Rodzina w całożyciowym procesie konstrukcji kariery – rozważania teoretyczne
Więcej
Ukryj
1
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Studiów Edukacyjnych, Szamarzewskiego 89 D, 60-568 Poznań, Polska
Data nadesłania: 13-09-2023
Data ostatniej rewizji: 05-12-2023
Data akceptacji: 07-12-2023
Data publikacji online: 30-12-2023
Data publikacji: 30-12-2023
Autor do korespondencji
Magdalena Barańska
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Studiów Edukacyjnych, Szamarzewskiego 89 D, 60-568 Poznań, Polska
Wychowanie w Rodzinie 2023;30(3):271-289
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Przyjęto, że rodzina jest podstawową komórką społeczną, w której od najmłodszych lat kształtują się wartości, przekonania, zainteresowania i postawy dziecka – również te związane z pracą i karierą. Rodzina wywiera znaczący wpływ na rozwój
edukacyjno-zawodowy jednostki, należy do grupy tzw. nieprofesjonalnych doradców zawodowych, których chęć pomocy wynika przede wszystkim z więzi emocjonalnych i opiera się na własnych przekonaniach. Cel. Artykuł ma na celu zarysowanie wpływu rodziny (bliższej i dalszej) na proces konstruowania kariery jej członków oraz możliwych konsekwencji podejmowanych przez nią działań. Literatura pokazuje, że jej wpływ może być zarówno pozytywny, jak i negatywny. Wyznawane wartości, prezentowane postawy, model funkcjonowania oraz wiedza i przyjęte stereotypy determinują kierunek działań członków rodziny, zarówno dzieci, młodzieży, jak i dorosłych. Materiały i metody. Autorka dokonała analizy wybranej literatury przedmiotu, czasopism oraz źródeł internetowych dotyczących możliwego wpływu relacji rodzinnych na przebieg procesu konstrukcji kariery. Wnioski. Struktura i rola rodziny na przestrzeni lat uległy istotnej zmianie. Założenie, że rodzina, a dokładnie jej działania doradcze, ma głównie pozytywne konsekwencje, jest błędne. Wiele porad zawodowych i edukacyjnych opiera się na subiektywnych ocenach czy opiniach i nie znajduje potwierdzenia w wiedzy specjalistycznej, analizach i badaniach,
przez co mogą być one nieaktualne, a czasami wręcz szkodliwe.
REFERENCJE (26)
1.
Bańka, A. (2005). Zawodoznawstwo, doradztwo zawodowe, pośrednictwo pracy: Psychologiczne metody i Strategie Pomocy bezrobotnym. Poznań: „Print-B”.
2.
Bańka, A. (2016). Psychologiczne doradztwo karier. Poznań: Stowarzyszenie Psychologia i Architektura. DOI: 10.14691/PDK.2016.
3.
Biernat, T. (2014). Czy istnieje rodzina ponowoczesna?. Paedagogia Christiana 2(34), 183–195. DOI: 10.12775/PCh.2014.030.
4.
Biernat, T. (2009). Małżeństwo i rodzina w opiniach młodych Polaków, Niemców i Hiszpanów. Kultura i Edukacja, 2, 71–97.
5.
Burgess, E.W., Locke, H.J. (1953). The Family: From Institution to Companionship. New York: American Book Co.
7.
Cybal-Michalska, A. (2012), Kariera jako „własność” jednostki – rozważania teoretyczne nad definicyjnym credo. Kultura, Społeczeństwo, Edukacja, 1/2012, 193–203. DOI: 10.14746/kse.2012.1.12.
8.
Giza-Poleszczuk, A. (2005). Rodzina a system społeczny: Reprodukcja i kooperacja w perspektywie interdyscyplinarnej. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
9.
Jan Paweł II (1994). List do Rodzin Ojca Świętego Jana Pawła II. Wrocław: TUM Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej.
10.
Kosel, Z. (1974). Społeczne uwarunkowania wyboru szkoły zawodowej. Warszawa: Instytut Wydawniczy CRZZ.
11.
Krumboltz, J.D., Levin, A.S., Mitchell, K E., (1999). Planned happenstance: Constructing unexpected career opportunities [Zaplanowany przypadek: Tworzenie nieoczekiwanych możliwości kariery]. Journal of Counseling and Development, 77(2), 115–124. DOI: 10.1002/j.1556-6676.1999.tb02431.x.
12.
Kupisiewicz, Cz., Kupisiewicz, M. (2009). Słownik pedagogiczny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
13.
Paszkowska-Rogacz, A. (2003). Psychologiczne podstawy wyboru zawodu: Przegląd koncepcji teoretycznych. Warszawa: Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej.
16.
Siuta, J. (red.) (2009). Słownik psychologii. Kraków: Krakowskie Wydawnictwo Naukowe.
17.
Solarczyk-Ambrozik, E. (2015). Nowe trendy w teoriach rozwoju karier: Implikacje dla poradnictwa kariery. Studia Edukacyjne, 35, 21–53. DOI: 10.14746/se.2015.35.2.
18.
Suchar, M. (2010). Modele karier: Przewidywanie kolejnego kroku. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck.
19.
Śmigielski, W. (2014). Modele życia rodzinnego: Studium demograficzno-społeczne na przykładzie łódzkiej młodzieży akademickiej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
20.
Sztompka, P. (2002). Socjologia: Analiza społeczeństwa. Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.
21.
Tomaszewska, R. (2021). Człowiek i praca: Perspektywa transhumanizmu. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
22.
Turska, E. (2012). Competences important for careers of young women and men related to attitudes of their mothers and fathers [Kompetencje ważne dla kariery młodych kobiet i mężczyzn związane z postawami ich matek i ojców]. W: E. Mandal (red.), Masculinity and feminity in everyday life (ss. 139–159). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
23.
Turska, E. (2014). Kapitał kariery ludzi młodych: Uwarunkowania i konsekwencje. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
24.
Tyszka, Z. (2003). Rodzina we współczesnym świecie. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
25.
Tzu, S., Gagliardi, G. (2005). Sztuka wojny: Sztuka planowania kariery. Gliwice: Wydawnictwo Helion.