Świadomi rodzice i ich poczucie koherencji w wychowaniu w świetle koncepcji Anthonovsky’ego
 
 
Więcej
Ukryj
1
Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Zielonogórski, Aleja Wojska Polskiego 69, 65-762 Zielona Góra, Polska
 
 
Data publikacji: 31-12-2019
 
 
Autor do korespondencji
Iwona Banach   

Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Zielonogórski, Aleja Wojska Polskiego 69, 65-762 Zielona Góra, Polska
 
 
Wychowanie w Rodzinie 2019;21(2):189-212
 
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Cel. W artykule zawarto rozważania nad współczesnym rodzicielstwem, świadomością i odpowiedzialnością w wychowaniu. Świadomość wychowawczą poprzedza świadomość odpowiedzialności za tworzenie rodziny, jej klimatu i warunków życia dla wszystkich domowników. Wychowanie realizowane w sposób świadomy, prowadzące do osiągnięcia zamierzonych skutków, wymaga spełnienia określonych warunków. Oddziaływania wychowawcze podlegają określonym prawom i regułom, których respektowanie w znacznym stopniu decyduje o przebiegu procesu wychowania. Odpowiedzialność za wychowanie jest ściśle powiązana z odpowiedzialnością rodzicielską, której podstawową cechę stanowi totalność przejawiająca się we wszystkich aspektach życia dziecka. Rodzicielstwo to także troska o właściwy rozwój społeczny dziecka i posiadanie przez nie umiejętności społecznych. W artykule odniesiono się do koncepcji poczucia koherencji A. Antonovsky’ego, którą można z powodzeniem przenieść na grunt pedagogiki i zastosować również w odniesieniu do procesu wychowania. Materiały i metody. Przegląd i analiza literatury przedmiotu. Wnioski. Analiza literatury i dotychczasowych badań pozwala na stwierdzenie, że koncepcja koherencji Anthonovsky’ego może być rozpatrywana z perspektywy pedagogicznej i zastosowana w odniesieniu do procesu wychowawczego, umożliwiając większą skuteczność oddziaływań wychowawczych
REFERENCJE (43)
1.
Antonovsky, A. (2005). Rozwikłanie tajemnicy zdrowia: Jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.
 
2.
Argyle, M. (1994). Social skills [hasło], Companion Encyclopedia of Psychology: T. 1. London – New York: Routledge.
 
3.
Bakiera, L. (2013). Zaangażowane rodzicielstwo a autokreacyjny aspekt rozwoju dorosłych. Warszawa: Difin.
 
4.
Banach, I., Bartkowiak, E. (2021). Rodzicielstwo i dzieciństwo w rozwoju dziejowym. Kraków: Impuls.
 
5.
Binnebesel, J. (2006). Pedagogiczne możliwości kształtowania poczucia koherencji w kontekście salutogenetycznej koncepcji zdrowia A. Anthonovsky’ego. Psychoonkologia, 10(2).
 
6.
Budzyńska, E. (1999). Obraz rodziny u katowickiej młodzieży. W: E. Budzyńska, J. Burzyński, A. Niesporek, W. Świątkiewicz (red.), Rodzina wobec wartości: Socjologiczne studium rodzin wielkomiejskich na przykładzie Katowic. Katowice: Zakład Socjologii Wiedzy Instytutu Socjologii Uniwersytetu Śląskiego.
 
7.
Dyrdół, M., Wesołowska, P. (2016). Wybrane aspekty świadomości pedagogicznej i prawnej rodziców traktowanej jako zasób rodziny: Badania własne. W: E. Czerka-Fortuna, K. Kmita-Zalewska, A. Zbierzchowska (red.), Zasoby rodziny: Wychowanie, poradnictwo, praca socjalna. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra.
 
8.
Harwas-Napierała, B. (2003). Rodzina a rozwój człowieka dorosłego. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
 
9.
Heszen, I., Sęk, H. (2008). Psychologia zdrowia. Warszawa: PWN.
 
10.
Ingarden, R. (1987). Książeczka o człowieku. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
 
11.
Jarmużek, J. (2018). Poczucie koherencji a aktywność edukacyjna dorosłych: Studium teoretyczno-badawcze. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
 
12.
Jelonkiewicz, I. (1994). Model Anthonovsky’ego – odniesienie do wybranych koncepcji psychologicznych. Nowiny Psychologiczne, 1.
 
13.
Jelonkiewicz, I., Kosińska-Dec, K. (2001). Poczucie koherencji a style radzenia sobie ze stresem: Empiryczna analiza kierunku zależności. Przegląd Psychologiczny, 44(3).
 
14.
Kornas-Biela, D. (2000). Rodzina w opinii młodego pokolenia Polaków. W: D. Kornas-Biela (red.), Rodzina: Źródło życia i szkoła miłości. Lublin: TN KUL.
 
15.
Kosińska-Dec, K., Jelonkiewicz, I. (1997). Poczucie koherencji a style radzenia sobie. Psychologia Wychowawcza, 3.
 
16.
Kosińska-Dec, K., Jelonkiewicz, I. (2001). Wybrane właściwości dorastającego dziecka i rodziny a jego poczucie koherencji. W: H. Sęk, T. Pasikowski (red.), Zdrowie, stres, zasoby: O znaczeniu poczucia koherencji dla zdrowia. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
 
17.
Kurowska, K., Kaczmarek, M. (2013). Rola wsparcia i poczucia koherencji w zmaganiu się ze schizofrenią. Psychiatria i Psychologia Kliniczna, 13(4).
 
18.
Kwak, A. (2005). Rodzina w dobie przemian: Małżeństwo i kohabitacja. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
 
19.
Linca-Ćwikła, A. (2018). Pedagogiczne uwarunkowania poczucia koherencji. Roczniki Pedagogiczne, 10(46). DOI: 10.18290/rped.2018.10.3-3.
 
20.
Linca-Ćwikła, A. (2019). Poczucie koherencji i aktywność fizyczna wśród maturzystów w województwie lubelskim. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 1(37). DOI: 10.34766/fetr.v1i37.41.
 
21.
Łobocki, M. (2004). Teoria wychowania w zarysie. Kraków: Impuls.
 
22.
Majewicz, P. (1999). Orientacja patogenetyczna i salutogenetyczna w psychologii zdrowia – implikacje dla wychowania. W: H. Kosętka, J. Wyczesany (red.), Edukacja zdrowotna dzieci i młodzieży: Materiały z ogólnopolskiej konferencji naukowej „Promocja zdrowia w edukacji”. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
 
23.
Mariański, J. (1995). Młodzież między tradycją i ponowoczesnością: Wartości moralne w świadomości maturzystów. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
 
24.
Mariański, J. (1999). Praktyki religijne młodzieży a uznawane wartości prorodzinne. W: M. Ziemska (red.), Rodzina współczesna. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
 
25.
Markowska, D. (2008). Dorastanie – małżeństwo – rodzicielstwo – rodzina: Pojęcia i problematyka badawcza. W: K. Wąż (red.), Bądź odpowiedzialny: Wychowanie do odpowiedzialności i partnerstwa w rodzinie: Opis programu edukacyjnego i jego realizacji. Zielona Góra: Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego.
 
26.
Michalak, J.M. (2003). Odpowiedzialność rodziców i dziecka w wychowaniu. W: J. Wilk (red.), Rodzina XX wieku wobec dobra dziecka. Lublin: Katedra Pedagogiki Rodziny KUL.
 
27.
Niećko-Bukowska, B. (2008). Perspektywy ujęcia odpowiedzialności. Investigationes Linguisticae, 16. DOI: 10.14746/il.2008.16.11.
 
28.
Oleś, M. (2000). Rodzina a umiejętności psychospołeczne dzieci. W: M. Kornas-Biela (red.), Rodzina: Źródło życia i szkoła miłości. Lublin: TN KUL.
 
29.
Pielkowa, J.A. (1988). Rodzicielskie troski. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych.
 
30.
Przetacznik-Gierowska, M., Włodarski, Z. (1994). Psychologia wychowawcza: T. 2. Warszawa: PWN.
 
31.
Reber, A.S., Reber, E.S. (2002). Słownik psychologii. Warszawa: Scholar.
 
32.
Sęk, H. (2000). Uwarunkowania i mechanizmy wypalenia zawodowego w modelu społecznej psychologii poznawczej. W: I. Heszen-Niejodek, H. Sęk, ( red.), Psychologia zdrowia. Warszawa: PWN.
 
33.
Sęk, H. (2001). Salutogeneza i funkcjonalne właściwości poczucia koherencji. W: H. Sęk, T. Pasikowski (red.), Zdrowie, stres, zasoby: O znaczeniu poczucia koherencji dla zdrowia. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
 
34.
Sęk, H., Ścigała, I. (2000). Stres i radzenie sobie w modelu salutogenetycznym. W: I. Heszen-Niejodek, Z. Ratajczak (red.), Człowiek w sytuacji stresu: Problemy teoretyczne i metodologiczne. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
 
35.
Sitarczyk, M., Łukasik, M. (2014). Sytuacja rodzinna a poczucie koherencji i przekonanie o własnej skuteczności młodzieży przebywającej w placówkach socjalizacyjnych. Roczniki Pedagogiczne, 6(42).
 
36.
Sitarczyk, M. (2013). Poczucie koherencji kobiet – ofiar przemocy domowej. Psychiatria i Psychologia kliniczna, 13(4), 57-73. DOI: 10.5604/16441796.1088807.
 
37.
Śnieżyński, M. (2014). Dialog w rodzinie: Studium teoretyczno-empiryczne. Kraków: Akademia Ignatianum, Wydawnictwo WAM.
 
38.
Tomaszewski, T. (1978). Psychologia. Warszawa: PWN.
 
39.
Tyszka, Z. (red.) (1980). Metodologiczne problemy badań nad rodziną: Praca zbiorowa. Poznań: UAM.
 
40.
Werner, I., Piorunek, M. (2011). Poczucie koherencji a postrzeganie wybranych aspektów studiowania. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 4(56).
 
41.
Worsztynowicz, A. (2003). Doświadczanie wsparcia rodzicielskiego a poczucie koherencji u dorastających. W: Z. Juczyński, N. Ogińska-Bulik (red.), Zasoby osobiste i społeczne sprzyjające zdrowiu jednostki. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
 
42.
Worsztynowicz, A. (2006). Doświadczanie wsparcia nauczycielskiego a poczucie koherencji u dorastających. W: M. John-Borys, Z. Dołęga (red.), Z badań nad zdrowiem psychicznym uczniów: Wstęp do działań profilaktycznych szkoły. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
 
43.
Zaborniak-Sobczak, M. (2014). Odpowiedzialność młodzieży z wadą słuchu. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
 
Deklaracja dostępności
 
eISSN:2300-5866
ISSN:2082-9019
Journals System - logo
Scroll to top