Jest taki świat, który stwarza możliwość autentycznego Bycia Razem, czyli kilka refleksji o rodzinnym doświadczaniu lasu
Więcej
Ukryj
1
Institute of Pedagogy, Faculty of Historical and Pedagogical Sciences, University of Wroclaw [Instytut Pedagogiki, Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Uniwersytet Wrocławski], Dawida 1, 50-527 Wrocław, Polska
Data nadesłania: 05-12-2021
Data ostatniej rewizji: 30-12-2022
Data akceptacji: 30-12-2022
Data publikacji: 31-12-2022
Autor do korespondencji
Joanna Golonka-Legut
Instytut Pedagogiki, Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Uniwersytet
Wrocławski, Dawida 1, 50-527 Wrocław, Polska
Wychowanie w Rodzinie 2022;29(4):165-177
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Podejmując refl eksję wokół lasu, nad nim lub o nim, można dostrzec,
że interesującą poznawczo perspektywą jest (roz)poznawanie go zarówno przez pryzmat
relacji człowiek–natura, człowiek–przyroda, człowiek–las, jak i w perspektywie tworzenia
się i pielęgnowania więzi międzyludzkich. W takim ujęciu ważnym kierunkiem myślenia
staje się dostrzeżenie i (z)rozumienie lasu jako szczególnej przestrzeni rodzinnych relacji.
W jaki sposób można zatem rozumieć las jako przestrzeń życia rodziny? Jak las może
stawać się i być jej mikroświatem? Jakie znaczenie może mieć rodzinne doświadczanie
lasu dla pielęgnowania więzi rodzinnych? Na te pytania będę poszukiwała odpowiedzi,
odnosząc się do literatury przedmiotu oraz ukazując wybrane praktyki leśnych wypraw
dla rodzin (praktyki „leśnego bycia”). W szerszej perspektywie przedstawione zagadnienia
stanowią głos w dyskusji na temat edukacyjnego potencjału lasu, jego rozumienia jako
przestrzeni całożyciowego uczenia się.
Cel. Celem artykułu jest dostrzeżenie, opisanie i zrozumienie lasu jako miejsca/mikroświata
rodziny. W takiej perspektywie nadrzędną kwestią jest ukazanie lasu (leśnego bycia)
jako przestrzeni pogłębiania, pielęgnowania i wzmacniania więzi rodzinnych. Istotnym aspektem jest także dowartościowanie problematyki lasu (myślenia o lesie) w obszarze
nauk społecznych.
Materiały i metody. Analiza literatury przedmiotu oraz dokumentów dotyczących realizacji
wybranych praktyk edukacyjnych. Analiza dokumentów zastanych.
Wyniki. Przedstawione rozważania pozwalają dostrzec las jako mikroświat rodziny. W takim
ujęciu rodzinne wyprawy do lasu, wspólne doświadczanie lasu przez członków rodziny
stają się naturalnym procesem dla tworzenia się i pielęgnowania więzi – zarówno więzi
z naturą, jak i więzi rodzinnych. Dynamicznie rozwijające się inicjatywy oraz propozycje
edukacyjne dla rodzin (oparte na budowaniu więzi człowieka z naturą, pielęgnowaniu relacji
międzypokoleniowych oraz idei uczenia się w lesie) pozwalają na rozumienie lasu jako
miejsca, które wspiera współczesne rodziny w autentycznym byciu razem.
REFERENCJE (26)
1.
Adamski, F. (2002). Rodzina: Wymiar społeczno-kulturowy. Kraków: Wydawnictwo UJ.
2.
Giddens, A. (2022). Socjologia. Warszawa: PWN.
3.
Godawa, J. (2021). Zielona inkluzja, czyli o relacji człowieka z przyrodą, outdoor education i leśnej bajce. Katowice: Uniwersytet Śląski.
4.
Golonka-Legut, J. (2019). Edukacyjny potencjał indywidualnego doświadczenia życiowego. Wrocław: Atut.
5.
Janicka, I., Liberska, H. (red.) (2014). Psychologia rodziny. Warszawa: PWN.
6.
Kołodziejska, M. (2018). Deficyt natury i jego znaczenie dla rozwoju młodego człowieka. W: J. Wyleżałek, M. Such-Pyrgiel (red.), Szkice pedagogiczne: Dylematy juwentologii (ss. 121–138). Józefów: Wydawnictwo WSGE.
7.
Komorowska, A. Pracownia Edukacji Żywej: Rozmowa z Mają Głowacką i Bogdanem Ogrodnikiem (008). Pobrane z:
https://nieplaczabaw.pl/008/ [Pobrano 20.10.2022].
8.
Kulik, R. (2010). Nowa wizja człowieka i świata jako wyzwanie nowoczesnej edukacji ekologicznej. W: B. Ogrodnik, R. Kulik, P. Skubała (red.), Filozofia, psychologia i ekologia w edukacji dla zrównoważonego rozwoju (ss. 51–112). Mikołów: Śląski Ogród Botaniczny.
10.
Louv, R. (2020). Ostatnie dziecko lasu: Jak ocalić nasze dzieci przed zespołem deficytu natury. Warszawa: Mamania.
11.
Louv, R. (2005). Last child in the woods: Saving our children from nature-deficit [Ostatnie dziecko lasu: Jak ocalić nasze dzieci przed zespołem deficytu natury]. New York: Algonquin Books.
12.
Mendel, M. (2006). Pedagogika miejsca i animacja na miejsca wrażliwa. W: M. Mendel (red.), Pedagogika miejsca (s. 22). Wrocław: Wydaw. Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP.
13.
Magda-Adamowicz, M. (2020). Znaczenie, potencjał i ewolucja współczesnej rodziny. Wychowanie w Rodzinie, 23 (2), 25–38. DOI: 10.34616/wwr.2020.2.025.038.
14.
Męczkowska, A. (2006). Locus educandi: Wokół problematyki miejsca w refleksji pedagogicznej. W: M. Mendel (red.), Pedagogika miejsca (ss. 38–51). Wrocław: Wydaw. Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP.
15.
Ogrodnik, B. (2022). Czy dzieci mogą (a jeśli tak czy powinny) tworzyć więź z Naturą: W poszukiwaniu optymalnego środowiska edukacyjnego i integracyjnego (w druku).
16.
Pikuła, N. (2010). Aktualna sytuacja i tendencja zmian w rodzinie XXI wieku. W: A. Błasiak, E. Dybowska (red.), Wybrane zagadnienia pedagogiki rodziny (ss. 43–70). Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna "Ignatianum", Wydawnictwo WAM.
17.
Sampson, S.D. (2016). Kalosze pełne kijanek: Jak dzięki rozwijaniu miłości do przyrody wychować kreatywne, odważne i odpowiedzialne dziecko. Białystok: Wydawnictwo Vivante.
18.
Skibińska, E.M. (2006). Mikroświaty kobiet: Relacje autobiograficzne. Warszawa : Uniwersytet Warszawski - Wydział Pedagogiczny, Radom: Wydawnictwo Instytutu Technologii Eksploatacji.
21.
Szlendak, T. (2011). Socjologia rodziny: Ewolucja, historia, zróżnicowanie. Warszawa: PWN.
22.
Świętochowski, W. (2014). Rodzina w ujęciu systemowym. W: I. Janicka, H. Liberska (red.), Psychologia rodziny (ss. 21–45). Warszawa: PWN.
24.
Walęcka-Matyja, K. (2014). Role i funkcje rodziny. W: I. Janicka, H. Liberska (red.), Psychologia rodziny (ss. 95–114). Warszawa: PWN.