Dialog w rodzinie dziecka z niepełnosprawnością – krytyczna ocena funkcjonowania w dzieciństwie w opinii niepełnosprawnych studentów
Więcej
Ukryj
1
Instytut Pracy Socjalnej, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, ul. Kanoniczna 9, 31–002 Kraków
2
Katedra Pedagogiki Ogólnej, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, ul. Kanonicza 9, 31–002 Kraków
Data nadesłania: 02-10-2014
Data ostatniej rewizji: 16-06-2015
Data akceptacji: 16-06-2015
Data publikacji: 14-08-2015
Autor do korespondencji
Grzegorz Godawa
Instytut Pracy Socjalnej, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, ul. Kanoniczna 9, 31–002 Kraków
Wychowanie w Rodzinie 2015;11(1):359-376
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Dialog w rodzinie pełni niezastąpioną rolę w kształtowaniu osobowości jej członków i włączaniu ich w życie społeczeństwa. Prawidłowy rozwój dialogu jest uwarunkowany wieloma czynnikami, wśród których nie brak zagrożeń związanych z przygodnością wpisaną w życie człowieka. W rodzinie skonfrontowanej z sytuacją niepełnosprawności dziecka, system rodzinny zostaje obciążony dodatkowymi trudnościami, które wpływają na funkcjonowanie poszczególnych jej członków. Sposób postrzegania niepełnosprawności zależy między innymi od roli pełnionej w rodzinie – inaczej swe ograniczenia przeżywa niepełnosprawne dziecko, inaczej jego rodzice czy rodzeństwo. Wspólnym doświadczeniem może być zamknięcie się na siebie nawzajem, a przez to zaprzepaszczenie szansy na dialog, który w sytuacjach trudnych może stanowić czynnik wpływający na ograniczenie destrukcyjnego wpływu niepełnosprawności. Nie jest łatwo opisać doświadczenia rodziny zmagającej się z chorobą dziecka, a jeszcze trudniej określić poziom dialogiczności jej członków. Nadmiar trudnych przeżyć i związanych z nimi emocji może skutecznie uniemożliwić obiektywny przekaz. Nie zwalnia to z potrzeby prowadzenia takich badań. Wydaje się, że rację bytu mają również badania wykonane w czasie, w którym nastąpiło twórcze przystosowanie do niepełnosprawności. Taka sytuacja ma miejsce w przypadku studentów z niepełnosprawnością, którzy, zmagając się z własnymi ograniczeniami i utrudnieniami zewnętrznymi, podejmują studia. Podjęte badania pozwalają na zaprezentowanie sposobu postrzegania roli dialogu w rodzinie, w okresie dzieciństwa i dorastania. Odległość czasowa stwarza możliwość zatarcia niektórych faktów, ale jednocześnie daje szansę na uświadomienie własnych przeżyć i uporządkowanie ich, co warunkuje podjęcie analiz. Zostaną one umiejscowione w kontekście pedagogicznym, pozwalającym na podjęcie próby określenia postulatów dotyczących kształtowania właściwych więzi rodzinnych.
REFERENCJE (18)
1.
Błeszyński J.J., Niepełnosprawność intelektualna – mowa, język, komunikacja. Czy iloraz inteligencji wyjaśnia wszystko?, Wydawnictwo Harmonia Universalis, Gdańsk 2013.
2.
Brzezińska A.I., Drogi dziecka ku samodzielności: między sprawnością a niepełnosprawnością, [w:] A.I. Brzezińska, M. Ohme, A. Resler-Maj, R. Kaczan, M. Wiliński (red.), Droga do samodzielności. Jak wspomagać rozwój dzieci i młodzieży z ograniczeniami sprawności, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2009.
3.
Frydrychowicz S., Komunikacja interpersonalna jako wartość rozwojowa w rodzinie, [w:] B. Harwas-Napierała (red.), Rodzina jako wartość człowieka, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 2009.
4.
Godawa G., Aksjologiczno-moralne aspekty kształcenia osób niepełnosprawnych na poziomie wyższym, [w:] K. Kutek-Sładek, G. Godawa, Ł. Ryszka (red.), Student z niepełnosprawnością w środowisku akademickim, Wydawnictwo Św. Stanisława BM, Kraków 2012.
5.
Goriszewski W., Podstawy metodologiczne badań pedagogicznych, Wyższa Szkoła Pedagogiczna Towarzystwa TWP, Warszawa 2006.
6.
Jasiński T.J., Dziecko nie mówi... Badanie przymierza rodzinnego w triadzie: matka, ojciec, dziecko, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2005.
7.
Kądziołka W., Dialog źródłem wychowania w rodzinie, Wydawnictwo WAM, Kraków 2012.
8.
Koć-Seniuch G., Dialog, [w:] T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. 1, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2003.
9.
Kowalewski L., Psychologiczna i społeczna sytuacja dzieci niepełnosprawnych, [w:] I. Obuchowska (red.), Dziecko niepełnosprawne w rodzinie, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2008.
10.
Mastalski J., Chrześcijanin wobec agresji w rodzinie. Perspektywa pedagogiczna, Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej, Kraków 2006.
11.
Okoń W., Pedagogika dialogu, [w:] Tenże, Nowy słownik pedagogiczny, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2004, s. 299.
12.
Rakowska A., Język, komunikacja, niepełnosprawność. Wybrane zagadnienia, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2003.
13.
Szewczyk E., Metodologiczne uwarunkowania pedagogicznych badań empirycznych w szkole, [w:] M. Śnieżyński (red.), Struktury pedagogiczne w katechezie, Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej, Kraków 2001.
14.
Śnieżyński M., Dialog w rodzinie, Wydawnictwo WAM, Kraków 2012.
15.
Twardowski A., Wczesne wspomaganie dzieci z niepełnosprawnościami w środowisku rodzinnym, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 2012.
16.
Wal J., Duch dialogu, Wydawnictwo WAM, Kraków 2013.
17.
Winiarski M., Dialog międzyludzki, [w:] T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. 1, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2003.
18.
Ziółkowska B., Dziecko chore w domu, w szkole i u lekarza. Jak wspomagać rozwój dzieci przewlekle chorych, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2010.