of children 1: A systematic and integrative review of evidence regarding effects on development [Instytucjonalizacja i deinstytucjonalizacja dzieci 1: Systematyczny i integracyjny przegląd dowodów dotyczących wpływu na rozwój]. The Lancet Psychiatry, 7(8), 703–720. DOI: 10.1016/S2215-0366(19)30399-2.
65.
Vanderfaeillie, J., van Holen, F., Trogh, L., Andries, C. (2012). The impact of foster children’s behavioural problems on Flemish foster mothers’ parenting behaviour [Wpływ problemów behawioralnych dzieci z rodzin zastępczych na zachowania rodzicielskie flamandzkich matek zastępczych]. Child and Family Social Work, 17(1), 34–42. DOI: 10.1111/J.1365-2206.2011.00770.X.
66.
Vanderfaeillie, J., Van Holen, F., Vanschoonlandt, F., Robberechts, M., Stroobants, T. (2013). Children placed in long-term family foster care: A longitudinal study into the development of problem behavior and associated factors [Dzieci umieszczone w długoterminowej rodzinnej opiece zastępczej: Badanie podłużne rozwoju zachowań problemowych i związanych z nimi czynników]. Children and Youth Services Review, 35(4), 587–593. DOI: 10.1016/j.childyouth.2012.12.012.
67.
Vanschoonlandt, F., Vanderfaeillie, J., van Holen, F., de Maeyer, S. (2012). Development of an intervention for foster parents of young foster children with externalizing behavior: Theoretical basis and program description [Opracowanie programu interwencji dla rodziców zastępczych małych dzieci przybranych z zachowaniami eksternalizacyjnymi: Podstawy teoretyczne i opis program]. Clinical Child and Family Psychology Review, 15(4), 330–344. DOI: 10.1007/S10567-012-0123-X.
68.
Vanschoonlandt, F., Vanderfaeillie, J., Van Holen, F., De Maeyer, S., Robberechts, M. (2013). Parenting stress and parenting behavior among foster mothers of foster children with externalizing problems [Stres rodzicielski i zachowania rodzicielskie wśród matek zastępczych dzieci z problemami eksternalizacyjnymi]. Children and Youth Services Review, 35(10), 1742–1750. DOI: 10.1016/j.childyouth.2013.07.012.
69.
Williams, L.R., Degnan, K.A., Perez-Edgar, K.E., Henderson, H.A., Rubin, K.H., Pine, D.S., Steinberg, L., Fox, N.A. (2009). Impact of behavioral inhibition and parenting style on internalizing and externalizing problems from early childhood through adolescence [Wpływ zachamowań behawioralnych i stylu wychowania na problem internalizacyjne i eksternalizacyjne od wczesnego dzieciństwa do okresu dorastania]. Journal of Abnormal Child Psychology, 37(8), 1063–1075. DOI: 10.1007/S10802-009-9331-3/FIGURES/4.
70.
Wilson, K. (2006). Can foster carers help children resolve their emotional and behavioural difficulties? [Czy opiekunowie zastępczy mogą pomóc dzieciom w rozwiązywaniu ich problemów emocjonalnych i behawioralnych?] Clinical Child Psychology and Psychiatry, 11(4), 495–511. DOI: 10.1177/1359104506067873.
71.
Wysocka, E., Ostafińska-Molik, B. (2014). Zaburzenia internalizacyjne i eksternalizacyjne a typ rodziny pochodzenia: analiza teoretyczna i wyniki badań. Resocjalizacja Polska, 8, 131-155.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
© 2006-2024 Journal hosting platform by Bentus
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
