Troski i radości chłopskiej rodziny galicyjskiej na przełomie XIX i XX wieku w świetle źródeł pamiętnikarskich
 
Więcej
Ukryj
1
Zakład Historii i Teorii Wychowania, Wydział Pedagogiczny, Uniwersytet Rzeszowski, ul. ks. Jałowego 24, 35-010 Rzeszów, Polska
 
 
Data nadesłania: 01-07-2016
 
 
Data ostatniej rewizji: 31-12-2016
 
 
Data akceptacji: 31-12-2016
 
 
Data publikacji: 31-12-2016
 
 
Autor do korespondencji
Elżbieta Dolata   

Zakład Historii i Teorii Wychowania, Wydział Pedagogiczny, Uniwersytet Rzeszowski, ul. ks. Jałowego 24, 35-010 Rzeszów, Polska
 
 
Wychowanie w Rodzinie 2016;14(2):281-305
 
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Życie rodzin galicyjskich zostało utrwalone na kartach wielu wspomnień, pamiętników i powieści autobiograficznych. Na ich podstawie podjęto próbę naszkicowania codzienności rodzin chłopskich, które dominowały w strukturze społecznej Galicji na przełomie XIX i XX wieku. Poddano analizie chłopskie publikacje pamiętnikarskie, w celu poznania zwyczajów, obowiązków, trosk i radości ludności oraz oceny ich w aspekcie szans i zagrożeń dla ówczesnej rodziny. Chłopska literatura okazuje się cennym dokumentem przemian, które następowały na przestrzeni lat w galicyjskich wsiach. Autorzy tekstów, będący nie tylko świadkami różnych wydarzeń, ale ich bezpośrednimi uczestnikami, w swoich pracach zamieszczają wspomnienia sięgające najmłodszych lat, dając tym samym wyobrażenie specyfiki życia ludności w ówczesnych czasach. W publikacji poddano analizie teksty opracowane m.in. przez Walentego Kunysza, Ferdynanda Kurasia, Franciszka Magrysia, Jana Stryczka, Wincentego Witosa, Romana Turka, Stanisława Pigonia, Władysława Fołtę. Naszkicowany, na podstawie ich wspomnień, obraz życia galicyjskich rodzin rysuje się dość ponuro i smutno. Każda rodzina doświadczała wielu trosk, wynikających najczęściej z niedostatku, nadmiaru obowiązków domowych, złego stanu zdrowia. Jednak obok nich, jak wspominają pamiętnikarze, pojawiały się chwile radosne, związane np. ze świętowaniem, tradycyjnymi obrzędami i obyczajami. Dzięki temu rodziny galicyjskie były w stanie podołać codziennym obowiązkom, a jednocześnie przyczyniły się do pielęgnowania tradycji i utrzymania narodowej tożsamości
REFERENCJE (31)
1.
Baranowski B., Szkolnictwo ludowe w Galicji w swym rozwoju od 1868 do 1909, z uwzględnieniem stosunków higienicznych, „Rodzina i Szkoła” 1910, nr 17 i 18.
 
2.
Bujak F., Galicya, t. 1, H. Altenberg, Lwów 1908.
 
3.
Chałasiński J., Młode pokolenie chłopów, t. I, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa, 1984; t. IV, Warszawa 1968.
 
4.
Dąbrowska M., Pamiętniki młodzieży wiejskiej 1918–1939, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1969.
 
5.
Fołta W., Życie z własnego nadania, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1987.
 
6.
Gawron W., Wspomnienia z Limanowszczyzny, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1986.
 
7.
Glamkowska K., Obrzędy rodzinne. Obrzędy urodzinowe, Archiwum Muzeum Etnograficznego w Rzeszowie, MR/900, t. 374.
 
8.
Głąbiński S., Stosunki społeczne i ekonomiczne w Galicji, [w:] Polska, obrazy i opisy, t. I I, Macierz Polska, Lwów 1909.
 
9.
Kieniewicz S., Historia Polski 1795–1918, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996, s. 195.
 
10.
Kotula F., Miasteczko na przykładzie Głogowa Małopolskiego i jego sąsiadów. Próba biografii, Towarzystwo Naukowe, Rzeszów 1981.
 
11.
Kunysz W., Historia wsi, życie polityczne, gospodarcze, religijne, obyczajowe, demonologia, legendy. Zwyczaje i obyczaje, AMER, MR/758, t. 233.
 
12.
Kunysz W., Wścibski i Wrazicki, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1973. Kuraś F., Przez ciernie żywota, Księgarnia A. Gmachowskiego, Częstochowa 1925.
 
13.
Landy-Tołowińska J., Ligocki H., Kasperowicz H., Pamiętniki samouków, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1968.
 
14.
Magryś F., Żywot chłopa działacza, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1987.
 
15.
Meissner A., Szmyd K. (red.), Słownik biograficzny twórców oświaty i kultury XIX i XX wieku Polski południowo-wschodniej, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2011.
 
16.
Mędrzecki W., Rudnicki Sz., Żarnowski J., Społeczeństwo polskie w XX wieku, Instytut Historii PAN, Warszawa 2003.
 
17.
Momidłowski W., O śmiertelności dzieci w Galicji i sposobach jej zwalczania, Drukarnia Związkowa, Kraków 1912.
 
18.
Pigoń S., Z Komborni w świat, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1983.
 
19.
Polski Słownik Biograficzny, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1971, t. 16; Wrocław 1974, t. 19; Wrocław 1981, t. 26, Wrocław 1997–98, t. 38.
 
20.
Romer E., Weinfeld I., Rocznik Polski, tablice statystyczne, Księgarnia Gebethner i Spółka, Kraków 1917–1922, tabl.78 i 80.
 
21.
Ruszkiewicz H., Wiloch B. (red.), Nowe pamiętniki chłopów, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 1962.
 
22.
Słomka J., Pamiętniki włościanina, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1983.
 
23.
Słownik biograficzny działaczy ruchu ludowego, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1989.
 
24.
Sprawozdania c. k. Krajowej Rady Zdrowia o stosunkach zdrowotnych Galicji za lata 1900–1909.
 
25.
Sprawozdanie c. k. Krajowej Rady zdrowia o stosunkach zdrowotnych w Galicji za rok 1889, Lwów 1890.
 
26.
Stryczek J., Chłopskim piórem, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1984.
 
27.
Szczepanowski S., Nędza Galicji w cyfrach, Gubrynowicz i Schmidt, Lwów 1886.
 
28.
Szkutnik J., Świeboda J. (red.), Almanach Podkarpacki 2000, Akces, Rzeszów 1999.
 
29.
Turek R., Moja mama, ja i reszta, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1973.
 
30.
Wielka encyklopedia PWN, t. 29, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
 
31.
Witos W., Moje wspomnienia, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1981.
 
Deklaracja dostępności
 
eISSN:2300-5866
ISSN:2082-9019
Journals System - logo
Scroll to top