Problemy wychowawcze w relacjach matka – dziecko na przykładzie wybranej współczesnej prozy polskiej
Więcej
Ukryj
Data nadesłania: 01-01-2017
Data ostatniej rewizji: 30-06-2017
Data akceptacji: 30-06-2017
Data publikacji: 30-06-2017
Wychowanie w Rodzinie 2017;15(1):345-360
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
W komunikacie zwracam uwagę na problemy wychowawcze w relacjach matki z dzieckiem na przykładzie wybranej współczesnej prozy polskiej adresowanej głównie do nastoletniego czytelnika. Bohaterkami powieści Barbary Ciwoniuk Musisz to komuś powiedzieć; Grzegorza Kasdepke Poradnik hodowcy aniołów; Joanny Jagiełło Kawa z kardamonem; Ewy Nowackiej Małe kochanie, wielka miłość; Anny Onichimowskiej Najwyższa góra świata są dziewczyny–nastolatki odczuwające dojmujący brak bliskości relacji z matką, cierpiące na niedobór witaminy M (miłości). Analizowana literatura dotyka problemu samotnego, niedojrzałego czy wręcz toksycznego macierzyństwa i wynikającego z niego osamotnienia dziecka, które rozumiane jest jako stan dyskomfortu psychicznego dziecka, zainicjowany brakiem bliskich więzi z rodzicami, poczuciem niezaspokojonej potrzeby bezpieczeństwa, uznania, a przede wszystkim miłości1. Zauważyłam i wyróżniłam w analizowanej literaturze cztery typy matek: 1. Matki niedojrzałe do swojej roli, które określiłam jako matki „jak nastolatki”, następnie 2. Nastoletnie matki, 3. Matki sfrustrowane i cierpiące na emocjonalne zaburzenia oraz 4. Matki adopcyjne. W powieściach zwraca uwagę fakt, jak pełne skomplikowanych wyborów jest życie nastolatka, jak trudno mu samemu uporać się z niektórymi i jak bardzo w tym okresie potrzebne jest mu emocjonalne wsparcie bliskich osób, ich autorytet i pozytywne wzorce wychowawcze.
REFERENCJE (35)
1.
Bąkiewicz G., O melba!, Wydawnictwo Proszyński i S-ka, Warszawa 2002.
2.
Braun-Gałkowska M., Prawo dziecka do wychowania, [w:] D. Kornas-Biela (red.), Oblicza dzieciństwa, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2001.
3.
Brzezińska A., Dzieciństwo z perspektywy cyklu życia dziecka, [w:] D. Kornas-Biela (red.), Oblicza dzieciństwa, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2001.
4.
Budrowska B., Macierzyństwo jako punkt zwrotny w życiu kobiety, Wydawnictwo FUNNA, Warszawa 2000.
5.
Budrowska K., Kobieta i stereotypy. Obraz kobiety w prozie polskiej po roku 1989, Trans Humana, Białystok 2000.
6.
Ciwoniuk B., Musisz to komuś powiedzieć, Wydawnictwo Literatura, Łódź 2011. „Diagnoza Społeczna 2013. Warunki i jakość życia Polaków”, por. źródło:
http://analizy. mpips.gov.pl/images/stories/publ_i_raporty/DS2013/Raport_glowny_Diagnoza_Spoleczna_2013.pdf [dostęp: 05.05.2016].
7.
Fox M., Magda.doc, Wydawnictwo Siedmioróg, Wrocław 2002.
8.
Fromm E., Szkice z psychologii religii, Książka i Wiedza, Warszawa 1966.
9.
Gaiman N., Koralina, Wydawnictwo Mag, Warszawa 2003.
10.
Gajda J., Wartości w życiu człowieka. Prawda, miłość, samotność, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1997.
11.
Grzegołowska-Klarkowska H., Mechanizmy obronne osobowości, Wydawnictwo PWN, Warszawa 1986.
12.
Gutowska-Adamczyk M., Niebieskie nitki, Wydawnictwo Nasza Księgarnia, Warszawa 2005.
13.
Izdebska J., Samotność dziecka, [w:] T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. 5, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2006.
14.
Jagiełło J., Kawa z kardamonem, Wydawnictwo Literatura, Łódź 2011.
15.
Kasdepke G., Poradnik hodowcy aniołów, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2012.
16.
Kozdrowicz E., Samotne macierzyństwo, [w:] T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. 5, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2006.
17.
Koźmińska I., Olszewska E., Wychowanie przez czytanie, Wydawnictwo Świat Książki, Warszawa 2011.
18.
Krasoń K., Antropomorfizowany obraz interakcji jako literacka propedeutyka więzi, [w:] A. Baluch (red.), Sezamie otwórz się, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2001.
19.
Landau L., Witaj córeczko, Wydawnictwo Literatura, Łódź 2009.
20.
Leszczyński G., Kompleks mentora. Powieść dla młodzieży u schyłku tysiąclecia, [w:] A. Baluch (red.), Sezamie otwórz się, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2001.
21.
Łopatkowa M., Pedagogika serca jako podstawa życia według wartość, [w:] M. Łopatkowa, B. Dymara, A. Murzyn, M.Z. Paulinowa, Dziecko w świecie wartości, cz. 2, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2003.
22.
Miller A., Dramat udanego dziecka, Wydawnictwo Media Rodzina, Poznań 2007.
23.
Miller A., Zniewolone dzieciństwo, Wydawnictwo Media Rodzina, Poznań 1999.
24.
Nowacka E., As w rękawie, Wydawnictwo Siedmioróg, Wrocław 1997.
25.
Nowacka E., Małe kochanie, wielka miłość, Wydawnictwo Siedmioróg, Wrocław 1997.
26.
Nowak E., Bardzo biała wrona, Wydawnictwo Egmont Polska, Warszawa 2010.
27.
Nowak M., Antropologiczne podstawy pedagogiki dzieciństwa, [w:] D. Kornas-Biela (red.), Oblicza dzieciństwa, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2001.
28.
Nowak-Dziemianowicz M., Doświadczenia rodzinne w narracjah. Interpretacje sensów i znaczeń, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2002.
29.
Nurowska M., Hiszpańskie oczy, Wydawnictwo Alfa, Warszawa 1990.
30.
Onichimowska A., Najwyższa góra świata, Wydawnictwo Literatura, Łódź 2012.
31.
Piwkowska A., Franciszka, Fundacja Zeszytów Literackich, Warszawa 2015.
32.
Pytlos B., Rodzina i szkoła w wybranych utworach dla dzieci, [w:] K. Heska-Kwaśniewicz (red.), Literatura dla dzieci i młodzieży (po roku 1980), Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2008.
33.
Terakowska D., Ono, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2003. Waiss J., Ścieżki baśni. Symboliczne wędrówki do wnętrza duszy, Wydawnictwo ENETEIA, Warszawa 2006.
34.
Winiarski M., Funkcja opiekuńcza polskiej rodziny końca XX w., [w:] J. Wilk (red.), W służbie dziecku. Dziecko XX w. Rozrachunek ze stuleciem dziecka, t. 1, Katedra Pedagogiki Rodziny KUL, Lublin 2003.
35.
Ziemska M., Rodzina a osobowość, Wiedza Powszechna, Warszawa 1977.