Rodzina jako przestrzeń rozpoznawania i rozwijania uzdolnień muzycznych dzieci
 
 
Więcej
Ukryj
1
Uniwersytet Bielsko-Bialski, Instytut Pedagogiki, Willowa 2, 43-309 Bielsko-Biała, Polska
 
 
Data nadesłania: 17-07-2023
 
 
Data ostatniej rewizji: 07-12-2023
 
 
Data akceptacji: 09-12-2023
 
 
Data publikacji online: 30-12-2023
 
 
Data publikacji: 30-12-2023
 
 
Autor do korespondencji
Rafał Majzner   

Uniwersytet Bielsko-Bialski, Instytut Pedagogiki, Willowa 2, 43-309 Bielsko-Biała, Polska
 
 
Wychowanie w Rodzinie 2023;30(3):237-253
 
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Rodzina jako podstawowe środowisko dziecka spełnia wiele funkcji, które koncentrują się na wszechstronnym rozwoju młodszych jej członków. Już w pierwszych latach życia dziecka rodzice mogą dostrzec przejawy jego uzdolnień muzycznych, które pozostają w stadium rozwoju do dziewiątego roku życia. Wówczas podlegają zmianom, które zależą od wewnętrznego potencjału dziecka i wpływów jego środowiska. W późniejszym wieku uzdolnienia stabilizują się i odtąd oddziaływanie środowiska nie ma już na nie wpływu. Starsze dzieci uczą się w oparciu o ustabilizowany potencjał zdolności muzycznych. Cel. Celem artykułu było ukazanie roli środowiska rodzinnego we wstępnej diagnozie i rozwijaniu zdolności muzycznych dzieci. Na podstawie przeprowadzonych badań ankietowych wśród rodziców dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym ustalono zarysowujące się sposoby rozumienia przez rodziców pojęcia zdolności muzycznych oraz ukazano znaczenie, jakie przypisują swojej roli w ich rozpoznawaniu i rozwijaniu. Badania zaprezentowane w artykule są próbą udzielenia odpowiedzi na pytania: Czy i jakie elementy zdolności muzycznych wymieniane są najczęściej przez badanych rodziców jako wskaźniki zdolności muzycznych dziecka? Czy i w jaki sposób rodzice oceniają swoją rolę w rozpoznawaniu uzdolnień muzycznych dzieci? Czy i jakie działania ukierunkowane na wspieranie i rozwijanie uzdolnień muzycznych dzieci są podejmowane przez rodziców? Materiały i metody. Badania przeprowadzone na potrzeby niniejszego artykułu miały charakter przyczynkowy, wstępny o charakterze ilościowym. Zastosowano metodę sondażu diagnostycznego. Wykorzystano technikę badań ankietowych, a narzędziem badawczym był autorski kwestionariusz ankiety zawierający pytania, które miały charakter zamknięty i półotwarty. Wyniki. Artykuł prezentuje wyniki prowadzonej eksploracji badawczej. Przedstawia tendencje, jakie zarysowały się w wyniku przeprowadzonej analizy ilościowej odpowiedzi udzielonych przez rodziców na sformułowane pytania ankietowe. Pozwoliło to ustalić, jakie znaczenie nadają rodzice pojęciu zdolności muzyczne dziecka, jakie stosują sposoby rozpoznawania i metody wspierania ich rozwoju. Wnioski. Na podstawie przeprowadzonych badań można stwierdzić, że rodzice odnoszą znaczenie pojęcia zdolności muzyczne najczęściej do kilku wybranych elementów tychże zdolności wymienianych w literaturze przedmiotu. Wszyscy badani mają świadomość, że wczesne rozpoznanie zdolności muzycznych dziecka sprzyja pełnemu wykorzystaniu jego potencjału rozwojowego. Najczęściej wspierają zdolności muzyczne swoich dzieci poprzez zapisywanie dziecka na dodatkowe, pozaszkolne zajęcia muzyczne oraz wspólne uprawianie muzyki. Rodzice najczęściej oczekują wsparcia ze strony szkoły i specjalistów w procesie rozwijania uzdolnień muzycznych dzieci.
REFERENCJE (25)
1.
Bonna, B. (2005). Rodzina i przedszkole w kształtowaniu umiejętności muzycznych dzieci: Zastosowanie koncepcji Edwina E. Gordona. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
 
2.
Bonna, B. (2008). Wybrane czynniki środowiska rodzinnego i ich znaczenie w rozwoju zdolności muzycznych dzieci w wieku wczesnoszkolnym. W: E. Szubertowska (red.), Badania nad edukacją i kulturą muzyczną (ss. 55–64). Bydgoszcz: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe.
 
3.
Czapów, C. (1968). Rodzina a wychowanie. Warszawa: Nasza Księgarnia. Gordon, E.E. (1995). Wykłady. W: E. Zwolińska, W. Jankowski (red.), Teoria uczenia się muzyki według Edwina E. Gordona: Materiały II Seminarium Autorskiego w Krynicy 27 kwietnia – 3 maja 1995 roku (ss. 17–140). Bydgoszcz – Warszawa: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
 
4.
Gordon, E.E. (1997). Umuzykalnianie niemowląt i małych dzieci: Teoria i wskazówki praktyczne. Kraków: Wydawnictwo "Zamiast Korepetycji”.
 
5.
Gordon, E.E. (2003). A Music Learning Theory for Newborn and Young Children [Teoria uczenia się muzyki dla noworodków i małych dzieci]. Chicago: GIA Publications.
 
6.
Gurycka, A. (1989). Rozwój i kształtowanie zainteresowań. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
 
7.
Hallam, S., Prince, V. (2003). Conceptions of Musical Ability [Koncepcje zdolności muzycznych]. Research Studies in Music Education, 20(1), 2–22. DOI: 10.1177/1321103X030200010101.
 
8.
Jordan-Szymańska, A. (1997). Edwina Gordona koncepcja uzdolnienia muzycznego: Problemy i pytania. W: E. Zwolińska (red.), Sposoby kierowania rozwojem muzycznym dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym – materiały I Ogólnopolskiej Konferencji Polskiego Towarzystwa Edwina E. Gordona – Bydgoszcz 29–30 kwietnia 1997 r. (ss. 181–194). Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
 
9.
Kamińska, B. (2002). Zdolności muzyczne w ujęciu psychologii muzyki – ewolucja poglądów. Studia Psychologica, 3, 187–195.
 
10.
Kumik, E. (2015). Rola rodziny w kształtowaniu rozwoju muzycznego dziecka. W: R. Majzner (red.), Muzyka w przestrzeni edukacyjnej – wyzwania i inspiracje (ss. 151–163). Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej.
 
11.
Łączek, M. (2010). Znaczenie wychowania w rodzinie. Społeczeństwo i Edukacja: Międzynarodowe Studia Humanistyczne, 2, 115–127.
 
12.
Łukasiewicz‐Wieleba, J. (2018). Rozpoznawanie potencjału oraz wzmocnienia i ograniczenia rozwoju zdolności dzieci w narracjach rodziców. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
 
13.
Manturzewska, M., Kotarska, H., Miklaszewski, J., Miklaszewski, K. (1990). Zdolności, uzdolnienie i talent muzyczny. W: M. Manturzewska, H. Kotarska (red.), Wybrane zagadnienia z psychologii muzyki (ss. 51–81). Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
 
14.
Okoń, W. (2007). Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
 
15.
Rembowski, J. (1972). Więzi uczuciowe w rodzinie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
 
16.
Rostowska, T. (2000). Co zagraża podstawowym funkcjom rodziny w Polsce. Problemy Rodziny, 5, 21–27.
 
17.
Subotnik, R.F., Olszewski-Kubilius, P., Worrell, F. C. (2011). Rethinking giftedness and gifted education: A proposed direction forward based on psychological science [Ponowne przemyślenie uzdolnień i edukacji uzdolnionych: proponowany kierunek oparty na naukach psychologicznych]. Psychological Science in the Public Interest, 12(1), 3–54. DOI: 10.1177/1529100611418056.
 
18.
Suświłło, M. (2001). Psychopedagogiczne uwarunkowania wczesnej edukacji muzycznej. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
 
19.
Suzuki, S. (2010). Karmieni miłością: Podstawy kształtowania talentu. Warszawa: Centrum Rozwoju Uzdolnień Metodą Suzuki.
 
20.
Tiepłow, B. (1952). Psychologia zdolności muzycznych. Warszawa: Nasza Księgarnia.
 
21.
Trzos, P.A. (2009). Preferencje barwy dźwięku i zdolności muzyczne w nauce gry na instrumencie dętym: Badania edukacyjne nad adaptacją „Teorii Uczenia się Muzyki” E. E. Gordona. Poznań – Kalisz – Konin: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Koninie.
 
22.
Turska, D. (2006). Skuteczność ucznia: Od czego zależy udana realizacja wymogów edukacyjnych?. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
 
23.
Zgółkowa, H. (2002). Rodzina [hasło]. W: H. Zgółkowa (red.), Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny (t. 36, ss. 142–143). Poznań: Wydawnictwo Kurpisz.
 
24.
Ziemska, M. (1975). Rodzina a osobowość. Warszawa: Wiedza Powszechna.
 
25.
Zwolińska, E.A. (1997). Rozwój wyobraźni muzycznej a funkcje percepcyjno-motoryczne w młodszym wieku szkolnym: Badania muzycznej aktywności umysłowej. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP.
 
eISSN:2300-5866
ISSN:2082-9019
Journals System - logo
Scroll to top