Bieżący numer
Online first
Archiwum
O czasopismie
Cele i zakres czasopisma
Wydawca i organ zarządzający
Zespół redakcyjny
Rada Naukowa
Kolegium Recenzentów
Indeksacja i współczynniki wpływu
Prawa autorskie i polityka otwartego dostępu
Źródła finansowania
Polityka prywatności
Dla autorów
Procedura publikacji
Procedura recenzowania
Wymogi redakcyjne
Etyka publikacji
Opłaty wydawnicze
Adaptation of children from complete and broken families to kindergarten
1
Koszalin University of Technology, Faculty of Humanities, Kwiatkowskiego 6e, 75–343 Koszalin, Poland
2
University of Szczecin, Faculty of Humanities, Institute of Pedagogy, Ogińskiego 16, 71–431 Szczecin, Poland
Zaznaczeni autorzy mieli równy wkład w przygotowanie tego artykułu
Data nadesłania: 18-12-2023
Data ostatniej rewizji: 22-01-2024
Data akceptacji: 02-02-2024
Data publikacji online: 25-06-2024
Autor do korespondencji
Teresa Żółkowska
University of Szczecin, Faculty of Humanities, Institute of Pedagogy, Ogińskiego 16, 71–431 Szczecin, Poland
University of Szczecin, Faculty of Humanities, Institute of Pedagogy, Ogińskiego 16, 71–431 Szczecin, Poland
Wychowanie w Rodzinie 2024;31(1):75-105
SŁOWA KLUCZOWE
postawy rodzicielskiedziecko w wieku przedszkolnymrodzina rozbitaprzystosowanie do przedszkolarelacje emocjonalne
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Cel. Celem prezentowanych w niniejszym artykule badań jest poznanie i opis różnic w zakresie wybranych czynników życia rodzinnego takich jak postawy rodzicielskie i stosunek dzieci do rodziców w rodzinach pełnych i rozbitych i określenie znaczenia tych czynników w różnicowaniu przystosowania dzieci do przedszkola. Metody i materiały. W celu weryfikacji przyjętych założeń zastosowano następujące narzędzia badawcze: Kwestionariusz do oceny przystosowania dziecka do przedszkola CBI, E. Schaefera i M. Aaronson; Kwestionariusz postaw rodzicielskich PARI i Test dwóch domków W. Szyryńskiego stosowany do oceny relacji emocjonalnych dziecka z rodzicami. Ponadto wykorzystano analizę dokumentów skupioną na informacjach na temat rodziców. Wyniki i wnioski.
Ustalono, że dzieci z rozbitych rodzin wykazują tendencję do przejawiania nieśmiałości, są mniej otwarte w kontaktach społecznych, cechuje je też mniejszą wytrwałość w pracy i niższy poziom przystosowania do przedszkola. W zakresie postaw rodzicielskich ustalono, że rodzice z rodzin rozbitych są mniej zainteresowani potrzebami dzieci i bardziej skłonni do ich dyscyplinowania niż rodzice w rodzinach pełnych oraz że pomiędzy postawami rodziców a poziomem przystosowania dzieci do przedszkola w badanej grupie jest istotna korelacja. W odniesieniu do badania stosunku emocjonalnego dzieci do rodziców ustalono, że zarówno w rodzinach pełnych, jak i rozbitych, wśród najbardziej preferowanych osób są matki. Stwierdzono też, że mniej pozytywne relacje emocjonalne dzieci z rodzicami w rodzinach rozbitych są powiązane z niższym poziomem ich przystosowania do przedszkola.
REFERENCJE (64)
1.
Abbot, M. (2017). Using statistics in the social and health sciences. Hoboken: John Wiley & Sons, Inc.
2.
Anderson, J. (2014). The impact of family structure on the health of children: Effects of divorce. The Linacre Quarterly, 81(4), 378–387. DOI: 10.1179/0024363914Z.00000000087.
3.
Aronson, E., Wilson, T. D., & Akert, R. M. (2012). Psychologia społeczna [Social psychology]. Poznań: Zysk i S -ka.
4.
Bakiera, L. (2022). Styl realizacji rodzicielstwa w kontekście zmian społeczno-kulturowych i demograficznych [Style of implementation of parenthood in the context of socio-cultural changes and demographics]. In: A. Michalski (Ed.), Rodzina – wyzwania na XXI wiek: Materiały z III Kongresu Demograficznego (vol. 6, pp. 118–132). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
5.
Behar, L., Stringfield, S. (1974). A behavior rating scale for the preschool child. Developmental Psychology, 10(5), 601–610. DOI: 10.1037/h0037058.
6.
Behere, A. P., Basnet, P., & Campbell, P. (2017). Effects of family structure on mental health of children: A preliminary study. Indian Journal of Psychological Medicine, 39(4), 457–463. DOI: 10.4103/0253-7176.211767.
7.
Benson, H., McKay, S. (2017). Couples on the brink. Cambridge: Marriage Foundation.
8.
Błażek, M. (2014). Rozwód jako sytuacja kryzysowa w rodzinie [Divorce as a family emergency]. In: I. Janicka, H. Liberska (Eds.), Psychologia rodziny (pp. 459–482). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
9.
Brzezińska, A. I., Appelt, K., & Ziółkowska, B. (2016). Psychologia rozwoju człowieka [Psychology of human development]. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
10.
Cudak, H., Cudak, S. (2020). Społeczne i funkcjonowanie współczesnej rodziny [Social and functioning of the modern family]. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.
11.
Duraj, D. (2017). Jak pomóc dziecku stać się przedszkolakiem: Proces adaptacji do środowiska przedszkolnego [How to help your child become a preschooler: The process of adaptation to the preschool environ]. In: R. Raszka, U. Szuścik (Eds.), Innowacyjność w praktyce pedagogicznej: Teoria i praktyka (vol. 1, pp. 142–155). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
12.
Ecker, W. C., Krug, R. S. (1965). The parent attitude research instrument – a research review. Child Development, 36(2), 329–365. DOI: 10.1111/j.1467-8624.1965.tb05302.x.
13.
Fagan, P. F., Churchill, A. (2022). The effects of divorce on children. Washington: Harni Research.
14.
Ferguson, G. A, Takane, Y. (2007). Analiza statystyczna w psychologii i pedagogice [Statistical analysis in psychology and pedagogy]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
15.
Fonseca, A., Moreira, H., & Canavarro, Ch. (2020). Uncovering the links between parenting stress and parenting styles: The role of psychological flexibility within parenting and global psychological flexibility. Journal of Contextual Behavioral Science, 18, 59–67. DOI: 10.1016/j.jcbs.2020.08.004.
16.
Goiatskaya, A. A, Kiselnikova, N. V., & Markova, S. V. (2018). The PARI questionnaire as research technique for the parental attitudes. Voprosy Psikhologii, 3, 147–157.
17.
Goodman, A., Joshi, H., Nasim, B., & Tyler, C. (2015). Social and emotional skills in childhood and their long-term effects on adult life. London: Cabinet Office, Social Mobility & Child Poverty Commission, Early Intervention Foundation.
18.
Grusec, J. (2017). A domains of socialization perspective on children’s social development. In: N. Budwig, E. Turiel, & P. D. Zelazo (Eds.), New perspectives on human development (pp. 165–181). Cambridge–New York–Melbourne–Delhi–Singapore: Cambridge University Press. DOI: 10.1017/CBO9781316282755.011.
19.
Grussu, P., Quatraro, R. M., & Nasta, M. T. (2005). Profile of mood states and parental attitudes in motherhood: Comparing women with planned and unplanned pregnancies. Birth: Issues in Perinatal Care, 32(2), 107–114. DOI: 10.1111/j.0730--7659.2005.00353.x.
20.
Gumowska, I., Koprowicz, A. (2020). Relacje rodzinne w ocenie osób w okresie późnej adolescencji dorastających w rodzinach pełnych i niepełnych [Family relationships as assessed by late adolescents growing up in full and single-parent families]. Słupsk–Bydgoszcz: Akademia Pomorska w Słupsku, Oficyna Wydawnicza Edward Mitek.
21.
Guzel, H. S., Osmanoğlu, R. M. (2023). Mothers’ parental acceptance-rejection in childhood, parental attitudes, and emotional and behavioral difficulties of their children. Current Psychology: A Journal for Diverse Perspectives on Diverse Psychological Issues. DOI: 10.1007/s12144-023-05231-7.
22.
Harold, G., Acquah, D., Sellers, R., & Chowdry, H. (2016). What works to enhance inter-parental relationships and improve outcomes for children. London: Early Intervention Foundation, Department for Work & Pensions.
23.
Hetmańczyk-Bajer, H. (2012). Wykorzystanie Teorii Ograniczeń w procesie kształtowania kompetencji społecznych uczniów w młodszym wieku szkolnym [The use of Theory of Constraints in the process of developing the social competence of students at an earlier school age]. Chowanna, 2, 225–236.
24.
Heyman, M., Hauser-Cram, P. (2019). The influence of the family environment on adaptive functioning in the classroom: A longitudinal study of children with developmental disabilities longitudinal study of children with developmental disabilities. Research in Developmental Disabilities, 86, 20–30. DOI: 10.1016/j.ridd.2019.01.001.
25.
Hoeve, M., Dubas, J. S., Eichelsheim, V. I., Van der Lan, P. H., Smeenk, W. M., & Gerris, J. R. (2009). The relationship between parenting and delinquency: A meta-analysis. Journal of Abnormal Child Psychology, 37(6), 749–775. DOI: 10.1007/s10802-009-9310-8.
26.
Indrawati, T., Dewi, L. (2022). The psychosocial growth of preschool-age children from broken home families. Al-Athfaal: Jurnal Ilmiah Pendidikan Anak Usia Dini, 5(2), 204–216.
27.
Jarosz, E., Wysocka, E. (2006). Diagnoza psychopedagogiczna: Podstawowe problemy i rozwiązania [Psychopedagogical diagnosis: Basic problems and solutions]. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
28.
Karakayal, E. G., Tufan, M. (2018). Social skills, problem behaviors and classroom management in inclusive preschool settings. Journal of Education and Training Studies, 6(5), 123–134. DOI: 10.11114/jets.v6i5.3076.
29.
Kawula, S., Brągiel, J., & Janke, A. W. (2022). Pedagogika rodziny: Obszary i panorama problematyki [Pedagogy of the family: Areas and panorama of problems]. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
30.
Kępowicz, K., Żebrowska, K. M., & Rejman, O. (2019). Wybrane aspekty rozwoju emocjonalnego dzieci w wieku przedszkolnym [Selected aspects of emotional development of preschool children]. Innowacje Psychologiczne: Studenckie Czasopismo Naukowe, 8(1), 7–18.
31.
Knopp, K., (2013). Kompetencje społeczne – pomiar i aplikacja praktyczna [Social competence – measurement and practical application]. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji. Retrieved from: https://www.researchgate.net/p....
32.
Koralewska-Samko, J. (2019). Funkcjonowanie społeczne dzieci w obliczu dysfunkcji w systemie rodzinnym [Social functioning of children in the face of dysfunction in the family system]. In: K. Kuszak, R. Chęciński (Eds.), Od inspiracji ku przyszłości: Wybrane zagadnienia współczesnej edukacji (pp. 109–169). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
33.
Kowaluk-Romanek, M. (2012). Choroba przewlekła a zachowania przystosowawcze dzieci w młodszym wieku szkolnym [Chronic illness and adaptive behavior in children of younger school age]. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 18(4), 348–353.
34.
Krasiejko, I. (2019). Rodzina z dziećmi: Rodzina dysfunkcyjna: Pedagogika, praca socjalna, terapia [Family with children: Dysfunctional family: Pedagogy, social work, therapy]. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
35.
Kukołowicz, T., Kołacka, M. (1976). Postawy ojcowskie w zależności od wieku [Paternal attitudes by age]. Rocznik Nauk Społecznych, 4, 193–207.
36.
Kuźniewska, Z. (2019). Wpływ rozwodu rodziców na psychikę dziecka [Influence of divorce on a child’s psyche]. Cywilizacja i Polityka, 17(17), 109–123. DOI: 10.15804/cip201908.
37.
Kwiatkowska, G. (2020). Przystosowanie szkolne dzieci twórczych i nietwórczych w wieku 6–7 lat [School adjustment of creative and non-creative children aged 6–7 years old]. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska: Sectio J, Paedagogia-Psychologia, 33(2), 35–50. DOI: 10.17951/j.2020.33.2.35-50.
38.
Ladd, G. W., Parke, R. D. (2021). Themes and theories revisited: Perspectives on processes in family-peer relationships. Children, 8(6), 507–521. DOI: 10.3390/children8060507.
39.
Lubowiecka, J. (2000). Przystosowanie psychospołeczne dziecka do przedszkola [Psychosocial adjustment of the child to kindergarten]. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
40.
Ładyżyński, A. (2020). Życie rodzinne jako szansa rozwoju osobowego z perspektywy pedagogicznej [Family life as an opportunity for personal development from a pedagogical perspective]. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut.
41.
Matyjas, B. (2020). Pedagogika rodziny: Aktualna problematyka i nowe obszary badawcze [Pedagogy of the family: Current issues and new research areas]. Studia z Teorii Wychowania, 2(31), 81–98.
42.
McShane, K. E., Davey, C. J., Rouse, J., Usher, A. M., & Sullivan, S. (2015). Beyond ethical obligation to research dissemination: Conceptualizing debriefing as a form of knowledge transfer. Canadian Psychology/Psychologie canadienne, 56(1), 80–87. DOI: 10.1037/a0035473.
43.
Minullina, A. F. (2018). Psychological trauma of children of dysfunctional families. In: R. Valeeva (Ed.), Teacher Education – IFTE 2018: European Proceedings of Social and Behavioural Sciences (vol. 45, pp. 65–74). Future Academy. DOI: 10.15405/epsbs.2018.09.8.
44.
Morawska, D. (2011). Krzywdzenie emocjonalne dziecka [Emotional harm to the child]. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
45.
Moskal, D. (2022). Socjokulturowe ujęcie emocji: Emocje a postawy społeczne [Sociocultural framing of emotions: Emotions and social attitudes]. In: J. Kozłowska, I. Domina (Eds.), Zależności i zjawiska społeczne: Interdyscyplinarne rozważania naukowe (pp. 29–37). Lublin: Wydawnictwo Naukowe Tygiel.
46.
Mphaphuli, L. K. (2023). The impact of dysfunctional families on the mental health of children. In: T. Silvia (Ed.), Parenting in modern societies. London: IntechOpen. DOI: 10.5772/intechopen.110565.
47.
Parzyszek, M. (2020). Pedagogika rodziny jako sybdyscyplina pedagogiczna o charakterze teoretycznym i empirycznym: Z doświadczeń Instytutu Pedagogiki Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II [Pedagogy of the family as a theoretical and empirical pedagogical sub-discipline: From the experience of the Institute of Pedagogy of the John Paul II Catholic University of Lublin]. Roczniki Pedagogiczne, 12(4), 5–16.
48.
Plutecka, K. (2022). Parental attitudes in perception of fathers of deaf children. Kwartalnik Naukowy Fides Et Ratio, 49(1), 164–170. DOI: 10.34766/fetr.v49i1.1048.
49.
Prochera, K. (2020). Proces adaptacji dziecka do warunków przedszkola [The process of adaptation of the child to the conditions of the kindergarten]. Pedagogika Rodziny, 10(1), 55–65.
50.
Przybysz, A. (2023). Rozwód w rodzinie – konsekwencje dla funkcjonowania społecznego i emocjonalnego dorosłych dzieci [Divorce in the family – consequences for social functioning and emotional functioning of adult children]. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 63(2), 35–54. DOI: 10.5604/01.3001.0016.2875.
51.
Rydz, S. (2014). Samotne rodzicielstwo [Single parenthood]. In: I. Janicka, H. Liberska (Eds.), Psychologia rodziny (pp. 243–258). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
52.
Sands, A., Thompson, E. J., & Gaysina, D. (2017). Long-term influences of parental divorce on offspring affective disorders: A systematic review and meta-analysis. Journal of Affective Disorders, 218, 105–114. DOI: 10.1016/j.jad.2017.04.015.
53.
Schaefer, E. (1975). Major replicated dimensions of adjustment and achievement: Cross-cultural, cross-sectional and longitudinal research. Washington: US Department of Health, Education & Welfare, National Institute of Education.
54.
Schaefer, E., Bell, R. (1958). Development of a parental attitude research instrument. Child Development, 29(3), 339–361.
55.
Schaefer, E., Edgerton, M. (1983). Unified model for academic competence, social adjustment, and psychopathology. Rockville: National Institute of Mental Health (DHHS).
56.
Siudem, A. (2006). Przystosowanie społeczne dzieci w młodszym wieku szkolnym [Social adjustment of children at younger school ages]. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska: Sectio J, 19, 27–39.
57.
Stachyra, J. (2000). Wpływ rodziny na kształtowanie się osobowości dziecka [The influence of the family on the formation of the child’s personality]. Sympozjum, 4/2(7), 85–105.
58.
Stanton, W. R., Silva, P. A. (1992). The parental attitude research instrument: An approach to use of attitude questionnaires. Early Development & Parenting, 1(2), 121–126. DOI: 10.1002/edp.2430010208.
59.
Stemplewska-Żakowicz, K. (2009). Diagnoza psychologiczna: Diagnozowanie jako kompetencja profesjonalna [Psychological diagnosis: Diagnosing as a professional competence]. Gdańsk–Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
60.
Tuerk, P. W., Wangelin, B., Rauch, S. A. M., Dismuke, C. E., Yoder, M., Myrick, H., Eftekhari, A., & Acierno, R. (2013). Health service utilization before and after evidence-based treatment for PTSD. Psychological Services, 10(4), 401–409. DOI: 10.1037/a0030549.
61.
Ubaidi, B. A. (2017). Cost of growing up in dysfunctional family. Journal of Family Medicine and Disease Prevention, 3(3), 1–6. DOI: 10.23937/2469-5793/1510059.
62.
Wałecka-Matyja, K., Janicka, I. (2021). Rodzina jako wartość: Analiza psychologiczna wartości rodzinnych [The family as a value: A psychological analysis of family values]. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
63.
Ziemska, M. (2009). Postawy rodzicielskie [Parental attitudes]. Warszawa: Wiedza Powszechna.
64.
Żelichowska, J. (2022). Środowisko życia dzieci z rodzin niepełnych w kontekście pedagogiczno-społecznym [The living environment of children from single-parent families in a pedagogical and social context]. Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| eISSN: | 2300-5866 |
| ISSN: | 2082-9019 |
© 2006-2024 Journal hosting platform by Bentus
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
