Rozwój mowy w wybranych koncepcjach teoretyczno-badawczych, a środowisko (rodzinne) dziecka
 
Więcej
Ukryj
1
Uniwersytet Zielonogórski, Instytut Pedagogiki, al. Wojska Polskiego 69, 65-762 Zielona Góra, Polska
 
 
Data nadesłania: 22-01-2024
 
 
Data ostatniej rewizji: 22-02-2024
 
 
Data akceptacji: 05-05-2024
 
 
Data publikacji online: 25-06-2024
 
 
Autor do korespondencji
Małgorzata Kozłowska   

Uniwersytet Zielonogórski, Instytut Pedagogiki, al. Wojska Polskiego 69, 65-762 Zielona Góra, Polska
 
 
Wychowanie w Rodzinie 2024;31(1):57-73
 
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Cel. Celem pracy jest opisanie rozwoju mowy w wybranych koncepcjach teoretyczno – badawczych i wpływu środowiska rodzinnego dziecka na ten proces. Rozwój mowy jest procesem na który mają wpływ zarówno czynniki biologiczne jak i społeczne. Mowa jest umiejętnością uwarunkowaną genetycznie, jednak jej rozwój nie jest możliwy bez kontaktu ze środowiskiem, w tym najbliższym- rodzinnym. Przedmiotem badań uczyniono rozwój mowy w wybranych koncepcjach teoretyczno- badawczych i wpływ środowiska (rodzinnego) dziecka. W artykule przedstawiono wybrane koncepcje rozwoju i stanowisk teoretyczno-badawczych, w których w specyficzny sposób opisano rozwój człowieka. Omówiono koncepcję poznawczo-rozwojową, teorię behawiorystyczną, koncepcję humanistyczną, interakcjonizm symboliczny, funkcjonalizm, strukturalizm. Wskazano na wagę genetyki, a także w różnym nasileniu wpływu środowiska (w tym rodzinnego) na budowanie kompetencji językowej, a tym samym rozwijanie mowy. Podkreślono wspólny mianownik odnoszący się do refleksji, że pomiędzy człowiekiem a jego otoczeniem istnieje mocny związek wzajemnych oddziaływań. Metody i materiały. Metoda analizy wybranych koncepcji rozwoju i stanowisk teoretyczno-badawczych, w których w specyficzny sposób opisano rozwój człowieka (koncepcji poznawczo-rozwojowej, teorii behawiorystycznej, koncepcji humanistycznej, interakcjonizmu symbolicznego, funkcjonalizmu, strukturalizmu), a także genetyki i w różnym nasileniu wpływu środowiska (w tym rodzinnego) na budowanie kompetencji językowej, a tym samym rozwijanie mowy. Wyniki i wnioski. W analizowanych, wybranych koncepcjach teoretyczno-badawczych często w odmienny sposób został przedstawiony rozwój człowieka. Jednak we wszystkich podkreślono znaczenie uwarunkowań genetycznych i wpływu środowiska (w tym rodzinnego) na zdobywanie umiejętności komunikacyjnych. Rola rodziny, która stanowi najbliższe środowisko stymulujące rozwój dziecka pozostaje znacząca dla rozwoju mowy.
REFERENCJE (24)
1.
Bartkowiak, Z. (1981). Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania, cz. 1. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
 
2.
Blumer, H. (2007). Interakcjonizm symboliczny: Perspektywa i metoda. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
 
3.
Boyd, D., Bee, H. (2008). Psychologia rozwoju człowieka. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
 
4.
Burszta, W. J., Kempy, M. (2002). Strukturalizm. W: W. Kwaśniewicz i in. (red.), Encyklopedia socjologii (t. 4, ss. 127–132). Warszawa: Oficyna Naukowa.
 
5.
Flis, M. (1998). Funkcjonalizm. W: W. Kwaśniewicz i in. (red.), Encyklopedia socjologii (t. 1, ss. 232–235). Warszawa: Oficyna Naukowa.
 
6.
Hałas, E. (1998). Interakcjonizm symboliczny. W: W. Kwaśniewicz i in. (red.), Encyklopedia socjologii (t. 1, ss. 353–357). Warszawa: Oficyna Naukowa.
 
7.
Hałas, E. (2012). Interakcjonizm symboliczny: Społeczny kontekst znaczeń. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
8.
Janowska, J. (1994). Psychologia humanistyczna jako podstawa praktyki pedagogicznej. W: M. Łobocki (red.), Psychologia humanistyczna a wychowanie (ss. 79–88). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
 
9.
Krąpiec, M. A. (2008). Strukturalizm. W: A. Maryniarczyk i in. (red.), Powszechna encyklopedia filozofii (t. 9, ss. 229–235). Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu.
 
10.
Ligęza, M. (1998). Psychologia rozwojowa. W: W. Szewczuk (red.), Encyklopedia psychologii (ss. 610–615). Warszawa: Fundacja Innowacja, Wyższa Szkoła Społeczno-Ekonomiczna.
 
11.
Ligęza, M. (2001). Podstawy rozwoju języka i mowy dzieci. W: T. Gałkowski, G. Jastrzębowska (red.), Logopedia: pytania i odpowiedzi: Podręcznik akademicki (ss. 199–215). Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
 
12.
Łobocki, M. (1994). Wychowanie w świetle psychologii humanistycznej. W: M. Łobocki (red.), Psychologia humanistyczna a wychowanie (ss. 13–24). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
 
13.
Paszkiewicz, E. (1983). Struktura teorii psychologicznych: Behawioryzm, psychoanaliza, psychologia humanistyczna. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
 
14.
Piaget, J. (2005). Mowa i myślenie dziecka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
15.
Porayski-Pomsta, J. (2015). O rozwoju mowy dziecka: Dwa studia. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.
 
16.
Przetacznik-Gierowska, M., Tyszkowa, M. (2014). Psychologia rozwoju człowieka: Zagadnienia ogólne (t. 1). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
17.
Rzepa, T. (1998). Psychologia humanistyczna. W: W. Szewczuk (red.), Encyklopedia psychologii (ss. 556–560). Warszawa: Fundacja Innowacja, Wyższa Szkoła Społeczno-Ekonomiczna.
 
18.
Schaffer, R. H. (2014). Psychologia dziecka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
19.
Skinner, B. F. (2013). Behawioryzm. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
 
20.
Słodownik-Rycaj, E. (2007). System opieki logopedycznej w Polsce i Anglii. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
 
21.
Szczodrak, M. (1988). Elementy pedagogiki. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
 
22.
Szewczuk, W. (1998). Behawioryzm. W: W. Szewczuk (red.), Encyklopedia psychologii (ss. 35–40). Warszawa: Fundacja Innowacja, Wyższa Szkoła Społeczno-Ekonomiczna.
 
23.
Trempała, J. (red.). (2016). Psychologia rozwoju człowieka: Podręcznik akademicki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
24.
Turner, J. H. (2012). Struktura teorii socjologicznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
eISSN:2300-5866
ISSN:2082-9019
Journals System - logo
Scroll to top