Struktura rodziny i oczekiwania wobec ról rodzinnych w opinii Polaków
Więcej
Ukryj
1
Institute of Pedagogy, University of Szczecin [Instytut Pedagogiki, Uniwersytet Szczeciński], Oginskiego 16/17, 71-431 Szczecin,
Poland.
Data nadesłania: 10-04-2022
Data ostatniej rewizji: 07-05-2022
Data akceptacji: 07-05-2022
Data publikacji: 25-07-2022
Autor do korespondencji
Barbara Chojnacka
Instytut Pedagogiki, Uniwersytet Szczeciński, Ogińskiego 16/17, 71-431 Szczecin,
Polska
Rafał Iwański
Instytut Pedagogiki, Uniwersytet Szczeciński, Ogińskiego 16/17, 71-431 Szczecin,
Polska
Wychowanie w Rodzinie 2022;27(2):183-196
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Cel. W artykule przedstawiono wyniki analizy danych obrazujących stosunek Polaków do
dwóch kwestii: wymogu pełności rodziny jako warunku tworzenia najwłaściwszego środowiska
wychowawczego dla dziecka oraz tradycyjnego układu ról w rodzinie, szczególnie ze
względu na zadania przypisywane kobietom i mężczyznom. Uwzględniono tu najbardziej
istotne zmienne socjodemograficzne: wiek, płeć, miejsce zamieszkania i poziom wykształcenia,
które mają znaczenie w różnicowaniu opinii respondentów wobec powyższych kwestii.
Metody. Badanie przeprowadzono w Polsce w 2019 roku na próbie 2210 respondentów.
Wykorzystano autorski kwestionariusz ankiety. W badaniach zastosowano kwotowo-warstwowy
dobór próby.
Rezultaty. W artykule wskazano na związek pomiędzy wiekiem, płcią, miejscem zamieszkania
oraz poziomem wykształcenia Polaków a ich ustosunkowaniem się do kwestii zakładania
rodziny oraz układu ról w niej. Respondenci młodsi, lepiej wykształceni i mieszkający
w miastach okazują się bardziej akceptujący wobec nietradycyjnych form życia
rodzinnego. Kobiety częściej niż mężczyźni nie zgadzają się ze społeczno-kulturowymi
oczekiwaniami zarówno w kwestii zawierania związku małżeńskiego, jak i utrzymywania
tradycyjnego podziału zadań w rodzinie między nimi a mężczyznami.
REFERENCJE (43)
1.
Amato, P.R. (2005). The Impact of family formation change on the cognitive, social, and emotional well-being of the next generation [Wpływ zmiany modelu rodziny na dobrostan poznawczy, społeczny i emocjonalny następnego pokolenia]. The Future of Children, 15(2), 75-96. DOI: 10.1353/foc.2005.0012.
2.
Burkacka, I. (2017). Monoparentalność, wielorodzina i rodzina zrekonstruowana: Współczesne nazwy modeli życia rodzinnego. Artes Humanae, 2, 61-94. DOI: 10.17951/artes.2017.2.61.
3.
Centrum Badania Opinii Społecznej (2019a). Rodzina – jej znaczenie i rozumienie. Komunikat z badań nr 22/2019. Warszawa: Fundacja CBOS.
4.
Centrum Badania Opinii Społecznej (2019b). Preferowane i realizowane modele życia rodzinnego: Komunikat z badań. Komunikat z badań nr 46/2019. Warszawa: Fundacja CBOS.
5.
Dybowska, E. (2018). Współczesne formy życia rodzinnego i małżeńskiego = Contemporary forms of family and marital life. W: B. Sieradzka-Baziur (red.), Pedagogika rodziny na początku XXI wieku w świetle pojęć i terminów (ss. 35-58). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum.
6.
Gawda, K. (2018). Rodzina z jednym rodzicem jako środowisko wychowawcze. Teologia i Człowiek, 43(3), 141-152. DOI: 10.12775/TiCz.2018.031.
7.
Giddens, A. (2006). Przemiany intymności: Seksualność, miłość i erotyzm we współczesnych społeczeństwach. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
9.
Główny Urząd Statystyczny (2019). Kapitał ludzki w Polsce w latach 2014–2018 = Human capital in Poland in the years 2014–2018. Pobrane 11.01.2024 z:
https://stat.gov.pl/files/gfx/....
10.
Główny Urząd Statystyczny (2020). Jakość życia i kapitał społeczny w Polsce: Wyniki Badania spójności społecznej 2018. Pobrane 11.01.2024 z:
https://stat.gov.pl/obszary-te....
11.
Janicka, I., Liberska, H. (red.) (2014). Psychologia rodziny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
12.
Janiszewska, A. (2013a). Zachowania matrymonialne i prokreacyjne w Polsce: Ujęcie geograficzne. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
13.
Janiszewska, A. (2013b). Drugie przejście demograficzne w Europie i jego implikacje. Space – Society – Economy, 12, 21-41. DOI: 10.18778/1733-3180.12.02.
14.
Janosik, K. (2019). Funkcjonowanie społeczne samotnych matek w środowisku rodzinnym i lokalnym. Pedagogika Rodziny, 2(9), 113-132.
15.
Korzeniecka, K. (2014). Samodzielne macierzyństwo – wybór czy konieczność. Forum Pedagogiczne, 2, 105-116.
16.
Krawczak, E. (2015). Rodzina w pejzażu ponowoczesności – razem czy osobno? W: W. Muszyński (red.), Rodzina jako wartość: wzory, modele, redefinicje (ss. 91–105). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
17.
Kurek, S. (2012). Przemiany demograficzne w Polsce w świetle teorii drugiego przejścia demograficznego w ujęciu przestrzennym. Studia Ekonomiczne, 98, 217-230.
18.
Kwak, A. (2005). Rodzina w dobie przemian: Małżeństwo i kohabitacja. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
19.
Lamb, M.E. (2010). How Do Fathers Influence Children’s Development? Let Me Count the Ways [Jak ojcowie wpływają na rozwój dzieci? Pozwól mi policzyć sposoby]. W: M.E. Lamb (red.), The role of the father in child development [Rola ojca w rozwoju dziecka] (ss. 1-26). New Jersey: John Wiley & Sons Inc.
20.
Lalak, D. (2012). Macierzyństwo a zmiana społeczna. W: J. Brągiel, B. Górnicka (red.), Rodzicielstwo w kontekście współczesnych przemian społecznych (ss. 94-106). Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
21.
Liberska, H. (1998). Wybrane aspekty psychologicznego funkcjonowania młodzieży wychowywanej w rodzinach pełnych i niepełnych. Roczniki Socjologii Rodziny, 10, 231-246.
22.
Liberska, H., Matuszewska, M. (2014). Modele funkcjonowania rodziny: Style wychowania. W: I. Janicka, H. Liberska (red.), Psychologia rodziny (ss. 115-139). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
23.
Ładyżyński, A. (2013). Ojciec i ojcostwo w eksploracjach badawczych młodzieży akademickiej. Pedagogika Rodziny, 3(4), 101-110.
24.
Marmola, M., Wańczyk-Welc, A. (2017). Obraz dziecka u rodziców pochodzących z rodzin rozbitych i niepełnych. Wychowanie w rodzinie, 15(1), 117-132. DOI: 10.23734/wwr20171.117.132.
25.
Okólski, M. (2010). Wyzwania demograficzne Europy i Polski. Studia Socjologiczne, 4(199), 37-78.
26.
Ostrouch-Kamińska, J. (2015). Rodzina partnerska jako relacja współzależnych podmiotów: Studium socjopedagogiczne narracji rodziców przeciążonych rolami. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
27.
Pawlus, M. (2016). Rodziny w Polsce – charakterystyka demograficzna. Studia BAS, 1(45), 7-30.
28.
Racław, M., Trawkowska, D. (2013). Samotne rodzicielstwo: Między diagnozą a działaniem. Warszawa: Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich.
29.
Rydz, S. (2014). Samotne rodzicielstwo. W: I. Janicka, H. Liberska (red.), Psychologia rodziny (ss. 243-258). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
30.
Slany, K. (2002). Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego w ponowoczesnym świecie. Kraków: Dom Wydawniczy "Nomos".
31.
Slany, K., Krzaklewska, E., Warat, M. (2016). Wzory życia rodzinnego w kontekście równości płci: Między tradycją a partnerstwem. W: I. Przybył, A. Żurek (red.), Role rodzinne: Między przystosowaniem a kreacją (ss. 77-96). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM.
32.
Sosnowski, T. (2011). Ojciec we współczesnej rodzinie: Kontekst pedagogiczny. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
33.
Sosnowski, T. (2018). Ojcostwo w perspektywie pokoleniowej: Studium socjopedagogiczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
34.
Suwada, K. (2020). Strategie organizacji opieki nad dziećmi w społeczeństwie polskim w perspektywie nierówności społecznych. Przegląd Socjologii Jakościowej, 16(2), 152-169. DOI: 10.18778/1733-8069.16.2.09.
35.
Szlendak, T. (2010). Socjologia rodziny: Ewolucja, historia, zróżnicowanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
36.
Szklarska, A. (2015). Tradycyjne wartości w nowej formie? O przemianach rodziny we współczesnej Polsce. W: W. Muszyński (red.), Rodzina jako wartość: wzory, modele, redefinicje (ss. 50-57). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
37.
Śmigielski, W. (2014). Modele życia rodzinnego: Studium demograficzno-społeczne na przykładzie łódzkiej młodzieży akademickiej. Łódź: Wydawnictwo UŁ. DOI: 10.18778/7969-523-2.
38.
Tyszka, Z. (2001). System metodologiczny wieloaspektowej integralnej analizy życia rodzinnego. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
39.
van de Kaa, D.J. (2001). Demographic transition, second [Przemiany demograficzne, drugie]. W: N. J. Smelser, B. Baltes (red.), International encyclopedia of the social & behavioral sciences [Międzynarodowa encyklopedia nauk społecznych i behawioralnych] (t. 5, ss. 3486-3488). Amsterdam: Elsevier.
40.
van de Kaa, D.J. (2003). The idea of a second demographic transition in industrialized countries [Idea drugiej transformacji demograficznej w krajach uprzemysłowionych]. The Japanese Journal of Population, 1(1), 1-34.
41.
Walęcka-Matyja, K. (2014). Role i funkcje rodziny. W: I. Janicka, H. Liberska (red.), Psychologia rodziny (ss. 95-114). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
42.
Włodarczyk, E. (2021). Samotne macierzyństwo w różnych odsłonach. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 596(1), 3-17. DOI: 10.5604/01.3001.0014.6895.
43.
Zawisza, E. (2013). Solomatki: Współczesne samotne macierzyństwo w lustrze net-przestrzeni. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.