Rodzina jako czynnik socjalizacyjny znajduje się w centrum zainteresowania wielu dyscyplin, w tym pedagogiki społecznej i resocjalizacyjnej. Jest ona jednym z najważniejszych czynników zewnętrznych w etiologii dewiacji społecznej; dysfunkcyjne środowisko rodzinne jest zwykle jedną z głównych przyczyn zaburzeń zachowania. Przestępczość międzypokoleniowa, nadużywanie substancji uzależniających przez członków rodziny, zaniedbania i przemoc, bezrobocie i wykluczenie społeczne często pojawiają się we wspomnieniach przestępców; problemy edukacyjne pojawiają się w dzieciństwie. Rodzina jest również ważnym a często zapomnianym czynnikiem w resocjalizacji i reintegracji społecznej przestępców. Gra główną rolę w „pomocy” i resocjalizacji osób w etopedagogicznych placówkach wszelkiego typu – w sierocińcach ze szkołami, w zakładach poprawczych, w ośrodkach edukacyjnych i w zakładach karnych, jak również w postępowaniu kuratora (kuratora społecznego lub kuratora dzieci i młodocianych), jak również kuratorów sądowych i mediatorów (okres próbny, warunkowe zwolnienie). W zakładach penitencjarnych kontakt z rodziną jest częścią programu resocjalizacji. Wsparcie ze strony rodziny jest jednym z podstawowych praw osadzonego. W procesie penitencjarnym rodzina jest jednym z największych czynników motywujących; może pomagać w implementacji programów resocjalizacji i wspiera zdrowie psychiczne osadzonych. Jednak rodzina może być również czynnikiem negatywnym, na przykład w przypadku przemycania nielegalnych towarów do więzienia lub innego negatywnego wpływu (np. przestępczość międzypokoleniowa).