Internetowa grupa dyskusyjna jako źródło wsparcia dla rodziców dzieci niewidomych
Więcej
Ukryj
1
Zakład Psychopedagogiki Specjalnej, Wydział Pedagogiki i Psychologii, Uniwersytet Marii Curie-
Skłodowskiej w Lublinie, ul. Narutowicza 12, 20-004 Lublin, Polska.
Data nadesłania: 27-07-2016
Data ostatniej rewizji: 25-05-2017
Data akceptacji: 25-05-2017
Data publikacji: 29-09-2017
Autor do korespondencji
Beata Papuda-Dolińska
Zakład Psychopedagogiki Specjalnej, Wydział Pedagogiki i Psychologii, Uniwersytet Marii Curie-
Skłodowskiej w Lublinie, ul. Narutowicza 12, 20-004 Lublin, Polska.
Wychowanie w Rodzinie 2017;16(2):257-275
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Celem artykułu jest ukazanie sytuacji stresowych, doświadczanych przez rodziców
wychowujących dziecko niewidome a także rodzajów poszukiwanego wsparcia na internetowym
forum dyskusyjnym. W części teoretycznej nawiązano do koncepcji stresu
rodzicielskiego oraz przedstawiono główne problemy rodzin wychowujących dziecko
niewidome, w kontekście czterech grup czynników psychologicznych, wywołujących
stres według klasyfikacji J. Terelaka. Zwrócono także uwagę na interakcyjną zależność
między poziomem stresu i doświadczanym wsparciem społecznym. Scharakteryzowano
wsparcie społeczne w ujęciu funkcjonalnym oraz wymieniono jego rodzaje wyróżniane
ze względu na treści wymiany w interakcji: wsparcie emocjonalne, informacyjne, instrumentalne,
wartościujące, rzeczowe i duchowe. Oprócz tego wyłoniono główne cechy
wsparcia udzielonego przez Internet, zwracając uwagę na jego specyfikę: hiperdostępność,
hiperanonimowość, hiperotwartość i hiperinformacyjność. W części badawczej
poddano analizie wątki oraz posty zamieszczane przez użytkowników forum przeznaczonego
dla rodziców dzieci niewidomych pod kątem rodzajów poszukiwanego
wsparcia oraz problemów rodzicielskich. Analiz jakościowych dokonano dzięki wykorzystaniu
metody cyberetnografii oraz techniki tzw. asynchronicznej obserwacji online.
Z analizy ponad 2 000 postów wynika, że rodzice dzieci niewidomych znajdują tam
cenne źródło wsparcia, głównie informacyjnego, emocjonalnego i instrumentalnego.
Dokonane analizy wpisów na forum internetowym rodziców dzieci niewidomych dobitnie
obrazują opisywane w literaturze modele, fazy, prognozy emocjonalnego radzenia
sobie z problemem wychowania dziecka niewidomego, ale także wnoszą pierwiastek
niepowtarzalności, poprzez pryzmat indywidualnych narracji.
REFERENCJE (29)
1.
Angrosino M., Badania etnograficzne i obserwacyjne, przekł. M. Brzozowska-Brywczyńska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
2.
Borzyszowska H., Izolacja społeczna rodzin mających dziecko upośledzone umysłowo w stopniu lekkim, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 1997.
3.
Grabowska M., Wartość dodana Internetu na przykładzie internetowych grup wsparcia, [w:] J. Kurczewski (red.), Wielka sieć. E-eseje z socjologii Internetu, Wydawnictwo Trio, Warszawa 2006.
4.
Haslam D., Mieć dzieci i to przeżyć, Oficyna Wydawnicza „Reporter”, Warszawa 1993.
5.
Jarzębińska A., Wsparcie społeczne w sieci (na podstawie internetowej grupy dyskusyjnej skupiającej bliskich dzieci z Zespołem Edwardsa), „Pedagogika Społeczna” 2014, nr 2(52).
6.
Karwowska M., Zmaganie się z problemami dnia codziennego rodziców wychowujących dziecko z niepełnosprawnością umysłową (w świetle badań własnych), „Rocznik Naukowy Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy”, nr 3: „Nauki o Edukacji”, red. M. Karwowska, Wydawnictwo KPSW, Bydgoszcz 2008.
7.
Kawula S., Wsparcie społeczne – kluczowy wymiar pedagogiki społecznej, „Pedagogika Opiekuńczo-Wychowawcza” 1996, nr 1.
8.
Konarska J., Rozwój i wychowanie rehabilitujące dziecka niewidzącego w okresie wczesnego i średniego dzieciństwa, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2010.
9.
Kubinowski D., Jakościowe badana pedagogiczne. Filozofia, metodyka, ewaluacja, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2010.
10.
Kuczyńska-Kwapisz J., Kilian M., Rola grup wsparcia w podwyższaniu jakości życia niewidomych i słabo widzących osób w starszym wieku, [w:] Z. Palak (red.), Jakość życia osób niepełnosprawnych i nieprzystosowanych społecznie, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2006.
11.
Lazarus R.S., Folkman S., Stress, apprisal and coping, Springer, New York 1984.
12.
Marszałek L., Społeczny kontekst niepełnosprawności, „Seminare” 2007, nr 24.
13.
Miller P., Wprowadzenie do obserwacji online: warianty i ograniczenia techniki badawczej, „Przegląd Socjologii Jakościowej” 2012, nr 2.
14.
Ossowski R., Dzieci niedowidzące i niewidome, [w:] I. Obuchowska (red.), Dziecko niepełnosprawne w rodzinie, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa, 1991.
15.
Pisula E., Stres rodzicielski związany z wychowaniem dzieci autystycznych i z zespołem Downa, „Psychologia Wychowawcza” 1993, nr 1.
16.
Pisula E., Psychologiczne problemy rodziców dzieci z zaburzeniami rozwoju, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1998.
17.
Rutkowska E., Wsparcie jako istotny element rehabilitacji kompleksowej osób z niepełnosprawnością, „Niepełnosprawność – zagadnienia, problemy, rozwiązania” 2012, nr III.
18.
Sekułowicz M., Problemy funkcjonowania matek i ojców dzieci z niepełnosprawnością – analiza narracji, [w:] Z. Palak, A. Bujnowska, A. Pawlak (red.), Edukacyjne i rehabilitacyjne konteksty rozwoju osób z niepełnosprawnością w różnych okresach ich życia, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2010.
19.
Sęk H., Wsparcie społeczne jako kategoria zasobów i wieloznaczne funkcje wsparcia, [w:] Z. Juczyński, N. Ogińska-Bulik (red.), Zasoby osobiste i społeczne sprzyjające zdrowiu jednostki, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2003.
20.
Sobolewska-Popko A.M., E-macierzyństwo: Internet miejscem spotkań i nowych doświadczeń współczesnych kobiet: w kręgu dialogu i rozrywki, „Edukacja” 2011, nr 3.
21.
Solnit A., Stark M., Mourning and the birth of a defective child, „Psychoanalytic Study of the Child” 1961, nr 16.
22.
Styńska A., Pomoc on-line, „Niebieska Linia” 2006, nr 5.
23.
Sullivan R.C., Siblings of autistic children, „Journal of Autism and Developmental Disorders” 1979, t. 9, nr 3.
24.
Świerczewska H., Pliszka S., Polskie badania Internetu. Internetowe serwisy o zdrowiu: zawartość, popularność, profil użytkowników, poszukiwane informacje, por. źródło:
http://www.pbi.org.pl/index.ph... [dostęp: 30.08.2015].
25.
Terelak J.F., Stres psychologiczny, Oficyna Wydawnicza „Branta”, Bydgoszcz 1995.
26.
Terelak J.F., Człowiek i stres, Oficyna Wydawnicza „Branta”, Warszawa 2008.
27.
Twardowski A., Sytuacja rodzin dzieci niepełnosprawnych, [w:] I. Obuchowska (red.), Dziecko niepełnosprawne w rodzinie, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1991.
28.
Wejbert-Wąsiewicz E., Aborcja: między ideologią a doświadczeniem indywidualnym: monografia zjawiska, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2011.
29.
Zielińska J., Rodzice dziecka z niepełnosprawnością działający w triadzie: rodzic – Internet – społeczeństwo, „Szkoła Specjalna” 2014, nr 5.