Wskazania wychowawcze dla polskich rodzin na Śląsku katolickiego czasopisma „Monika”w drugiej połowie XIX wieku
Więcej
Ukryj
1
Uniwersytet Łódzki
Wydział Nauk o Wychowaniu
ul. Pomorska nr 46/48
91-408 Łódź
Data nadesłania: 01-07-2014
Data ostatniej rewizji: 30-12-2014
Data akceptacji: 30-12-2014
Data publikacji: 30-12-2014
Autor do korespondencji
Grzegorz Michalski
Uniwersytet Łódzki
Wydział Nauk o Wychowaniu
ul. Pomorska nr 46/48
91-408 Łódź
Wychowanie w Rodzinie 2014;10(2):119-135
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Szczególną rolę w rozwijaniu zainteresowania sprawami narodowymi i problemami życia społecznego odegrały wśród diaspory polskiej na Górnym Śląsku w drugiej połowie XIX wieku czasopisma wydawane w języku polskim, które były tematycznie sprofilowane i przekazywały odbiorcom, z jednej strony, wyspecjalizowaną wiedzę, z drugiej – podpowiadały, jak i w jaki sposób mogą oni rozwiązywać codzienne problemy. Do takich pism należał tygodnik „Monika”, który przez cały okres ukazywania się był wyłącznie poświęcony chrześcijańskiemu wychowaniu dzieci. Udzielając w każdym numerze szczegółowych rad pedagogicznych, rozwijano u rodziców, szczególnie matek, przekonanie o związku między wyznawaną przez nich wiarą katolicką i wynikającymi z niej obowiązkami wychowawczymi. Na łamach czasopisma przekonywano, że najważniejszą powinnością rodziców wobec dzieci jest dbałość o takie ukształtowanie relacji między poszczególnymi członkami rodziny, aby składały się one na wzorowe ognisko domowe, w którym dzieci nie tylko doświadczają danej od Boga prawdziwej miłości, ale otrzymują także, wynikające z Dekalogu, przykłady zachowań religijnych i moralnych oraz postępowania w stosunkach z innymi osobami. Przyjmując taką perspektywę pojmowania rodziny, jako środowiska wychowawczego, ukazywano cechy matki w roli pierwszej i najważniejszej wychowawczyni, podpowiadano, jakie powinna stosować metody i środki oddziaływania, opisywano typowe błędy wychowawcze, aby przestrzec ją przed ich popełnianiem.
REFERENCJE (19)
1.
Błaszczak-Wacławik M., Błasiak W., Nawrocki T., Górny Śląsk: szczególny przypadek kulturowy, Wydawnictwo Naukowe Jan Szumacher, Kielce 1990.
2.
Chlebowczyk J., Procesy narodowościowe we wschodniej Europie środkowej w dobie kapitalizmu, PWN, Warszawa – Kraków 1975.
3.
Cieślak T., Prasa w zaborze pruskim (Śląsk, Pomorze, Warmia, Mazury) w latach 1871–1918, [w:] J. Łojek (red.), Prasa polska w latach 1864–1918, PWN, Warszawa 1976.
4.
Krasuski J., Kulturkampf. Katolicyzm i liberalizm w Niemczech w XIX wieku, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 2009.
5.
„Ksiądz” (J. Kudera), Dziennikarstwo polskie na Śląsku. Zarys historyczny, Nakładem „Katolika”, Bytom 1912.
6.
Magiera A., Książka polska w repertuarze oficyn wydawniczych w rejencji opolskiej (1901–1914), praca doktorska, Katowice 2002, s. 23 i 31;
http://www.sbc.org.pl/Content/... [dostęp: 22.11.2014].
8.
Nawrocki T., Górny Śląsk: szczególny przypadek kulturowy, Wydawnictwo Naukowe Jan Szumacher, Kielce 1990.
9.
Ogrodowczyk W., Dzieje piśmiennictwa śląskiego, Wydawnictwo Instytutu Śląskiego, Katowice – Wrocław 1946.
10.
Pater M., Ruch polski na Górnym Śląsku w latach 1873–1893, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1969.
11.
Piwarski K., Historia Śląska w zarysie, Wydawnictwo Instytutu Śląskiego, Katowice – Wrocław 1947.
12.
Piwarski K., Polacy śląscy w walce o społeczne i narodowe wyzwolenie 1848–1914, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1955.
13.
Przywecka-Samecka M., Reiter J., Bibliografia polskich czasopism śląskich: do 1939 roku, Instytut Śląski, Wrocław 1960.
14.
Rombowski A., „Dziennik Górnośląski” 1848–1849: historyczny rys informacyjny, „Sobótka” 1948, t. 3, nr 1.
15.
Sapia-Drewniak E., Wkład oficyny wydawniczej Karola Miarki (młodszego) w rozwój ruchu polskiego na Górnym Śląsku na przełomie XIX i XX stulecia, [w:] I. Michalska, G. Michalski (red.), Działalność instytucji wydawniczych na rzecz oświaty i edukacji w XIX i początkach XX wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2014.
16.
Schemmel C., Wstęp, „Tygodnik Polski Poświęcony Włościanom” 1845, nr 1.
17.
Składek R. ks., Wychowanie w rodzinie chrześcijańskiej wg tygodnika „Monika” (1876–1880), „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 1982, t. XV.
18.
Sokół Z., Czasopisma dla kobiet na Śląsku w latach 1876–1939, „Rocznik Prasoznawczy” 2013, nr 7.
19.
Sokół Z., Karol Miarka i jego „Monika”, „Moja Rodzina” 1996, nr 11.