Bieżący numer
Online first
Archiwum
O czasopismie
Cele i zakres czasopisma
Wydawca i organ zarządzający
Zespół redakcyjny
Rada Naukowa
Kolegium Recenzentów
Indeksacja i współczynniki wpływu
Prawa autorskie i polityka otwartego dostępu
Źródła finansowania
Polityka prywatności
Dla autorów
Procedura publikacji
Procedura recenzowania
Wymogi redakcyjne
Etyka publikacji
Opłaty wydawnicze
Transmisja międzypokoleniowa zwyczajów żywieniowych w kontekście procesów globalizacyjnych. Przykład Górnego Śląska
1
Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk Społecznych, Instytut Socjologii, Bankowa 12, 40-007 Katowice, Polska
Data nadesłania: 20-11-2023
Data ostatniej rewizji: 07-12-2023
Data akceptacji: 07-12-2023
Data publikacji online: 28-12-2023
Data publikacji: 28-12-2023
Autor do korespondencji
Dorota Nowalska-Kapuścik
Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk Społecznych, Instytut Socjologii, Bankowa 12, 40-007 Katowice, Polska
Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk Społecznych, Instytut Socjologii, Bankowa 12, 40-007 Katowice, Polska
Wychowanie w Rodzinie 2023;30(3):183-207
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Zagadnienie zwyczajów żywieniowych może być rozpatrywane na wielu płaszczyznach: medycznej, dietetycznej, ekonomicznej czy antropologicznej. Skutkuje to trudnością w zobiektywizowaniu poglądów, analiz oraz prognoz w tym zakresie. Przyjęcie
perspektywy socjologicznej umożliwia wyeksponowanie społecznych uwarunkowań konsumpcji żywności rozumianej jako kod kulturowy i element struktury społecznej. W kontekście ujednolicenia wzorów kulturowych i uniformizacji świata kluczowa staje się refleksja nad transmisją międzypokoleniową zwyczajów żywieniowych we współczesnych gospodarstwach domowych.Cel. W związku z dynamicznymi przeobrażeniami społeczno-gospodarczo-kulturowymi wzrasta rola rodziny rozumianej jako indywidualne i niepowtarzalne środowisko wychowawcze stwarzające dogodne warunki do przekazywania dzieciom/młodzieży wartości społecznych, wzorów konsumpcyjnych, sposobów postępowania. Celem badań stanowiących podstawę artykułu było poszukiwanie przejawów transmisji międzypokoleniowej w zakresie zwyczajów żywieniowych oraz rozpoznanie jej roli i znaczenia w dobie globalizacji. Materiały i metody. Ze względu na nierównomierny i fragmentaryczny zasięg procesów globalizacyjnych zastosowano analizę porównawczą danych pochodzących z dwóch różnych obszarów (miejskiego i wiejskiego) województwa śląskiego. Źródłem danych badawczych były wywiady przeprowadzone z 20 osobami. Wyniki. Zwyczaje żywieniowe gospodarstw domowych podlegają modyfikacji, podkreślając
różnice międzypokoleniowe. Wiele osób dostrzega zależności pomiędzy obserwowanymi zmianami a postępującą globalizacją. Wzrasta świadomość roli i znaczenia przekazów międzypokoleniowych zarówno w pozytywnym znaczeniu – postrzeganych jako narzędzia niezbędnego do podtrzymania ciągłości historii rodzinnej – jak i w kontekście pewnych obciążeń rzutujących na codzienne wybory i możliwość swobodnego wyboru alternatywnych wzorów konsumpcyjnych. Balansowanie pomiędzy zwyczajami przodków a trendami żywieniowymi, zunifikowanymi na poziomie międzynarodowym, implikuje konieczność zwrócenia większej uwagi na społeczną i kulturową
funkcję jedzenia.
REFERENCJE (44)
2.
Boli, J., Lechner, F.J. (2011). The globalization reader [Czytelnik globalizacji]. West Sussex: John Wiley & Sons.
3.
Bradshaw, J. (1994). Zrozumieć rodzinę: Rewolucyjna droga odnalezienia samego siebie. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia i Trzeźwości, Polskie Towarzystwo Psychologiczne.
4.
Brzezińska, A. (2006). Dzieciństwo i dorastanie: Korzenie tożsamości osobistej i społecznej. W: A.W. Brzezińska, A. Hulewska, J. Słomska (red.), Edukacja regionalna (ss. 47–77). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
5.
Brzozowski, P. (1988). Przekazywanie wartości w rodzinie. Psychologia Wychowawcza, 2, 190–199.
6.
Bulla, B. (1987). Spostrzeganie hierarchii wartości rodziców przez młodzież a jej własna hierarchia wartości. W: M. John (red.), Orientacja dzieci i młodzieży w sytuacjach społecznych (ss. 76–97). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN.
7.
Elżanowska, H. (2012). Międzypokoleniowa transmisja wartości w rodzinie. W: O. Gorbaniuk, O. Kostrubiec-Wojtachnio, D. Musiał, M. Wiechetek (red.), Studia z Psychologii w KUL (t. 18, ss. 97–114). Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
8.
Farnicka, B., Liberska, H. (2014). Transmisja międzypokoleniowa – procesy zachodzące na styku pokoleń. W: I. Janicka, H. Liberska (red.), Psychologia rodziny (ss. 185–201). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
9.
Gawęcki, J., Flaczyk, E. (2012). Czynniki kulturowe wpływające na sposób żywienia społeczeństwa. W: J. Gawęcki, W. Roszkowski (red.), Żywienie człowieka a zdrowie publiczne (ss. 166–180). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
10.
Giddens, A. (2012). Nowoczesność i tożsamość: „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
11.
Jameson, F. (1988). Postmodernizm albo kulturowa logika późnego kapitalizmu. Pismo Literacko-Artystyczne, 4(71), 64–95.
12.
Jaworska, A. (1984). Role rodzicielskie w rodzinach pełnych. W: L. Wołoszynowa (red.), Materiały do nauczania psychologii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
13.
Jezierska-Wiejak, E. (2013). Rodzina jako międzypokoleniowa płaszczyzna transmisji wartości. Wychowanie w Rodzinie, 2, 285–299. DOI: 10.23734/wwr20132.285.299.
14.
Jeżewska-Zychowicz, M. (2007). Zachowania żywieniowe i ich uwarunkowania. Warszawa: Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego.
15.
Kawka, F. (1977). Zwyczaje żywieniowe rodzin górniczych na osiedlu Szombierki w Bytomiu (Górnośląski Okręg Przemysłowy). Roczniki PZH, 27(2), 187–194.
16.
Kłoskowska, A. (1972). Społeczne ramy kultury: Monografia socjologiczna. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
17.
Kopaliński, W. (1967). Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem. Warszawa: Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”.
18.
Lubowicka, G. (2019). Rodzina osobno – o kryzysie rodziny w ponowoczesności. Wychowanie w Rodzinie, 19(3), 143–156. DOI: 10.34616/wwr.2018.3.143.156.
19.
Marcia, J. (1980). Identity in adolescence [Tożsamość w okresie dojrzewania]. W: J. Andelson (red.), Handbook of adolescent psychology (ss. 109–137). New York: Wiley.
20.
Mead, G. H. (1909). Social psychology as counterpart to physiological psychology. [Psychologia społeczna jako odpowiednik psychologii fizjologicznej]. Psychological Bulletin, 6, 401–408. DOI: 10.1037/h0072858.
21.
Mead, M. (2000). Kultura i tożsamość: Studium dystansu międzypokoleniowego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
22.
Melosik, Z. (2003). Edukacja, młodzież i kultura współczesna: Kilka uwag o teorii i praktyce pedagogicznej. Chowanna, 1, 19–37.
23.
Mika, S. (1972). Wstęp do psychologii społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
24.
Mrozek-Dumanowska, A. (2003). Konstrukcja światów symbolicznych jako alternatywa globalizacji. W: J. Zdanowski (red.), Globalizacja a tożsamość (ss. 131–142). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Askon.
25.
Nowak, B.M. (2012). Rodzina w kryzysie: Studium resocjalizacyjne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
26.
Ochmański, A. (2016). Model wykorzystania dziedzictwa kulinarnego w turystyce: Przykład Górnego Śląska. Nowa Biblioteka, 3(22), 81–104.
27.
Pokrzyńska, M. (2019). Na tropach antropologicznego aspektu rewitalizacji. Rocznik Lubuski, 45(2), 149–161. DOI: 10.34768/rl.2019.v452.10.
28.
Ritzer, G. (1997). Mcdonaldyzacja społeczeństwa. Warszawa: Wydawnictwo Literackie Muza.
29.
Ritzer, G. (2004). Magiczny świat konsumpcji. Warszawa: Wydawnictwo Literackie Muza.
30.
Robertson, R. (1995). Glocalization: Time – space and homogenity – heterogenity. [Glokalizacja: Czas – przestrzeń and homogenizacja – heterogeniczność]. W: M. Featherston (red.), Global modernities (ss. 25–44). London: Sage Publications.
31.
Rostowska, T. (1995). Transmisja międzypokoleniowa w rodzinie w zakresie wybranych wymiarów osobowości. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
32.
Rostowska, T. (2001). Konflikt międzypokoleniowy w rodzinie. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
33.
Sitarczyk, M. (2002). Międzypokoleniowa transmisja postaw wychowawczych ojców. Lublin: Uniwersytet Marii Skłodowskiej-Curie.
34.
Slany, K. (2002). Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego w ponowoczesnym świecie. Kraków: Wydawnictwo Nomos.
35.
Smolicz, J.J. (1998). Multiculturalism as an over-arching framework of values for cultural diversity: The Australian experience and its educational implications [Wielokulturowość jako nadrzędna struktura wartości dla różnorodności kulturowej: Doświadczenie australijskie i jego edukacyjne implikacje]. W: A. Sterbling (red.), Ethnicity, nation, culture: Central and East European perspectives, Balint Balia (ss. 83–96). Hamburg: Kramer.
36.
Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego „Śląskie 2030" (2020). Katowice: Zarząd Województwa Śląskiego. Pobrane 05.03.2024 z: https://www.slaskie.pl/content....
37.
Tyszka, Z. (1995). Rodzina w świecie współczesnym – jej znaczenie dla jednostki i społeczeństwa. W: T. Pilch, I. Lepalczyk (red.), Pedagogika społeczna (ss. 137–154). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
38.
Wallerstein, I. (2001). Globalizacja czy epoka przejściowa?. Lewą Nogą, 13, 136–155.
39.
Wallerstein, I. (2007). Analiza systemów-światów: Wprowadzenie. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog.
40.
Wawro, F.W. (2016). Socjalizacja [hasło]. W: K. Chałas, A. Maj (red.), Encyklopedia aksjologii pedagogicznej (ss. 1073–1079). Radom: Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2016.
41.
Wnuk-Lipiński, E. (2004). Świat międzyepoki: Globalizacja, demokracja, państwo narodowe. Kraków: Instytut Studiów Politycznych PAN.
44.
Ziółkowski, M. (1981). Znaczenie – interakcja – rozumienie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
© 2006-2024 Journal hosting platform by Bentus
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
