Adaptation of children from complete and broken families to kindergarten
 
Więcej
Ukryj
1
Koszalin University of Technology, Faculty of Humanities, Kwiatkowskiego 6e, 75–343 Koszalin, Poland
 
2
University of Szczecin, Faculty of Humanities, Institute of Pedagogy, Ogińskiego 16, 71–431 Szczecin, Poland
 
Zaznaczeni autorzy mieli równy wkład w przygotowanie tego artykułu
 
 
Data nadesłania: 18-12-2023
 
 
Data ostatniej rewizji: 22-01-2024
 
 
Data akceptacji: 02-02-2024
 
 
Data publikacji online: 25-06-2024
 
 
Autor do korespondencji
Teresa Żółkowska   

University of Szczecin, Faculty of Humanities, Institute of Pedagogy, Ogińskiego 16, 71–431 Szczecin, Poland
 
 
Wychowanie w Rodzinie 2024;31(1):75-105
 
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Cel. Celem prezentowanych w niniejszym artykule badań jest poznanie i opis różnic w zakresie wybranych czynników życia rodzinnego takich jak postawy rodzicielskie i stosunek dzieci do rodziców w rodzinach pełnych i rozbitych i określenie znaczenia tych czynników w różnicowaniu przystosowania dzieci do przedszkola. Metody i materiały. W celu weryfikacji przyjętych założeń zastosowano następujące narzędzia badawcze: Kwestionariusz do oceny przystosowania dziecka do przedszkola CBI, E. Schaefera i M. Aaronson; Kwestionariusz postaw rodzicielskich PARI i Test dwóch domków W. Szyryńskiego stosowany do oceny relacji emocjonalnych dziecka z rodzicami. Ponadto wykorzystano analizę dokumentów skupioną na informacjach na temat rodziców. Wyniki i wnioski. Ustalono, że dzieci z rozbitych rodzin wykazują tendencję do przejawiania nieśmiałości, są mniej otwarte w kontaktach społecznych, cechuje je też mniejszą wytrwałość w pracy i niższy poziom przystosowania do przedszkola. W zakresie postaw rodzicielskich ustalono, że rodzice z rodzin rozbitych są mniej zainteresowani potrzebami dzieci i bardziej skłonni do ich dyscyplinowania niż rodzice w rodzinach pełnych oraz że pomiędzy postawami rodziców a poziomem przystosowania dzieci do przedszkola w badanej grupie jest istotna korelacja. W odniesieniu do badania stosunku emocjonalnego dzieci do rodziców ustalono, że zarówno w rodzinach pełnych, jak i rozbitych, wśród najbardziej preferowanych osób są matki. Stwierdzono też, że mniej pozytywne relacje emocjonalne dzieci z rodzicami w rodzinach rozbitych są powiązane z niższym poziomem ich przystosowania do przedszkola.
REFERENCJE (64)
1.
Abbot, M. (2017). Using statistics in the social and health sciences. Hoboken: John Wiley & Sons, Inc.
 
2.
Anderson, J. (2014). The impact of family structure on the health of children: Effects of divorce. The Linacre Quarterly, 81(4), 378–387. DOI: 10.1179/0024363914Z.00000000087.
 
3.
Aronson, E., Wilson, T. D., & Akert, R. M. (2012). Psychologia społeczna [Social psychology]. Poznań: Zysk i S -ka.
 
4.
Bakiera, L. (2022). Styl realizacji rodzicielstwa w kontekście zmian społeczno-kulturowych i demograficznych [Style of implementation of parenthood in the context of socio-cultural changes and demographics]. In: A. Michalski (Ed.), Rodzina – wyzwania na XXI wiek: Materiały z III Kongresu Demograficznego (vol. 6, pp. 118–132). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
 
5.
Behar, L., Stringfield, S. (1974). A behavior rating scale for the preschool child. Developmental Psychology, 10(5), 601–610. DOI: 10.1037/h0037058.
 
6.
Behere, A. P., Basnet, P., & Campbell, P. (2017). Effects of family structure on mental health of children: A preliminary study. Indian Journal of Psychological Medicine, 39(4), 457–463. DOI: 10.4103/0253-7176.211767.
 
7.
Benson, H., McKay, S. (2017). Couples on the brink. Cambridge: Marriage Foundation.
 
8.
Błażek, M. (2014). Rozwód jako sytuacja kryzysowa w rodzinie [Divorce as a family emergency]. In: I. Janicka, H. Liberska (Eds.), Psychologia rodziny (pp. 459–482). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
9.
Brzezińska, A. I., Appelt, K., & Ziółkowska, B. (2016). Psychologia rozwoju człowieka [Psychology of human development]. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
 
10.
Cudak, H., Cudak, S. (2020). Społeczne i funkcjonowanie współczesnej rodziny [Social and functioning of the modern family]. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.
 
11.
Duraj, D. (2017). Jak pomóc dziecku stać się przedszkolakiem: Proces adaptacji do środowiska przedszkolnego [How to help your child become a preschooler: The process of adaptation to the preschool environ]. In: R. Raszka, U. Szuścik (Eds.), Innowacyjność w praktyce pedagogicznej: Teoria i praktyka (vol. 1, pp. 142–155). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
 
12.
Ecker, W. C., Krug, R. S. (1965). The parent attitude research instrument – a research review. Child Development, 36(2), 329–365. DOI: 10.1111/j.1467-8624.1965.tb05302.x.
 
13.
Fagan, P. F., Churchill, A. (2022). The effects of divorce on children. Washington: Harni Research.
 
14.
Ferguson, G. A, Takane, Y. (2007). Analiza statystyczna w psychologii i pedagogice [Statistical analysis in psychology and pedagogy]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
15.
Fonseca, A., Moreira, H., & Canavarro, Ch. (2020). Uncovering the links between parenting stress and parenting styles: The role of psychological flexibility within parenting and global psychological flexibility. Journal of Contextual Behavioral Science, 18, 59–67. DOI: 10.1016/j.jcbs.2020.08.004.
 
16.
Goiatskaya, A. A, Kiselnikova, N. V., & Markova, S. V. (2018). The PARI questionnaire as research technique for the parental attitudes. Voprosy Psikhologii, 3, 147–157.
 
17.
Goodman, A., Joshi, H., Nasim, B., & Tyler, C. (2015). Social and emotional skills in childhood and their long-term effects on adult life. London: Cabinet Office, Social Mobility & Child Poverty Commission, Early Intervention Foundation.
 
18.
Grusec, J. (2017). A domains of socialization perspective on children’s social development. In: N. Budwig, E. Turiel, & P. D. Zelazo (Eds.), New perspectives on human development (pp. 165–181). Cambridge–New York–Melbourne–Delhi–Singapore: Cambridge University Press. DOI: 10.1017/CBO9781316282755.011.
 
19.
Grussu, P., Quatraro, R. M., & Nasta, M. T. (2005). Profile of mood states and parental attitudes in motherhood: Comparing women with planned and unplanned pregnancies. Birth: Issues in Perinatal Care, 32(2), 107–114. DOI: 10.1111/j.0730--7659.2005.00353.x.
 
20.
Gumowska, I., Koprowicz, A. (2020). Relacje rodzinne w ocenie osób w okresie późnej adolescencji dorastających w rodzinach pełnych i niepełnych [Family relationships as assessed by late adolescents growing up in full and single-parent families]. Słupsk–Bydgoszcz: Akademia Pomorska w Słupsku, Oficyna Wydawnicza Edward Mitek.
 
21.
Guzel, H. S., Osmanoğlu, R. M. (2023). Mothers’ parental acceptance-rejection in childhood, parental attitudes, and emotional and behavioral difficulties of their children. Current Psychology: A Journal for Diverse Perspectives on Diverse Psychological Issues. DOI: 10.1007/s12144-023-05231-7.
 
22.
Harold, G., Acquah, D., Sellers, R., & Chowdry, H. (2016). What works to enhance inter-parental relationships and improve outcomes for children. London: Early Intervention Foundation, Department for Work & Pensions.
 
23.
Hetmańczyk-Bajer, H. (2012). Wykorzystanie Teorii Ograniczeń w procesie kształtowania kompetencji społecznych uczniów w młodszym wieku szkolnym [The use of Theory of Constraints in the process of developing the social competence of students at an earlier school age]. Chowanna, 2, 225–236.
 
24.
Heyman, M., Hauser-Cram, P. (2019). The influence of the family environment on adaptive functioning in the classroom: A longitudinal study of children with developmental disabilities longitudinal study of children with developmental disabilities. Research in Developmental Disabilities, 86, 20–30. DOI: 10.1016/j.ridd.2019.01.001.
 
25.
Hoeve, M., Dubas, J. S., Eichelsheim, V. I., Van der Lan, P. H., Smeenk, W. M., & Gerris, J. R. (2009). The relationship between parenting and delinquency: A meta-analysis. Journal of Abnormal Child Psychology, 37(6), 749–775. DOI: 10.1007/s10802-009-9310-8.
 
26.
Indrawati, T., Dewi, L. (2022). The psychosocial growth of preschool-age children from broken home families. Al-Athfaal: Jurnal Ilmiah Pendidikan Anak Usia Dini, 5(2), 204–216.
 
27.
Jarosz, E., Wysocka, E. (2006). Diagnoza psychopedagogiczna: Podstawowe problemy i rozwiązania [Psychopedagogical diagnosis: Basic problems and solutions]. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
 
28.
Karakayal, E. G., Tufan, M. (2018). Social skills, problem behaviors and classroom management in inclusive preschool settings. Journal of Education and Training Studies, 6(5), 123–134. DOI: 10.11114/jets.v6i5.3076.
 
29.
Kawula, S., Brągiel, J., & Janke, A. W. (2022). Pedagogika rodziny: Obszary i panorama problematyki [Pedagogy of the family: Areas and panorama of problems]. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
 
30.
Kępowicz, K., Żebrowska, K. M., & Rejman, O. (2019). Wybrane aspekty rozwoju emocjonalnego dzieci w wieku przedszkolnym [Selected aspects of emotional development of preschool children]. Innowacje Psychologiczne: Studenckie Czasopismo Naukowe, 8(1), 7–18.
 
31.
Knopp, K., (2013). Kompetencje społeczne – pomiar i aplikacja praktyczna [Social competence – measurement and practical application]. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji. Retrieved from: https://www.researchgate.net/p....
 
32.
Koralewska-Samko, J. (2019). Funkcjonowanie społeczne dzieci w obliczu dysfunkcji w systemie rodzinnym [Social functioning of children in the face of dysfunction in the family system]. In: K. Kuszak, R. Chęciński (Eds.), Od inspiracji ku przyszłości: Wybrane zagadnienia współczesnej edukacji (pp. 109–169). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
 
33.
Kowaluk-Romanek, M. (2012). Choroba przewlekła a zachowania przystosowawcze dzieci w młodszym wieku szkolnym [Chronic illness and adaptive behavior in children of younger school age]. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 18(4), 348–353.
 
34.
Krasiejko, I. (2019). Rodzina z dziećmi: Rodzina dysfunkcyjna: Pedagogika, praca socjalna, terapia [Family with children: Dysfunctional family: Pedagogy, social work, therapy]. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
 
35.
Kukołowicz, T., Kołacka, M. (1976). Postawy ojcowskie w zależności od wieku [Paternal attitudes by age]. Rocznik Nauk Społecznych, 4, 193–207.
 
36.
Kuźniewska, Z. (2019). Wpływ rozwodu rodziców na psychikę dziecka [Influence of divorce on a child’s psyche]. Cywilizacja i Polityka, 17(17), 109–123. DOI: 10.15804/cip201908.
 
37.
Kwiatkowska, G. (2020). Przystosowanie szkolne dzieci twórczych i nietwórczych w wieku 6–7 lat [School adjustment of creative and non-creative children aged 6–7 years old]. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska: Sectio J, Paedagogia-Psychologia, 33(2), 35–50. DOI: 10.17951/j.2020.33.2.35-50.
 
38.
Ladd, G. W., Parke, R. D. (2021). Themes and theories revisited: Perspectives on processes in family-peer relationships. Children, 8(6), 507–521. DOI: 10.3390/children8060507.
 
39.
Lubowiecka, J. (2000). Przystosowanie psychospołeczne dziecka do przedszkola [Psychosocial adjustment of the child to kindergarten]. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
 
40.
Ładyżyński, A. (2020). Życie rodzinne jako szansa rozwoju osobowego z perspektywy pedagogicznej [Family life as an opportunity for personal development from a pedagogical perspective]. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut.
 
41.
Matyjas, B. (2020). Pedagogika rodziny: Aktualna problematyka i nowe obszary badawcze [Pedagogy of the family: Current issues and new research areas]. Studia z Teorii Wychowania, 2(31), 81–98.
 
42.
McShane, K. E., Davey, C. J., Rouse, J., Usher, A. M., & Sullivan, S. (2015). Beyond ethical obligation to research dissemination: Conceptualizing debriefing as a form of knowledge transfer. Canadian Psychology/Psychologie canadienne, 56(1), 80–87. DOI: 10.1037/a0035473.
 
43.
Minullina, A. F. (2018). Psychological trauma of children of dysfunctional families. In: R. Valeeva (Ed.), Teacher Education – IFTE 2018: European Proceedings of Social and Behavioural Sciences (vol. 45, pp. 65–74). Future Academy. DOI: 10.15405/epsbs.2018.09.8.
 
44.
Morawska, D. (2011). Krzywdzenie emocjonalne dziecka [Emotional harm to the child]. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
 
45.
Moskal, D. (2022). Socjokulturowe ujęcie emocji: Emocje a postawy społeczne [Sociocultural framing of emotions: Emotions and social attitudes]. In: J. Kozłowska, I. Domina (Eds.), Zależności i zjawiska społeczne: Interdyscyplinarne rozważania naukowe (pp. 29–37). Lublin: Wydawnictwo Naukowe Tygiel.
 
46.
Mphaphuli, L. K. (2023). The impact of dysfunctional families on the mental health of children. In: T. Silvia (Ed.), Parenting in modern societies. London: IntechOpen. DOI: 10.5772/intechopen.110565.
 
47.
Parzyszek, M. (2020). Pedagogika rodziny jako sybdyscyplina pedagogiczna o charakterze teoretycznym i empirycznym: Z doświadczeń Instytutu Pedagogiki Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II [Pedagogy of the family as a theoretical and empirical pedagogical sub-discipline: From the experience of the Institute of Pedagogy of the John Paul II Catholic University of Lublin]. Roczniki Pedagogiczne, 12(4), 5–16.
 
48.
Plutecka, K. (2022). Parental attitudes in perception of fathers of deaf children. Kwartalnik Naukowy Fides Et Ratio, 49(1), 164–170. DOI: 10.34766/fetr.v49i1.1048.
 
49.
Prochera, K. (2020). Proces adaptacji dziecka do warunków przedszkola [The process of adaptation of the child to the conditions of the kindergarten]. Pedagogika Rodziny, 10(1), 55–65.
 
50.
Przybysz, A. (2023). Rozwód w rodzinie – konsekwencje dla funkcjonowania społecznego i emocjonalnego dorosłych dzieci [Divorce in the family – consequences for social functioning and emotional functioning of adult children]. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 63(2), 35–54. DOI: 10.5604/01.3001.0016.2875.
 
51.
Rydz, S. (2014). Samotne rodzicielstwo [Single parenthood]. In: I. Janicka, H. Liberska (Eds.), Psychologia rodziny (pp. 243–258). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
52.
Sands, A., Thompson, E. J., & Gaysina, D. (2017). Long-term influences of parental divorce on offspring affective disorders: A systematic review and meta-analysis. Journal of Affective Disorders, 218, 105–114. DOI: 10.1016/j.jad.2017.04.015.
 
53.
Schaefer, E. (1975). Major replicated dimensions of adjustment and achievement: Cross-cultural, cross-sectional and longitudinal research. Washington: US Department of Health, Education & Welfare, National Institute of Education.
 
54.
Schaefer, E., Bell, R. (1958). Development of a parental attitude research instrument. Child Development, 29(3), 339–361.
 
55.
Schaefer, E., Edgerton, M. (1983). Unified model for academic competence, social adjustment, and psychopathology. Rockville: National Institute of Mental Health (DHHS).
 
56.
Siudem, A. (2006). Przystosowanie społeczne dzieci w młodszym wieku szkolnym [Social adjustment of children at younger school ages]. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska: Sectio J, 19, 27–39.
 
57.
Stachyra, J. (2000). Wpływ rodziny na kształtowanie się osobowości dziecka [The influence of the family on the formation of the child’s personality]. Sympozjum, 4/2(7), 85–105.
 
58.
Stanton, W. R., Silva, P. A. (1992). The parental attitude research instrument: An approach to use of attitude questionnaires. Early Development & Parenting, 1(2), 121–126. DOI: 10.1002/edp.2430010208.
 
59.
Stemplewska-Żakowicz, K. (2009). Diagnoza psychologiczna: Diagnozowanie jako kompetencja profesjonalna [Psychological diagnosis: Diagnosing as a professional competence]. Gdańsk–Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
 
60.
Tuerk, P. W., Wangelin, B., Rauch, S. A. M., Dismuke, C. E., Yoder, M., Myrick, H., Eftekhari, A., & Acierno, R. (2013). Health service utilization before and after evidence-based treatment for PTSD. Psychological Services, 10(4), 401–409. DOI: 10.1037/a0030549.
 
61.
Ubaidi, B. A. (2017). Cost of growing up in dysfunctional family. Journal of Family Medicine and Disease Prevention, 3(3), 1–6. DOI: 10.23937/2469-5793/1510059.
 
62.
Wałecka-Matyja, K., Janicka, I. (2021). Rodzina jako wartość: Analiza psychologiczna wartości rodzinnych [The family as a value: A psychological analysis of family values]. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
 
63.
Ziemska, M. (2009). Postawy rodzicielskie [Parental attitudes]. Warszawa: Wiedza Powszechna.
 
64.
Żelichowska, J. (2022). Środowisko życia dzieci z rodzin niepełnych w kontekście pedagogiczno-społecznym [The living environment of children from single-parent families in a pedagogical and social context]. Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego.
 
eISSN:2300-5866
ISSN:2082-9019
Journals System - logo
Scroll to top