Bieżący numer
Online first
Archiwum
O czasopismie
Cele i zakres czasopisma
Wydawca i organ zarządzający
Zespół redakcyjny
Rada Naukowa
Kolegium Recenzentów
Indeksacja i współczynniki wpływu
Prawa autorskie i polityka otwartego dostępu
Źródła finansowania
Polityka prywatności
Dla autorów
Procedura publikacji
Procedura recenzowania
Wymogi redakcyjne
Etyka publikacji
Opłaty wydawnicze
Polityka w zakresie generatywnej sztucznej inteligencji (AI) i technologii wspomaganych przez AI
Konteksty rodzinne jako płaszczyzna kształtowania się kompetencji romantycznych adolescentów
1
Wydział Pedagogiki, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Bydgoszcz, Polska
Data nadesłania: 03-02-2025
Data akceptacji: 17-04-2025
Data publikacji online: 02-11-2025
Autor do korespondencji
Kamila Kacprzak-Wachniew
Wydział Pedagogiki, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Chodkiewicza 30, 85-064 Bydgoszcz, Polska
Wydział Pedagogiki, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Chodkiewicza 30, 85-064 Bydgoszcz, Polska
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Adolescencja to kluczowy okres rozwojowy, podczas którego młode osoby zdobywają doświadczenia przygotowujące je do życia społecznego i emocjonalnego w dorosłości. Rodzina, jako podstawowe środowisko socjalizacyjne, odgrywa istotną rolę w kształtowaniu wzorców relacyjnych oraz postaw wobec bliskich związków. Cel. Celem niniejszego badania jest zrozumienie wpływu kontekstu rodzinnego na rozwój kompetencji romantycznej u adolescentów. Szczególny nacisk położono na czynniki takie jak styl przywiązania, praktyki wychowawcze, klimat rodzinny oraz relacje między rodzeństwem. Metody i materiały. Badanie opiera się na systematycznym przeglądzie literatury przeprowadzonym zgodnie z wytycznymi PRISMA. Spośród 1 631 wyników, pozyskanych z baz
danych, takich jak Scopus, ERIC, Web of Science, ScienceDirect, EBSCOhost, Oaister, Google Scholar oraz ResearchGate, przeanalizowano szesnaście publikacji. Wykorzystano podejście analizy koncepcji opartej na zasadach, aby zidentyfikować antecedenty kompetencji romantycznej, mające źródło w rodzinie pochodzenia. Wyniki i wnioski. Wspierające praktyki wychowawcze oraz pozytywne relacje rodzinne bezpośrednio sprzyjają rozwojowi kompetencji romantycznej u adolescentów, podczas gdy konflikty rodzinne, zaniedbanie i przemoc zwiększają ryzyko trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji. Relacje między rodzeństwem mogą pełnić zarówno funkcję ochronną, jak i stanowić źródło konfliktów. Badanie podkreśla potrzebę wdrażania programów profilaktycznych i interwencyjnych,
które promują zaangażowane i wspierające rodzicielstwo oraz wzmacniają relacje rodzinne jako platformę do rozwijania umiejętności komunikacji, rozwiązywania konfliktów i samoregulacji u młodzieży. Szczególną uwagę należy zwrócić na dostosowanie wsparcia do specyficznych potrzeb wynikających z różnych struktur rodzinnych norm kulturowych w procesach rozwojowych młodzieży.
REFERENCJE (41)
2.
Bowen, M. (1974). Alcoholism as viewed through family systems theory and family psychotherapy. Annals of the New York Academy of Sciences, 233(1), 115–122. https://doi.org/10.1111/j.1749....
3.
Bowlby, J. (1969). Attachment and loss: Volume I: Attachment. Hogarth Press; Institute of Psycho-Analysis.
4.
Cavanagh, S. E., Crissey, S. R., & Raley, R. K. (2008). Family structure history and adolescent romance. Journal of Marriage and Family, 70(3), 698–714. https://doi.org/10.1111/j.1741....
5.
Central Statistical Office [Główny Urząd Statystyczny (GUS)]. (2024). Sytuacja demograficzna Polski do 2023 r. [Demographic situation in Poland up to 2023]. Warszawa. https://stat.gov.pl/obszary-te....
6.
Collins, W. A. (2003). More than myth: The developmental significance of romantic relationships during adolescence. Journal of Research on Adolescence, 13(1), 1–24. https://doi.org/10.1111/1532-7....
7.
Conger, R. D., Cui, M., Bryant, C. M., & Elder, G. H., Jr. (2000). Competence in early adult romantic relationships: A developmental perspective on family influences. Journal of Personality and Social Psychology, 79(2), 224–237. https://doi.org/10.1037/0022-3....
8.
Connolly, J., McIsaac, C., Shulman, S., Wincentak, K., Joly, L., Heifetz, M., & Bravo, V. (2014). Development of romantic relationships in adolescence and emerging adulthood: Implications for community mental health. Canadian Journal of Community Mental Health, 33(1), 7–19. https://doi.org/10.7870/cjcmh-....
9.
Crawford, K. S., McHale, S. M., & Stanik, Ch. E. (2013). The implications of early family experiences for adolescents’ perceived romantic competence. The Graduate School at Penn State.
10.
Cuccì, G., Davila, J., Olivari, M. G., & Confalonieri, E. (2020). The Italian adaptation of the romantic competence interview: A preliminary test of psychometrics properties. Journal of Relationships Research, 11, Article e5. https://doi.org/10.1017/jrr.20....
11.
Davila, J., Steinberg, S. J., Miller, M. R., Stroud, C. B., Starr, L. R., & Yoneda, A. (2009). Assessing romantic competence in adolescence: The romantic competence interview. Journal of Adolescence, 32(1), 55–75. https://doi.org/10.1016/j.adol....
12.
Davila, J., Wodarczyk, H., & Bhatia, V. (2017). Positive emotional expression among couples: The role of romantic competence. Couple and Family Psychology: Research and Practice, 6(2), 94–105. https://doi.org/10.1037/cfp000....
13.
Doughty, S. E., Lam, C. B., Stanik, C. E., & McHale, S. M. (2015). Links between sibling experiences and romantic competence from adolescence through young adulthood. Journal of Youth and Adolescence, 44(11), 2054–2066. https://doi.org/10.1007/s10964....
14.
Eisenberg, N., Cumberland, A., & Spinrad, T. L. (1998). Parental socialization of emotion. Psychological inquiry, 9(4), 241–273. https://doi.org/10.1207/s15327....
15.
Fosco, G. M., Van Ryzin, M. J., Xia, M., & Feinberg, M. E. (2016). Trajectories of adolescent hostile-aggressive behavior and family climate: Longitudinal implications for young adult romantic relationship competence. Developmental Psychology, 52(7), 1139–1150. https://doi.org/10.1037/dev000....
16.
Fosco, G. M., Xia, M., Lynn, M. G., & Grych, J. H. (2016). Triangulation and parentadolescent relationships: Implications for adolescent dating competence and abuse. Journal of Research on Adolescence, 26(3), 524–537. https://doi.org/10.1111/jora.1....
17.
Gallagher, A. M., Updegraff, K. A., Padilla, J., & McHale, S. M. (2018). Longitudinal associations between sibling relational aggression and adolescent adjustment. Journal of Youth and Adolescence, 47(10), 2100–2113. https://doi.org/10.1007/s10964....
18.
Hauck, L. E. (2021). Development of adolescent romantic competencies: Interaction of parental management, adolescent perceptions of marriage, and attachment [Master’s thesis, Northern Illinois University]. Northern Illinois University. https://huskiecommons.lib.niu.....
19.
Jankowiak, B. (2023). Związki intymne młodzieży: Studium teoretyczno-empiryczne [Intimate relationships of youth: A theoretical and empirical study]. Wydawnictwo Naukowe UAM. https://doi.org/10.14746/amup.....
20.
Jorgensen-Wells, M. A., James, S. L., & Holmes, E. K. (2021). Attachment development in adolescent romantic relationships: A conceptual model. Journal of Family Theory & Review, 13(1), 128–142. https://doi.org/10.1111/jftr.1....
21.
Kacprzak-Wachniew, K., & Spychalska-Stasiak, J. (in press). Principle-based concept analysis in social sciences: A practical guide to methodology and applications. Przegląd Badań Edukacyjnych (Educational Studies Review).
22.
Kacprzak-Wachniew, K., & Spychalska-Stasiak, J. (in review). Romantic competence in adolescence: Results of principle-based analyses.
23.
Karney, B. R., Beckett, M. K., Collins, R. L., & Shaw, R. (2007). Adolescent romantic relationship as precursors of healthy adult marriages: A review of theory, research, and programs. Rand Corporation.
24.
Kumar, S. A., & Mattanah, J. F. (2016). Parental attachment, romantic competence, relationship satisfaction, and psychosocial adjustment in emerging adulthood. Personal Relationships, 23(4), 801–817.
25.
Labella, M. H., Johnson, W. F., Martin, J., Ruiz, S. K., Shankman, J. L., Englund, M. M., Collins, W. A., Roisman, G. I., & Simpson, J. A. (2018). Multiple dimensions of childhood abuse and neglect prospectively predict poorer adult romantic functioning. Personality and Social Psychology Bulletin, 44(2), 238–251. https://doi.org/10.1177/014616....
26.
Laursen, B., Furman, W., & Mooney, K. (2006). Predicting interpersonal competence and self-worth from adolescent relationships and relationship networks: Variablecentered and person centered perspectives. Merrill-Palmer Quarterly.
27.
Mahl, D. (2001). The influence of parental divorce on the romantic relationship beliefs of young adults. Journal of Divorce & Remarriage, 34(3–4), 89–118. https://doi.org/10.1300/J087v3....
28.
Meier, A., & Allen, G. (2009). Romantic relationships from adolescence to young adulthood: Evidence from the national longitudinal study of adolescent health. The Sociological Quarterly, 50(2), 308–335. https://doi.org/10.1111/j.1533....
29.
Nangle, D. W., Erdley, C. A., Adrian, M., & Fales, J. (2010). A conceptual basis in social learning theory. In D. W. Nangle, D. J. Hansen, C. A. Erdley, & P. J. Norton (Eds.), Practitioner’s guide to empirically based measures of social skills (pp. 37–48). Springer Publishing Company. https://doi.org/10.1007/978-1-....
30.
Newman, M., & Gough, D. (2020). Systematic reviews in educational research: Methodology, perspectives and application. In O. Zawacki-Richter, M. Kerres, S. Bedenlier, M. Bond, & K. Buntins (Eds.), Systematic reviews in educational research: Methodology, perspectives and application (pp. 3–22). Springer VS.
31.
Rodgers, B. L. (2000). Concept analysis: An evolutionary view. In B. L. Rodgers & K. A. Knafl (Eds.), Concept development in nursing: Foundations, techniques, and applications (2nd ed., pp. 77–102). W. B. Saunders.
32.
Shulman, S., Scharf, M., Bohr, Y., Tuval-Mashiach, R., Hirsh, Y., & Faians, M. (2016). Adolescent romantic competence and parenting attitudes: Gender variations and correlates. Journal of Social and Personal Relationships, 34(4), 594–614. https://doi.org/10.1177/026540....
33.
Shulman, S., Zlotnik, A., Shachar-Shapira, L., Connolly, J., & Bohr, Y. (2012). Adolescent daughters’ romantic competence: The role of divorce, quality of parenting, and maternal romantic history. Journal of Youth and Adolescence, 41(5), 593–606. https://doi.org/10.1007/s10964....
34.
Smith, S., & Mörelius, E. (2021). Principle-based concept analysis methodology using a phased approach with quality criteria. International Journal of Qualitative Methods, 20, 1–12. https://doi.org/10.1177/160940....
35.
Steinberg, S. J., & Davila, J. (2008). Romantic functioning and depressive symptoms among early adolescent girls: The moderating role of parental emotional availability. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 37(2), 350–362. https://doi.org/10.1080/153744....
36.
Steinberg, S. J., Davila, J., & Fincham, F. (2006). Adolescent marital expectations and romantic experiences: Associations with perceptions about parental conflict and adolescent attachment security. Journal of Youth and Adolescence, 35(3), 333–348. https://doi.org/10.1007/s10964....
37.
Szwedo, D. E., Stern, J. A., Kansky, J., Lis, E., & Allen, J. P. (2022). Parent and romantic partner behaviors during adolescence as predictors of young adult positive personality, relational competence, and functional independence. Journal of Youth and Adolescence, 51(10), 1926–1943. https://doi.org/10.1007/s10964....
38.
Updegraff, K., Booth, A., & Thayer, S. M. (2006). The role of family relationship quality and testosterone levels in adolescents’ peer experiences: A biosocial analysis. Journal of Family Psychology, 20(1), 21–29. https://doi.org/10.1037/0893-3....
39.
Walker Olszewski, L., & Avant, K. C. (2005). Strategies for theory construction in nursing (4th ed.). Pearson/Prentice Hall.
40.
Vives-Cases, C., Sanz-Barbero, B., Ayala, A., Pérez-Martínez, V., Sánchez-Sansegundo, M., Jaskulska, S., Neves, S., Forjaz, M., Pyżalski, J., Bowes, N., Costa, D., Waszyńska, K., Jankowiak, B., Mocanu, V., & Davó-Blanes, M. C. (2021). Dating violence victimization among adolescents in Europe: Baseline results from the Lights4Violence project. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(4), 1414. https://doi.org/10.3390/ijerph....
41.
Xia, M., Fosco, G. M., Lippold, M. A., & Feinberg, M. E. (2018). A developmental perspective on young adult romantic relationships: Examining family and individual factors in adolescence. Journal of Youth and Adolescence, 47(7), 1499–1516. https://doi.org/10.1007/s10964....
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
Finansowane ze środków:
Projekt rozwoju praktyk wydawniczych i edytorskich oraz ich wpływu na utrzymanie się w obiegu międzynarodowym czasopisma został sfinansowany ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Projekt obejmował następujące działania: modernizację strony internetowej czasopisma, wdrożenie systemu submisji artykułów oraz wdrożenie menedżera bibliografii, wdrożenie systemu antyplagiatowego, wprowadzenie automatycznego systemu informowania członków społeczności akademickiej, a także tłumaczenie artykułów na język angielski. Kwota środków finansowych stanowiących pomoc przyznaną w ramach programu „Rozwój czasopism naukowych" na podstawie umowy nr RCN/SN/0666/2021/1 z dnia 22.12.2022 roku wyniosła 79 890, 96 zł. Szczegółowy opis realizowanych działań znajduje się w zakładce "Źródła finansowania"
© 2006-2025 Journal hosting platform by Bentus
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
