Przyjęcie do rodziny zastępczej jako krytyczne wydarzenie w życiu dziecka
Więcej
Ukryj
1
Department of Upbringing and Care Pedagogy, Faculty of Educational Studies, Adam Mickiewicz University in Poznan [Zakład Podstaw Wychowania i Opieki, Wydział Studiów Edukacyjnych, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu], Szamarzewskiego 89, 60-568 Poznan, Poland
Data nadesłania: 04-11-2021
Data ostatniej rewizji: 08-12-2021
Data akceptacji: 08-12-2021
Data publikacji: 22-12-2021
Autor do korespondencji
Ewa Muszyńska
Zakład Podstaw Wychowania i Opieki, Wydział Studiów Edukacyjnych, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Szamarzewskiego 89, 60-568 Poznań, Polska
Wychowanie w Rodzinie 2021;24(1):313-331
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Przyjęcie do rodziny zastępczej można uznać za krytyczne wydarzenie
w życiu dziecka z uwagi za zakres i charakter trudności, jakich ono doświadcza.
Cel. Celem artykułu jest analiza doświadczeń dziecka przyjętego do rodziny zastępczej
w świetle teorii krytycznych wydarzeń życiowych.
Materiały i metody. W przygotowaniu tekstu tego artykułu posłużono się analizą literatury
przedmiotu.
Wyniki. Trudności doświadczane przez dziecko rozpoczynające ten etap swego życia,
w którym funkcjonuje w rodzinie zastępczej, to przede wszystkim naruszające poczucie
bezpieczeństwa, radykalne zmiany środowiska rodzinnego, szkolnego i lokalnego, utrata
codziennych interakcji ze znanymi osobami i konieczność nawiązywania nowych. Dla
emocjonalnych i behawioralnych reakcji dziecka na wydarzenie, jakim jest przyjęcie go do
rodziny zastępczej, szczególne znaczenie ma jego poznawcze ustosunkowanie się do tego
wydarzenia, jego przyczyn i skutków.
Wnioski. Dla pełnego zrozumienia sytuacji dziecka i skutecznego wsparcia, niezbędna jest
trafna diagnoza sposobu doświadczania przez dziecko wydarzenia, jakim jest przyjęcie do
rodziny zastępczej, jak również defi cytów i zasobów jakimi ono dysponuje. Głównym zadaniem opiekunów dziecka jest budowanie środowiska dającego mu poczucie bezpieczeństwa
i przynależności. Realizacja tego zadania powinna dokonywać się w ścisłej współpracy z instytucjami
i osobami zaangażowanymi w organizację pieczy zastępczej. Ważna jest także
współpraca z osobami z najbliższych dziecku środowisk: rodziny biologicznej oraz szkoły.
REFERENCJE (44)
1.
Adamczak, M. (1992). Krytyczne zdarzenia życiowe i radzenie sobie z nimi – wybrane zagadnienia. W: B. Waligóra (red.), Elementy psychologii klinicznej, (t. 2, ss. 41-74). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
2.
Andrzejewski, M. (red.). (2010). Prawo rodzinne i opiekuńcze. Warszawa: Wydawnictwo C.H.Beck.
3.
Andrzejewski, M., Gąsiorek, P., Ławrynowicz P., Synoradzka M. (red.) (2006). Rodziny zastępcze – problematyka prawna. Toruń: Wydawnictwo „Dom Organizatora”.
4.
Beisert, M. (2000). Rozwód: Proces radzenia sobie z kryzysem. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
5.
Brett, D. (1998). Opowiadania dla twojego (nieco starszego) dziecka: Część 2. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
6.
Brett, D. (2013). Bajki, które leczą: Część 1. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
7.
Colton, M., Williams M. (1999). Światowe kierunki w opiece zastępczej. W: Z.W. Stelmaszuk (red.), Współczesne kierunki w opiece nad dzieckiem (ss. 217-232). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „ Żak”.
8.
Cywińska, M. (2017). Stres dzieci w młodszym wieku szkolnym: Objawy, przyczyny, możliwości przeciwdziałania. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
9.
Elliott, J., Place, M. (2000). Dzieci i młodzież w kłopocie: Poradnik nie tylko dla psychologów. Warszawa: WSiP.
10.
Gajewska, G. (2009). Pedagogika opiekuńcza: Elementy metodyki. Zielona Góra: PEKW „GAJA”.
11.
Gąsiorek, P. (2006). Zastępcze rodzicielstwo w Polsce – przyszłość bliższa i dalsza. W: M. Andrzejewski, P. Gąsiorek, P. Ławrynowicz, M. Synoradzka (red.), Rodziny zastępcze – problematyka prawna (ss. 243-255). Toruń: Wydawnictwo „Dom Organizatora”.
13.
Jedliński, K. (1993). Sztuka Słuchania. W: J. Santorski (red.), Abc psychologicznej pomocy (ss. 13-25). Warszawa: Jacek Santorski & CO Agencja Wydawnicza.
14.
Kaczmarek, M. (2006). Reforma systemu opieki zastępczej. W: A. Kwak (red.), Z opieki zastępczej w dorosłe życie (ss. 15-32). Warszawa: Wydawca: Instytut Spraw Publicznych.
15.
Kaduson, H., Schaefer, Ch. (2001). Zabawa w psychoterapii. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
16.
Kalus, A. (2014). Rodzina zastępcza. W: I. Janicka, H. Liberska (red.), Psychologia rodziny (ss. 353-368). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA.
17.
Keirse, M. (2005). Smutek dziecka: Jak pomóc dziecku przeżyć stratę i żałobę?. Radom: Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne.
18.
Kleniewska, I. (2008). Rodzice biologiczni, dziecko, rodzice zastępczy – regulacja prawna. W: A. Kwak (red.), Rodzicielstwo: Między domem, prawem, służbami społecznymi (ss. 193-205). Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
19.
Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (1989). Dz. U. 1991.120.526. Pobrane 22.02.2024 z:
http://isap.sejm.gov.pl/isap.n....
20.
Krawczak, A. (2021). Domy złe. Tygodnik Powszechny, 3, 32-36.
21.
Łuczak, E. (1994). Rozwój fizyczny dzieci i młodzieży z rodzin zastępczych i domów dziecka. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 9, 15-18.
22.
Łuszczyńska, A. (2004). Wsparcie społeczne a stres traumatyczny. W: H. Sęk, R. Cieślak (red.), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie (ss. 190-205). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
23.
Menżyk, K., Satława-Janiec, A., Pokorski, M. (2011). Funkcjonowanie emocjonalne dziecka a pobyt w systemie rodzinnej opieki zastępczej. W: A. Widera-Wysoczańska, A. Kuczyńska (red.), Interpersonalna trauma: Mechanizmy i konsekwencje (ss. 191-200). Warszawa: Difin SA.
24.
Ogińska-Bulik, N. (2013). Pozytywne skutki doświadczeń traumatycznych, czyli kiedy łzy zamieniają się w perły. Warszawa: Difin SA.
25.
Olearczyk, T.E. (2008). Sieroctwo i osamotnienie. Kraków: Wydawnictwo WAM.
26.
Oster, G.D., Gould, P. (2000). Rysunek w psychoterapii. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
27.
Plopa, M. (2016). Więzi małżeńskie i rodzinne w perspektywie teorii przywiązania. W: I. Janicka, H. Liberska (red.), Psychologia rodziny (ss. 141-166). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
28.
Rola, J. (2001). Depresja u dzieci. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
29.
Ryś, M. (2001). Systemy rodzinne: Metody badań struktury rodziny pochodzenia i rodziny własnej. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej.
30.
Schaffer, D.R., Kipp, K. (2015). Psychologia rozwoju: Od dziecka do dorosłości. Gdańsk: Wydawnictwo HARMONIA UNIVERSALIS.
31.
Seweryńska, A.M. (2004). Uczeń z rodziny dysfunkcyjnej: Przewodnik dla wychowawców i nauczycieli. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
32.
Sęk, H. (1991). Procesy twórczego zmagania się z krytycznymi wydarzeniami życiowymi a zdrowie psychiczne. W: H. Sęk (red.), Twórczość i kompetencje życiowe a zdrowie psychiczne (ss. 30-41). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
33.
Sęk, H. (2001). Wprowadzenie do psychologii klinicznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar”.
34.
Sęk, H. (2004). Rola wsparcia społecznego w sytuacjach stresu życiowego: O dopasowaniu wsparcia do wydarzeń stresowych. W: H. Sęk, R. Cieślak (red.), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie (ss. 49-67). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
35.
Sęk, H., Cieślak, R. (2004). Wsparcie społeczne – sposoby definiowania, rodzaje i źródła wsparcia, wybrane koncepcje teoretyczne. W: H. Sęk, R. Cieślak (red.), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie (ss. 11-28). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
36.
Sierpowska, I. (2006). Prawo pomocy społecznej. Kraków: Kantor Wydawniczy ZAKAMYCZE.
37.
Stallard, P. (2006). Czujesz tak, jak myślisz: Praktyczne zastosowania terapii poznawczo – behawioralnej w pracy z dziećmi i młodzieżą. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
38.
Stelmaszuk, Z. W. (2000). Dziecko w rodzinie zastępczej. W: E. Milewska, A. Szymanowska (red.), Rodzice i dzieci: Psychologiczny obraz sytuacji problemowych (ss. 100-114). Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej.
39.
Taylor, Ch. (2016). Zaburzenia przywiązania u dzieci i młodzieży: Poradnik dla terapeutów, opiekunów i pedagogów. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
40.
Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (2011). Dz. U. 2020.821 z późn. zm. Pobrane 22.02.2024 z:
https://isap.sejm.gov.pl/isap.....
41.
Wideł, E. (2006). Wychowanek rodziny zastępczej jako odbiorca procesu usamodzielniania. W: A. Kwak (red.), Z opieki zastępczej w dorosłe życie: Założenia a rzeczywistość (ss. 148-176). Warszawa: Fundacja Instytut Spraw Publicznych.
42.
Wilgocki, J., Wright, M.K. (2002). Czas niepewności: O dzieciach w rodzinach zastępczych. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
43.
Winogrodzka, L. (2007). Rodziny zastępcze i ich dzieci. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
44.
Witkin, G. (2000). Stres dziecięcy. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.