Cel. Budowanie sprawczości najmłodszych uczniów jest obecnie ważnym celem edukacji. Zakłada się potrzebę poczucia odpowiedzialności za swoje uczenie się oraz wpływu na otaczającą rzeczywistość. Badania ujawniają jednak znaczące ograniczenia w tym obszarze. W badaniach przedstawionych w tekście podjęto próbę rozpoznania mechanizmów tworzonych przez nauczycielkę w klasie drugiej w celu rozwijania sprawczości dzieci. Przedmiotem badań były działania nauczyciela w zakresie sposobów interakcji z uczniami, organizacji lekcji i jakości zadań proponowanych uczniom. Metody i materiały. Badania miały charakter etnograficzny, były prowadzone w naturalnym i codziennym środowisku klasowym. Podczas obserwacji siedziałam z tyłu klasy i nie brałam udziału w lekcjach. Metodą zbierania danych była obserwacja etnograficzna uczestnicząca i jawna. Wyniki i wnioski. Z przedstawionych analiz badań wynika, że działania nauczycielki tworzą spójny system pozwalający na budowanie samodzielności uczniów. Przedstawia się on w codziennych, drobnych interakcjach z dziećmi, tworzących mechanizm budowania sprawczości. Istotna wydaje się w tej klasie wspólnota, w której nauczycielka jest „z dziećmi”, a nie „nad” nimi i która przenosi interakcje na inny poziom. Daje uczniom przekonanie o ich własnej wartości i buduje zaufanie do sensu własnych wyborów. Istotnym działaniem nauczycielki dla rozwijania poczucia sprawczości jest również jej akceptacja dziecięcości uczniów z całym wachlarzem ich zachowań, problemów i potrzeb. Główne przekonanie nauczycielki uwidaczniane w jej praktykach można jednak opisać jako głęboki szacunek do dziecka, ufność w jego możliwości i zaciekawienie jego osobowością, umysłem i możliwościami.