Obraz ojca w świetle polskich poradników dla rodziców z lat 1918–1970
 
Więcej
Ukryj
1
Zakład Pedagogiki Kultury Fizycznej, Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku, ul. Kazimierza Górskiego 1, 80-336 Gdańsk
 
 
Data nadesłania: 07-10-2014
 
 
Data ostatniej rewizji: 20-10-2015
 
 
Data akceptacji: 20-10-2015
 
 
Data publikacji: 30-12-2015
 
 
Autor do korespondencji
Agnieszka Małek   

Zakład Pedagogiki Kultury Fizycznej, Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku, ul. Kazimierza Górskiego 1, 80-336 Gdańsk
 
 
Wychowanie w Rodzinie 2015;12(2):383-395
 
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Celem niniejszej analizy jest ukazanie tendencji oraz kierunku zmian, jakie dokonały się w obrazie ojca przedstawianym w poradnikach dla rodziców w latach 1918–1970. Stopniowym modyfikacjom ulegał bowiem zarówno wizerunek ojca, przedstawiany w literaturze poradnikowej, jak również zakres przypisywanych mu obowiązków. W latach 1918–1970 wydanych zostało kilkaset poradników dla rodziców; tylko w okresie Drugiej Rzeczypospolitej ukazało się ich blisko dwieście. Autorami międzywojennych poradników byli zarówno polscy, jak i zachodnioeuropejscy specjaliści; świeccy i związani z Kościołem katolickim. Po roku 1948 poradniki religijne oraz tłumaczenia dzieł pedagogów zachodnioeuropejskich przestały się ukazywać; recepcja pedagogiki radzieckiej zaowocowała licznymi przekładami radzieckich książek dla rodziców. Na łamach literatury poradnikowej poruszano szeroki zakres tematów nawiązujących do wszystkich etapów oraz sfer życia dziecka. Omawiano zagadnienia związane z przygotowaniem do rodzicielstwa, opieką i pielęgnacją noworodka i niemowlęcia, wychowaniem dziecka w różnym wieku, współpracą domu rodzinnego ze szkołą, wyborem zawodu i wiele innych. Oprócz zaleceń opiekuńczo-wychowawczych w poradnikach znaleźć można liczne uwagi odnoszące się do funkcjonowania rodziny jako całości – modelu rodziny uznawanego ówcześnie za pożądany, a także roli i zadań przypisywanych poszczególnym jej członkom. Poradniki stanowią także źródło informacji na temat obrazu idealnego ojca, funkcjonującego w badanym okresie. Przedstawiono w nich zarówno cechy charakteryzujące dobrego ojca, jak i przykłady negatywnych ojcowskich postaw czy zachowań. Zakres przypisywanych ojcom zadań pozwolił na odkrycie obowiązków, za które w procesie wychowania odpowiedzialne były wyłącznie kobiety.
 
REFERENCJE (40)
1.
Badinter E., Historia miłości macierzyńskiej, Oficyna Wydawnicza „Volumen”, Warszawa 1998.
 
2.
Barzach D., Lanota A., Rodzicom ku uwadze: rozmowy o wychowaniu, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1964.
 
3.
Bołdyrew A., Matka i dziecko w rodzinie polskiej. Ewolucja modelu życia rodzinnego w latach 1795–1918, Wydawnictwo „Neriton”, Warszawa 2008.
 
4.
Brandstätter M., Z doświadczeń rodziców i nauczycieli, Książnica – Atlas, Lwów – Warszawa 1932.
 
5.
Braun-Gałkowska M., Być ojcem, [w]: D. Kornas-Biela (red.), Oblicza ojcostwa, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2001.
 
6.
Brodowski F., Brodowska T., Kobieta w rodzinie. Szkic moralności praktycznej naszych matek, Wyd. Gebethner i Wolff, Warszawa 1925.
 
7.
Bross S., Miłość, małżeństwo, rodzina, Naczelny Instytut Akcji Katolickiej, Poznań 1935.
 
8.
Burger L., Kowalscy, Wydawnictwo Księży Jezuitów, Kraków 1934.
 
9.
Delumeau J., Roche D., (red.), Historia ojców i ojcostwa, Oficyna Wydawnicza „Volumen”, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1995.
 
10.
Domańska B., Feliksiak J., Trudny wiek?, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1968.
 
11.
Fritsch H., Matko, dziecko Twoje. Myśli o wychowaniu, Księgarnia i Drukarnia Katolicka, Katowice 1935.
 
12.
Izdebska H., Nasze dzieci i my (książka dla rodziców), „Wiedza Powszechna”, Warszawa 1961.
 
13.
Jakubiak K., Badania naukowe nad rodziną oraz problematyka wychowania rodzinnego w literaturze pedagogicznej II Rzeczypospolitej, [w]: K. Jakubiak (red.), Rodzina jako środowisko wychowawcze w czasach nowożytnych, Wydawnictwo Uczelniane WSP, Bydgoszcz 1995.
 
14.
Jakubiak K., Postać i rola ojca w rodzinie polskiej w XIX i początkach XX w. w świetle piśmiennictwa pedagogicznego i rodzinnego, [w:] K. Kabacińska, K. Ratajczak (red.), Mężczyzna w rodzinie i społeczeństwie – ewolucja ról w kulturze polskiej i europejskiej, t. 1: Od średniowiecza do początku XX wieku, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2010.
 
15.
Kaczmarek C., Podstawy życia rodzinnego, Księgarnia „Jedność”, Kielce 1947.
 
16.
Kargulowa A., O teorii i praktyce poradnictwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
 
17.
Klimová-Fügnerová M., Nasze dziecko, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1956.
 
18.
Knoblochowa J., Miłość, małżeństwo i ty, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1966.
 
19.
Korczak J., Prawidła życia, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1958.
 
20.
Kotłowski K., Problemy wychowania w rodzinie, PWN, Warszawa 1966.
 
21.
Krassowska A., O życzliwości dla świata i ludzi, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1962.
 
22.
Król J., Model ojca i syna w ideologii wychowawczej lat 1948–1956 w Polsce Ludowej, [w]: E. Głowacka-Sobiech, J. Gulczyńska (red.), Mężczyzna w rodzinie i społeczeństwie: ewolucja ról w kulturze polskiej i europejskiej, t. 2: Wiek XX, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2010.
 
23.
Krzywicka I., Miłość...małżeństwo...dzieci..., Państwowe Wydawnictwo „Iskry”, Warszawa 1962.
 
24.
Kühner A., Tajemnica życia powstającego, Wydawnictwo Epoka Towarzystwo Wydawnicze, Poznań [b.r.w.].
 
25.
Łapińska R., Psychologia wieku dorastania. Lata 12–18. Książka dla rodziców, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1966.
 
26.
Łopatkowa M., Dziecko wsi, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1962.
 
27.
Milewicz B. (red.), Rodzice, dzieci, wychowanie, Nasza Księgarnia, Warszawa 1968.
 
28.
Pabst A., Wychowanie praktyczne, „Rola”, Warszawa 1919.
 
29.
Peruańska W., Kieliszek wina, [w]: Pomówmy o naszych dzieciach, przekł. Z. Braude, Wydawnictwo „Iskry”, Warszawa 1962.
 
30.
Pietrow A., Wyrabianie w dzieciach uczciwości i prawdomówności, Nasza Księgarnia, Warszawa 1950.
 
31.
Pospiszyl K., Ojciec a rozwój dziecka, „Wiedza Powszechna”, Warszawa 1980.
 
32.
Pospiszyl K., Ojciec a wychowanie dziecka, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2007.
 
33.
Rondthaler A., Czego szkoła oczekuje od rodziców, Książnica – Atlas, Lwów – Warszawa 1930.
 
34.
Siennicki F., Odżywianie i pielęgnowanie niemowląt, Księgarnia Bracia Bogdańscy i Ska, Warszawa 1949.
 
35.
Sierakowska K., Rodzice, dzieci, dziadkowie... Wielkomiejska rodzina inteligencka w Polsce 1918–1939, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2003.
 
36.
Ty i Twoja rodzina, Kuria Diecezjalna, Katowice 1948.
 
37.
Warol A., Rodzice i dzieci, Wydawnictwo Księży Jezuitów, Kraków 1935.
 
38.
Włodarski Z., Co robić, żeby dzieci nie były nerwowe, „Nasza Księgarnia”, Warszawa 1965.
 
39.
Zierkiewicz E., Poradnik – oferta wirtualnej pomocy?, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2004.
 
40.
Żychliński B., Rodzice chrześcijańscy a młodzież dorastająca, nakł. i czcionkami Drukarni i Księgarni św. Wojciecha, Poznań 1916.
 
eISSN:2300-5866
ISSN:2082-9019
Journals System - logo
Scroll to top