Rodzina jako przestrzeń wychowania intelektualnego dzieci w młodszym wieku szkolnym – doniesienia z badań
 
 
Więcej
Ukryj
1
Institute of Pedagogy, Faculty of Humanities and Social Sciences, University of Technology and Humanities in Bielsko-Biala [Instytut Pedagogiki, Wydział Humanistyczno-Społeczny, Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej], Willowa 2, 43-300 Bielsko-Biala, Poland
 
 
Data nadesłania: 02-02-2022
 
 
Data ostatniej rewizji: 04-03-2022
 
 
Data akceptacji: 04-03-2022
 
 
Data publikacji: 25-07-2022
 
 
Autor do korespondencji
Ewa Kochanowska   

Instytut Pedagogiki, Wydział Humanistyczno-Społeczny, Akademia Techniczno- Humanistyczna w Bielsku-Białej, Willowa 2, 43-300 Bielsko-Biała, Polska
 
 
Wychowanie w Rodzinie 2022;27(2):197-209
 
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Rodzina, pomimo wielu przemian dokonujących się w niej i wokół niej, jest ważną przestrzenią, w której zachodzi proces intelektualnego wychowania dziecka. Od sposobu rozumienia przez rodziców istoty tego wychowania oraz swojej roli w tym procesie zależy jego efektywność w kontekście wyzwań stojących przed człowiekiem we współczesnej wielowymiarowej i dynamicznej rzeczywistości. Cel. Celem artykułu jest ukazanie, na podstawie przeprowadzonych badań jakościowych, różnych sposobów konceptualizacji pojęcia wychowanie intelektualne przez rodziców dzieci w młodszym wieku szkolnym oraz przedstawienie deklarowanych przez nich działań podejmowanych wobec swojego potomstwa w zakresie tego wychowania. Materiały i metody. W artykule zaprezentowano wyniki badań jakościowych osadzonych w paradygmacie interpretatywnym, przeprowadzonych za pomocą metody indywidualnego wywiadu otwartego. Badaniami objęto rodziców dzieci w młodszym wieku szkolnym. Wyniki. Na podstawie analizy materiału badawczego wyodrębniono kilka kategorii odpowiedzi, które ze względu na zakres i treść można usytuować na kontinuum: od przekazywania potomstwu wiedzy i wartości przez rodziców po wdrażanie dzieci do edukacji całożyciowej, stwarzanie możliwości podejmowania działań poznawczych, pielęgnowanie i wzmacnianie naturalnej ciekawości dzieci, zachęcanie ich do prezentowania własnych przekonań oraz inspirowanie do dialogu. Wnioski. W świetle uzyskanych wyników badań zasadne wydaje się zainteresowanie rodziców przez nauczycieli wczesnej edukacji zagadnieniem wychowania intelektualnego dzieci poprzez jego uwzględnienie w programach szeroko rozumianej pedagogizacji.
 
REFERENCJE (31)
1.
Babbie, E. (2008). Podstawy badań społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
2.
Bakiera, L. (2003). Rodzicielstwo a rozwój dorosłych w wieku średnim. W: B. Harwas-Napierała (red.), Rodzina a rozwój człowieka dorosłego (ss. 47-62). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
 
3.
Christopher, C.J. (2004). Nauczyciel – rodzic: Skuteczne porozumiewanie się. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
 
4.
Corsaro, W.A. (2015). The sociology of childhood [Socjologia dzieciństwa]. Los Angeles: Sage.
 
5.
de Tchorzewski, A.M. (2018). Wstęp do teorii wychowania. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum.
 
6.
Dryll, E. (2013). Wrastanie w kulturę: Transmisja narracji w wychowaniu rodzinnym. Warszawa: Eneteia Wydawnictwo Psychologii i Kultury.
 
7.
Elżanowska, H. (2012). Międzypokoleniowa transmisja wartości w rodzinie. Studia z Psychologii w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, 18, 97-114.
 
8.
Gołaszewska, M. (1990). Istota i istnienie wartości: Studium o wartościach estetycznych na tle sytuacji aksjologicznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
 
9.
Hammersley, M., Atkinson, P. (2000). Metody badań terenowych. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
 
10.
Jabłoński, S., Wojciechowska, J. (2013). Wizja szkoły XXI wieku: kluczowe kompetencje nauczyciela a nowa funkcja edukacji. Studia Edukacyjne, 27, 43-63.
 
11.
Jedliński, R. (1998). Świat wartości uczniów kończących szkołę podstawową. W: Z. Uryga (red.), Podmiotowy wymiar szkolnej polonistyki: Materiały z konferencji "Antropocentryczno-kulturowy nurt w kształceniu polonistycznym" (Kraków, 23-24 października 1995) (ss. 172–186). Kraków: Wydawnictwo Naukowe WSP.
 
12.
Jurgiel, A. (2009). O możliwościach poznawczych fenomenografii. Pedagogika Kultury, 5, 97-104.
 
13.
Kielar-Turska, M. (2000). Rozwój człowieka w pełnym cyklu życia. W: J. Strelau (red.), Psychologia: Podręcznik akademicki: T. 1: Podstawy psychologii (ss. 285-332). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
 
14.
Malinowska, J. (2016). Rodzina i szkoła jako przestrzenie budowania kapitału społecznego. Wychowanie w Rodzinie, 13(1), 279-292. DOI: 10.23734/wwr20161.279.292.
 
15.
Męczkowska, A. (2002). Od świadomości nauczyciela do konstrukcji świata społecznego: Nauczycielskie koncepcje wymagań dydaktycznych a problem rekonstrukcyjnej kompetencji ucznia. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
 
16.
Milerski, B., Śliwerski, B. (2000). Pedagogika: [Leksykon PWN]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
17.
Muszyński, H. (1977). Zarys teorii wychowania. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
 
18.
Myszkowska-Litwa, M. (2007). Wychowanie intelektualne w teorii dydaktycznej i praktyce edukacyjnej. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
 
19.
Nelson, K. (2010). Young minds in social worlds: Experience, meaning, and memory [Młode umysły w światach społecznych: doświadczenie, znaczenie i pamięć]. Cambridge: Harvard University Press.
 
20.
Neuman, W.L. (1994). Social research methods: Qualitative and quantitative approaches [Metody badań społecznych: podejście jakościowe i ilościowe]. Boston: Allyn and Bacon.
 
21.
Okoń, W. (2007). Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
 
22.
Ostrowska, K. (1999). Podstawowe funkcje rodziny. W: K. Ostrowska, M. Ryś (red.), Wychowanie do życia w rodzinie: Książka dla rodziców, nauczycieli i wychowawców (ss. 137-150). Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN.
 
23.
Pikul-Białecka, M. (2012). Narodziny i rozwój refleksji nad myśleniem. Kraków: Wydawnictwo UJ.
 
24.
Rembierz, M. (2013). Oblicza samotności w edukacji: Samotność i odosobnienie wśród zasad wychowania intelektualnego i kształtowania samodzielności poznawczej. Horyzonty Wychowania, 12(23), 55-75.
 
25.
Silverman, D. (2008). Interpretacja danych jakościowych: Metody analizy rozmowy, tekstu i interakcji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
26.
Skrzypniak, R. (2000). Wartości w procesie wychowania rodzinnego. Roczniki Socjologii Rodziny, 12(37), 31-47.
 
27.
Sozańska, E. (2014). Rodzina jako środowisko wychowania w wartościach. Łódzkie Studia Teologiczne, 23(3), 39-51.
 
28.
Spinrad, T.L., Eisenberg, N., Gaertner, B., Popp, T., Smith, C.L., Kupfer, A., Greving, K., Liew, J., Hofer, C. (2007). Relations of Materna socialization and toddlers’ effortful control to children’s adjustment and social competence [Relacje socjalizacji matki i wymuszonej kontroli małych dzieci z przystosowaniem i kompetencjami społecznymi dzieci]. Developmental Psychology, 43(5), 1170-1186. DOI: 10.1037/0012-1649.43.5.1170.
 
29.
Suchodolski, B. (1987). Wychowanie i strategia życia. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
 
30.
Zdybel, D. (2019). Rodzina jako przestrzeń socjalizacji poznawczej dziecka – o procesie przyswajania kulturowych narzędzi myślenia. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 14(1/51), 21-39. DOI: 10.35765/eetp.2019.1451.02.
 
31.
Zwiernik, J. (2015). Podejścia badawcze w poznawaniu wiedzy dziecka. Teraźniejszość, Człowiek, Edukacja, 18(1/69), 81-103.
 
eISSN:2300-5866
ISSN:2082-9019
Journals System - logo
Scroll to top