Psychologiczne problemy rodzin dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu
Więcej
Ukryj
1
Faculty of Humanities and Social Sciences, University of Bielsko-Biala [Instytut Pedagogiki, Akademia Techniczno-Humanistyczna], Willowa 2,
43-309 Bielsko-Biala, Poland
2
Faculty of Psychology, Katowice Business University [Instytut Psychologii, Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa w Katowicach], Harcerzy Września 3, 40-659 Katowice, Poland
Data nadesłania: 01-07-2020
Data ostatniej rewizji: 31-12-2020
Data akceptacji: 31-12-2020
Data publikacji: 31-12-2020
Autor do korespondencji
Agnieszka Roszkowska
Instytut Pedagogiki, Akademia Techniczno-Humanistyczna, Willowa 2, 43-309 Bielsko-
Biała, Polska
Justyna Trepka–Starosta
Instytut Psychologii, Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa w Katowicach, Harcerzy Września 3, 40-659 Katowice, Polska
Wychowanie w Rodzinie 2020;23(2):167-177
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Diagnoza autyzmu jest ogromnym szokiem dla rodziców. Rodzice
muszą uporać się z wieloma problemami psychicznymi, ale także materialnymi oraz
terapeutycznymi związanymi z zaburzeniami ich dziecka. Zwłaszcza na początku, kiedy
oczekują na diagnozę, często nie wiedzą lub też nie dopuszczają do siebie myśli, co
będzie z dzieckiem i rodziną. Opieka i wychowanie potomka z zaburzeniami ze spektrum
autyzmu wiąże się z ogromnym obciążeniem psychicznym, emocjonalnym oraz
materialnym całej rodziny.
Cel. Celem podjętych badań było określenie specyfiki funkcjonowania rodzin, w których
u dzieci zdiagnozowano zaburzenia ze spektrum autyzmu, a zwłaszcza ustalenie czy posiadanie
małego dziecka (w wieku 3-6 lat) z zaburzeniami ze spektrum autyzmu ma istotny wpływ na rodziców tych dzieci, głównie na obierane strategie radzenia sobie ze stresem
oraz ocenę funkcjonowania rodziny.
Materiały i metody. Skala Oceny Rodziny FACES-IV (Flexibility and Cohesion Evaluation
Scales) Davida H. Olsona w polskiej adaptacji Andrzeja Margasińskiego (2006,
2013), Kwestionariusz radzenia sobie w sytuacjach stresowych CISS N. S Endlera,
D. A. Parkera w polskie adaptacji Piotra Szczepaniaka, Jana Strelaua, Kazimierza Wrzesińskiego
(2012) oraz opracowana metryczka. Metryczka zawierała pytania dotyczące
płci, wieku, wykształcenia, miejsca zamieszkania, pracy zawodowej, liczby dzieci, struktury
rodziny oraz subiektywnej oceny sytuacji rodzinnej i materialnej.
Wyniki. Przeprowadzone badania zdecydowanie wykazały, że rodzice dzieci z zaburzeniami
ze spektrum autyzmu różnią się poziomem ogólnego funkcjonowania, poziomem
komunikacji w rodzinie, poziomem zadowolenia z życia rodzinnego, poziomem spójności
i elastyczności oraz wybieranymi strategiami radzenia sobie ze stresem.
REFERENCJE (19)
1.
Cudak, S. (2008). Wychowawcze i emocjonalne funkcjonowanie rodziny z dzieckiem niepełnosprawnym, Łódź: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi.
2.
Duca, D. S. (2015). Family resilience and parental stress: The effects on marital relationship in the context of a child diagnosed with an autism spectrum disorder. Annals of A.I.I. Cuza University: Psychology Series, 24(1), 71-90.
3.
Głowacka, B. (2010). Niepełnosprawność dziecka a funkcjonowanie rodziny. W: Regulska A. (red.), Pedagogika rodziny wybrane problemy (ss.163-174). Warszawa: Wydawnictwo i Drukarnia Diecezji Rzeszowskiej.
4.
Goedeke, S., Shepherd, D., Landon, J., Taylor, S. (2019). How perceived support relates to child autism symptoms and care-related stress in parents caring for a child with. Research in Autism Spectrum Disorders, 60, 36-47. DOI: 0.1016/j.rasd.2019.01.005.
5.
Grzegorzewska,I., Pisula, E., Borkowska, A. (2016) Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży. W: L. Cierpiałkowska, H. Sęk (red.), Psychologia kliniczna (ss. 473-486). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
6.
Margasiński, A. (2006). Rodzina w Modelu Kołowym i FACES IV Davida H. Olsona. Nowiny Psychologiczne, 4, 69-87.
7.
Margasiński, A. (2013). Skala Oceny Rodziny – Polska Adaptacja FACES IV – Flexibility And Cohesion Evaluation Scales Davida H. Olsona. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
8.
Pisula, E. (1998). Psychologiczne problemy rodziców dzieci z zaburzeniami rozwoju. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
9.
Pisula, E. (2003). Autyzm i przywiązanie. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
10.
Pisula, E. (2005). Małe dziecko z autyzmem. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
11.
Pisula, E., Mazur, A. (2007a). Jak matki spostrzegają swoje dzieci autyzmem? Jakościowa analiza wypowiedzi matek. W: E. Pisula, D. Danielewicz (red.), Rodzina z dzieckiem z niepełnosprawnością (ss. 47-72). Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.
12.
Pisula, E. (2007b). Rodzice i rodzeństwo dzieci z zaburzeniami rozwoju. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
13.
Pisula, E. (2012). Rodzice dzieci z autyzmem. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
14.
Pisula, E. (2015). Autyzm. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
15.
Pastor-Cerezuela, G., Fernández-Andrés, M-I., Pérez-Molina, D., Tijeras-Iborra, A. (2020). Parental stress and resilience in autism spectrum disorder and Down syndrome. Journal of Family Issues. DOI: 10.1177/0192513X20910192.
16.
Randall, P., Parker, J. (2010). Autyzm: Jak pomóc rodzinie. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
17.
Sekułowicz, M. (2000). Matki dzieci niepełnosprawnych wobec problemów życiowych. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
18.
Sekułowicz, M. (2013), Wypalanie się sił rodziców dzieci z niepełnosprawnością. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
19.
Suchowierska. M., Ostaszewski. P., Bąbel. P. (2012). Terapia behawioralna dzieci z autyzmem. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.