Stałość i zmienność stylu wychowania w rodzinie w teorii i praktyce edukacyjnej
 
 
Więcej
Ukryj
1
Instytut Pedagogiki, Katolicki Uniwersytet Lubelski, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin, Polska
 
 
Data nadesłania: 01-01-2016
 
 
Data ostatniej rewizji: 30-06-2016
 
 
Data akceptacji: 30-06-2016
 
 
Data publikacji: 30-06-2016
 
 
Autor do korespondencji
Danuta Opozda   

Instytut Pedagogiki, Katolicki Uniwersytet Lubelski, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin, Polska
 
 
Wychowanie w Rodzinie 2016;13(1):179-191
 
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Artykuł podejmuje problem aktualności stylu wychowania w rodzinie oraz znaczenie tego pojęcia w teorii i praktyce pedagogiki rodziny. To próba odpowiedzi na pytanie co jest stałe, a co zmienne w stylach wychowania. Odpowiedź ta uwzględnia zagadnienia: rozumienie pojęcia, kryteria i klasyfikacje stylu wychowania, rodzaje stylu wychowania oraz uwarunkowania zmian. W artykule zaprezentowane są główne klasyfikacje stylów wychowania (M. Ryś, D. Baumrind, E. Maccoby, J. Martin, G. Schmidchen). Pokazują one podstawowe kryteria wyodrębniania stylów wychowania i ich znaczenie dla procesów edukacji. Kategoria stylu wychowania zastosowana w pedagogice jest wciąż aktualna. Pozwala ona opisać, wyjaśnić, rozumieć i interpretować rzeczywistość wychowania. Nadal duże zastosowanie w teorii i praktyce edukacyjnej ma tradycyjna klasyfikacja stylów wychowania, w której wyróżnia się styl autokratyczny, autorytatywny i permisywny. W tekście przedstawione są też inne klasyfikacje, które różnią się nieco kryteriami i rodzajami stylu wychowania. Ważnym obecnie problem są zmiany i ewolucja stylu wychowania. W artykule postawione są pytania o kierunek tych zmian i ich znaczenie dla wychowania dzieci i młodzieży. Przytoczone są wyniki badań i analiz takich autorów, jak J. Mariański, T. Szendlak, M. Kohn, J. Coleman. Pokazują one ekspansywną tendencję obojętnego i permisywnego stylu wychowania. Dane te wskazują na intensywne zmiany w zakresie modelu wychowania współczesnego pokolenia. Zachodzą one zarówno w wychowaniu w rodzinie, jak i innych instytucjach edukacyjnych. Współcześnie problematyka stylów wychowania jest bardzo aktualna i jest ważnym wyzwaniem dla teorii i praktyki edukacyjnej. Podjęta refleksja jest próbą przedstawienia niektórych tylko zagadnień i spojrzeniem na nie w sposób syntetyczny z perspektywy pedagogiki, a głównie pedagogiki rodziny.
 
REFERENCJE (23)
1.
Bowlby J., A Secure Base: Parent/Child Attachement and Healthy Human Development, Basic Books, New York 1988.
 
2.
Brągiel J., Górnicka B. (red.), Rodzicielstwo w kontekście współczesnych przemian, Uniwersytet Opolski, Opole 2012.
 
3.
Francuz P., Mackiewicz P., Liczby nie wiedzą skąd pochodzą. Przewodnik po metodologii i statystyce nie tylko dla psychologów, Wydawnictwo KUL, Lublin 2007.
 
4.
Gerrig R.J., Zimbardo P.G., Psychologia i życie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
 
5.
Harwas-Napierała B., Trempała J. (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka, t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
 
6.
Harwas-Napierała B., Zmiany w funkcjonowaniu rodziny i ich konsekwencje dla rozwoju rodziców, [w:] Taż (red.), Rodzina a rozwój człowieka dorosłego, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2003.
 
7.
Kupisiewicz Cz., Kulisiewicz M., Słownik pedagogiczny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
 
8.
Liberska H., Realizacja zadań rozwojowych dorosłości a rozwój indywidualny, [w:] B. Harwas-Napierała (red.), Rodzina a rozwój człowieka dorosłego, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2003.
 
9.
Mariański J., Kryzys moralny czy transformacja wartości? Studium socjologiczne, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2001.
 
10.
Mariański J., Młodzież między tradycją a ponowoczesnością. Wartości moralne w świadomości maturzystów, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1995.
 
11.
Myers D.G., Bliskie związki a jakość życia, [w:] J. Czapiński (red.), Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
 
12.
Opozda D., Implikacje teorii relacji z obiektem i teorii przywiązania w pedagogice rodziny, [w:] T. Zubrzycka-Maciąg, M. Korczyński, M. Okrasa (red.), W trosce o wychowanie, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2015.
 
13.
Opozda D., Kryteria opisu orientacji wychowawczych z indywidualizmem i kolektywizmem w tle, „Roczniki Pedagogiczne” 2012, nr 4(40) 2.
 
14.
Opozda D., Rodzicielstwo: stałość zadań i zmienność modeli (?) – zarys refleksji, [w:] W. Danilewicz, W. Theiss (red.), Pedagogika społeczna wobec zagrożeń człowieka i idei sprawiedliwości społecznej, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2014.
 
15.
Opozda D., Struktura i treść jednostkowej wiedzy o wychowaniu. Studium pedagogiczne wiedzy rodziców i jej korelatów, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2012.
 
16.
Plopa M., Psychologia rodziny: teoria i badania, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2008.
 
17.
Ryś M., Systemy rodzinne. Metody badań struktury rodziny pochodzenia i rodziny własnej, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, Warszawa 2001.
 
18.
Schmidtchen G., Ethik und Protest. Molerbilder und Wertkonflikte junger Menschen, 2 Bde. Opladen 1992. 224.
 
19.
Szacka B., Wprowadzenie do socjologii, Oficyna Naukowa, Warszawa 2003.
 
20.
Szlendak T., Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróżnicowanie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
 
21.
Szlendak T., Zaniedbana piaskownica. Style wychowania małych dzieci, problem nierówności szans edukacyjnych, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2003.
 
22.
Śliwerski B., Współczesne teorie i nurty wychowania, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2010.
 
23.
Wojcieszke B., Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa 2002.
 
eISSN:2300-5866
ISSN:2082-9019
Journals System - logo
Scroll to top