Aktualność Jana Pawła II koncepcji wychowania w rodzinie
Więcej
Ukryj
1
Zakład Historii i Teorii Wychowania, Instytut Nauk o Edukacji, Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji, Uniwersytet Śląski, ul. Bielska 62; 43-400 Cieszyn
Data nadesłania: 10-10-2014
Data ostatniej rewizji: 12-10-2015
Data akceptacji: 12-10-2015
Data publikacji: 30-12-2015
Autor do korespondencji
Anastazja Sorkowicz
Zakład Historii i Teorii Wychowania, Instytut Nauk o Edukacji, Wydział Etnologii i Nauk
o Edukacji, Uniwersytet Śląski, ul. Bielska 62; 43-400 Cieszyn
Wychowanie w Rodzinie 2015;12(2):83-102
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Poszukiwaniem koncepcji wychowania w rodzinie zajmują się nie tylko teoretycy wychowania, ale również osoby żywo zainteresowane praktyczną działalnością zorientowaną na pomoc rodzinie oraz sami rodzice. Ojciec Święty Jan Paweł II ukazywał chrześcijańską perspektywę rodziny i wychowania: traktował rodzinę jako nierozerwalny związek kobiety i mężczyzny, zorientowany z jednej strony na dobro małżonków,
a z drugiej na przekazanie życia dzieciom. Wychowanie, w ujęciu Jana Pawła II, stanowi więc jeden z podstawowych celów rodziny, jest jednym z jej najważniejszych zadań. Proces ten polega na obustronnym obdarzaniu człowieczeństwem i odbywa się w toku wzajemnych interakcji wewnątrz rodziny. Powodzenie procesu wychowania w rodzinie uzależnione jest przede wszystkim od jakości związku rodziców, od tego, czy małżonkowie–rodzice podejmą trud nawiązania i podtrzymywania prawdziwej wspólnoty osób, czy ich związek oparty będzie na wzajemnym zaufaniu. Rodzicielstwo ujmowane jest przez Jana Pawła II jako dar i zadanie, z którego wynika podstawowe prawo, a zarazem obowiązek wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami. To zadanie j e s t t a k w i e l k i e j w a g i , że nie powinno być zawłaszczane przez żaden inny podmiot. Zatem to rodzice są pierwszymi i najważniejszymi wychowawcami swoich dzieci, odpowiedzialnymi za kształtowanie młodego pokolenia w duchu uniwersalnych wartości. Artykuł ma przybliżyć czytelnikowi nauczanie Jana Pawła II, dotyczące wychowania w rodzinie oraz wskazać te jego elementy, które są szczególnie aktualne dla człowieka żyjącego na początku XXI wieku i poszukującego uniwersalnej koncepcji wychowania w rodzinie.
REFERENCJE (45)
1.
Dłubacz W., Rodzina w życiu człowieka, [w:] B. Więckiewicz, M. Klimek (red.), Współczesna rodzina w dobie przemian społeczno-kulturowych, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2012.
2.
Dudziak U., Społeczne uwarunkowania kształtowania się postaw wobec moralności małżeńsko-rodzinnej, [w:] J. Koperek (red.), Rodzina europejska. Filozoficzno--polityczne i społeczno-ekonomiczne uwarunkowania, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2011.
3.
Dziewiecki M., Zagrożenia w epoce postmodernizmu, [w:] M. Ryś, M. Jankowska (red.), W trosce o rodzinę. W poszukiwaniu prawdy, dobra i piękna, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2007.
4.
Fedyszak-Radziejowska B., To, co najważniejsze – rodzina, dzieci, praca i przyjaciele, [w:] T. Żukowski (red.), Wartości Polaków a dziedzictwo Jana Pawła II, Centrum Myśli Jana Pawła II, Warszawa 2009.
5.
Jan Paweł II, Adhortacja apostolska Familiaris consortio Ojca Świętego Jana Pawła II do biskupów, kapłanów i wiernych całego Kościoła Katolickiego o zadaniach rodziny chrześcijańskiej w świecie współczesnym, TUM Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej, Wrocław 2000.
6.
Jan Paweł II, Chrześcijańska rodzina błogosławieństwem dla świata. Homilia w czasie mszy św. na stadionie w Eschen-Mauren, 8.09.1985, [w:] Rodzina w nauczaniu Jana Pawła II. Antologia wypowiedzi, Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy, Kraków 1990.
7.
Jan Paweł II, Duszpasterstwo rodzinne pierwszorzędnym zadaniem biskupów. Przemówienie do biskupów Argentyny z okazji wizyty ad limina. 28.10.1979, [w:] Jan Paweł II o małżeństwie i rodzinie, oprac. T. Żeleźnik, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1982.
8.
Jan Paweł II, Dzieci należą najpierw do Boga. W czasie mszy św., Prato, 19.03.1986, [w:] Rodzina w nauczaniu Jana Pawła II. Antologia wypowiedzi, Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy, Kraków 1990.
9.
Jan Paweł II, Dzieci są wiosną rodziny i społeczeństwa. Przemówienie, 14.10.2000, [w:] Jan Paweł II – wskazania na trzecie tysiąclecie, oprac. Cz. Drążek, Wydawnictwo WAM, Kraków 2001.
10.
Jan Paweł II, Dziecko – nadzieja. Anioł Pański, Castel Gandolfo, 22.07.1979, [w:] Dziecko w nauczaniu Jana Pawła II. Antologia wypowiedzi, oprac. Cz. Drążek, J. Kawecki, Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy, Kraków 1985.
11.
Jan Paweł II, Encyklika Evangelium vitae Ojca Świętego Jana Pawła II do biskupów, do kapłanów i diakonów, do zakonników i zakonnic, do katolików świeckich oraz do wszystkich ludzi dobrej woli o wartości i nienaruszalności życia ludzkiego, Drukarnia Archidiecezjalna w Katowicach, Katowice 1995.
12.
Jan Paweł II, Homilia w czasie mszy św. odprawionej na lotnisku w Masłowie. Kielce, 3.06.1991, [w:] Tenże, Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997. Przemówienia, homilie, Wydawnictwo Znak, Kraków 1997.
13.
Jan Paweł II, Homilia w czasie Mszy św. odprawionej przed sanktuarium św. Józefa. Kalisz, 4.06.1997, [w:] Tenże, Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997. Przemówienia, homilie, Wydawnictwo Znak, Kraków 1997.
14.
Jan Paweł II, Jesteście naszą miłością. Orędzie Urbi et Orbi na Boże Narodzenie 1979, Watykan, 25.12.1979, [w:] Dziecko w nauczaniu Jana Pawła II. Antologia wypowiedzi, oprac. Cz. Drążek, J. Kawecki, Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy, Kraków 1985.
15.
Jan Paweł II, Katecheza ślubna. Homilia z okazji pobłogosławienia związku małżeńskiego Vittorii Janni i Mario Maltese. Rzym, 23.02.1979, [w:] Jan Paweł II o małżeństwie i rodzinie, oprac. T. Żeleźnik, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1982.
16.
Jan Paweł II, Kobieta jako nauczycielka pokoju. Orędzie na XXVIII Światowy Dzień Pokoju, 1995, [w:] Jan Paweł II naucza jak żyć, wyb. R. Balkin, N. Bakalar, Wydawnictwo Amber, Warszawa 1996.
17.
Jan Paweł II, List do Rodzin Ojca Świętego Jana Pawła II, TUM Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej, Wrocław 1998.
18.
Jan Paweł II, Małżeństwo i rodzina we wspólnocie Kościoła. Homilia, 15.10.2000, [w:] Jan Paweł II – wskazania na trzecie tysiąclecie, Oprac.: Cz. Drążek, Wydawnictwo WAM, Kraków 2001.
19.
Jan Paweł II, Miłość i odpowiedzialność. W czasie mszy św., Cordoba, 8.04.1987, [w:] Rodzina w nauczaniu Jana Pawła II. Antologia wypowiedzi, Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy, Kraków 1990.
20.
Jan Paweł II, Miłość i szacunek dla nowego życia. Katecheza w czasie audiencji ogólnej. 3.01.1979, [w:] Jan Paweł II o małżeństwie i rodzinie, oprac. T. Żeleźnik, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1982.
21.
Jan Paweł II, Miłość i życie – podstawowe wartości rodziny. Homilia w kościele księży Jezuitów – del Gesù w Rzymie w Uroczystość Świętej Rodziny. 31.12.1978, [w:] Jan Paweł II o małżeństwie i rodzinie, oprac. T. Żeleźnik, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1982..
22.
Jan Paweł II, Misja rodziny. W czasie mszy św., Maastricht, 14.05.1985, [w:] Rodzina w nauczaniu Jana Pawła II. Antologia wypowiedzi, oprac. Cz. Drążek, A. Flaga, J. Gniewek, Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy, Kraków 1990.
23.
Jan Paweł II, Na wzór Świętej Rodziny. Anioł Pański, Watykan, 26.12.1982, [w:] Dziecko w nauczaniu Jana Pawła II. Antologia wypowiedzi, oprac. Cz. Drążek, J. Kawecki, Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy, Kraków 1985.
24.
Jan Paweł II, Ochrona dzieciństwa. Przemówienie do Europejskiego Komitetu Dziennikarzy do Spraw dziecka. 13.01.1979, [w:] Jan Paweł II o małżeństwie i rodzinie, oprac. T. Żeleźnik, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1982.
25.
Jan Paweł II, Owocna i odpowiedzialna miłość, [w:] Jan Paweł II naucza jak żyć, wyb. R. Balkin, N. Bakalar, Wydawnictwo Amber, Warszawa 1996.
26.
Jan Paweł II, Problemy demograficzne. Przemówienie do Rafaela Salas, sekretarza generalnego Międzynarodowej Konferencji na temat zaludnienia, Watykan, 7.06.1984, [w:] Rodzina w nauczaniu Jana Pawła II. Antologia wypowiedzi, Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy, Kraków 1990.
27.
Jan Paweł II, Przekażcie im to, co macie najlepszego. Do uczestników światowego zgromadzenia Ruchu Focolari poświęconego rodzinie i miłości, Rzym, 3.05.1981, [w:] Dziecko w nauczaniu Jana Pawła II. Antologia wypowiedzi, oprac. Cz. Drążek, J. Kawecki, Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy, Kraków 1985.
28.
Jan Paweł II, Przemówienie do przedstawicieli świata kultury zgromadzonych w Teatrze Narodowym. Warszawa, 8.06.1991, [w:] Tenże, Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997. Przemówienia, homilie, Wydawnictwo Znak, Kraków 1997.
29.
Jan Paweł II, Przyszłość człowieka to sam człowiek. W czasie mszy św. dla rodzin, Braga – Monte Sameiro, 15.05.1982, [w:] Rodzina w nauczaniu Jana Pawła II. Antologia wypowiedzi, Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy, Kraków 1990.
30.
Jan Paweł II, Rodzina wobec zadań wychowawczych. Przemówienie do uczestników III Międzynarodowego Kongresu Rodziny, 30.10.1978, [w:] Jan Paweł II o małżeństwie i rodzinie, oprac. T. Żeleźnik, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1982.
31.
Jan Paweł II, Rodzinie zawdzięcza człowiek swe wychowanie. W czasie mszy św. dla rodzin, Braga, 15.05.1982, [w:] Dziecko w nauczaniu Jana Pawła II. Antologia wypowiedzi, oprac. Cz. Drążek, J. Kawecki, Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy, Kraków 1985.
32.
Jan Paweł II, Rozważanie podczas czuwania modlitewnego. Manila, 14.01.1995, [w:] Podręcznik pokolenia JPII. Ojcowskie słowo do młodych świata, Polski i Lednicy, Duszpasterstwo Akademickie Dominikanów, Poznań 2008.
33.
Jan Paweł II, Rozważanie wygłoszone do młodzieży. Apel Jasnogórski, Częstochowa, 18.06.1983, [w:] Tenże, Pielgrzymki do Ojczyzny 1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997. Przemówienia, homilie, Wydawnictwo Znak, Kraków 1997.
34.
Jan Paweł II, Słowo do młodzieży zgromadzonej przed Pałacem Arcybiskupim w Krakowie. 10.06.1987, [w:] Podręcznik pokolenia JP II. Ojcowskie słowo do młodych świata, Polski i Lednicy, Duszpasterstwo Akademickie Dominikanów, Poznań 2008.
35.
Jan Paweł II, Trwały sens małżeństwa. Przemówienie do Rady Sekretariatu Generalnego Synodu Biskupów. 23.02.1980, [w:] Jan Paweł II o małżeństwie i rodzinie, oprac. T. Żeleźnik, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1982.
36.
Jan Paweł II, Wstań i idź! Lyon, spotkanie z młodzieżą na stadionie Girland, 5.10.1986, [w:] Podręcznik pokolenia JP II. Ojcowskie słowo do młodych świata, Polski i Lednicy, Duszpasterstwo Akademickie Dominikanów, Poznań 2008.
37.
Jan Paweł II, Wychowanie młodego pokolenia. Homilia podczas mszy św., Douala, 13.08.1985, „L’Osservatore Romano” 1985, wyd. polskie, nr 9, s. 12.
38.
Jan Paweł II, Wzajemny szacunek w rodzinie. W czasie mszy św. dla rodzin, Onitsha, 13.02.1982, [w:] Rodzina w nauczaniu Jana Pawła II. Antologia wypowiedzi, Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy, Kraków 1990.
39.
Jan Paweł II, Zadanie świeckich: wprowadzić zaczyn Ewangelii w społeczeństwo. Homilia podczas Mszy świętej na Stadionie Greenpark. Limerick, 1.10.1979, [w:] Jan Paweł II o małżeństwie i rodzinie, oprac. T. Żeleźnik, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1982.
40.
Malinowska B., Rodzina w życiu dziecka, [w:] B. Więckiewicz, M. Klimek (red.), Współczesna rodzina w dobie przemian społeczno-kulturowych, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2012.
41.
Pokrywka M., Małżeństwo i rodzina wobec wyzwań współczesności, [w:] W. Depo, M. Gmyz, T. Guz, Z. Pałubska (red.), Rodzina kolebką powołań, POLIHYMNIA, Lublin 2008.
42.
Sęk E., Dziecko w rodzinie – radość czy problem? Wybrane aspekty zmiany postaw w perspektywie tradycji polskiej, wpływu na nią kultury katolickiej i odbiciu jej w utworach poetyckich wobec współczesnej „cywilizacji śmierci”, [w:] B. Więckiewicz, M. Klimek (red.), Współczesna rodzina w dobie przemian społeczno-kulturowych, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2012.
43.
Sorkowicz A., Polska rodzina i wychowanie w świetle nauczania Jana Pawła II, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2014.
44.
Świątkiewicz-Mośny M., Górnik czy webmaster? Podgrzewanie aspiracji edukacyjnych czy dziedziczenie zawodu po rodzicach?, [w:] W. Świątkiewicz (red.), Rodzina w sercu Europy. Rybnik – Nitra – Hradec Kralove – Szeged. Socjologiczne studium rodziny współczesnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2009.
45.
Wojtyła K., Czcij ojca swego i matkę twoją. List pasterski na wielki post 1976, [w:] W. Gasidło, Duszpasterska troska Kardynała Karola Wojtyły o rodzinę, Wydział Duszpasterstwa Rodzin Kurii Metropolitalnej, Wydawnictwo „Czuwajmy”, Kraków 1996.