Rodzinny trening narracyjny
Więcej
Ukryj
1
Katedra Psychopedagogiki, Instytut Nauk o Wychowaniu, Wydział Pedagogiczny, Akademia Ignatianum w Krakowie, ul. Kopernika 26, 31-501 Kraków, Polska
Data nadesłania: 01-10-2018
Data ostatniej rewizji: 10-10-2018
Data akceptacji: 10-10-2018
Data publikacji: 30-06-2019
Autor do korespondencji
Irmina Rostek
Katedra Psychopedagogiki, Instytut Nauk o Wychowaniu, Wydział Pedagogiczny, Akademia Ignatianum w Krakowie,
ul. Kopernika 26, 31-501 Kraków, Polska
Wychowanie w Rodzinie 2019;20(1):129-145
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Cel: Celem artykułu jest pokazanie rodziny jako środowiska istotnego dla rozwoju kompetencji narracyjnej dzieci. Kompetencja narracyjna definiowana jest jako umiejętność właściwego rozumienia, odtwarzania i tworzenia opowieści, z uwzględnieniem ich językowej złożoności oraz relacyjnego charakteru.
Metody: Na podstawie literatury przedmiotu opisane zostały prawidłowości dotyczące stymulującego charakteru narracyjnych wymian rodzinnych dla prawidłowego rozwoju dzieci, ze szczególnym uwzględnieniem wymian między rodzeństwem. Materiałem ilustrującym przebieg treningu narracyjnego w rodzeństwie są zebrane w warunkach naturalnych, w ciągu trwającej cztery miesiące obserwacji, narracje dwóch braci (cztero- i ośmiolatka).
Rezultaty: Pierwsze zebrane narracje badanych dzieci różnią się w obszarze zawartości treściowej – z preferencją wobec odtwarzania negatywnych, obiektywnych zdarzeń przez młodszego i konfliktów wewnętrznych, zwieńczonych pozytywnym
zinternalizowanym rozwiązaniem, przez starszego z narratorów. W toku wzajemnych wymian narracyjnych modelowaniu ulega zarówno treść, jak i struktura narracji. Wymiany narracyjne między rodzeństwem stymulują ich uczestników do refleksji, elastyczności, negocjacji, wytrwałości i konsekwencji oraz umiejętności radzenia sobie z dystraktorami.
Wnioski: Wnioski płynące zarówno z analizy literatury, jak i wstępnych badań empirycznych skłaniają do zwrócenia większej uwagi na znaczenie „wystarczająco dobrego” rodzeństwa jako istotnego elementu systemu rodzinnego wpływającego na rozwój narracyjny człowieka.
REFERENCJE (19)
1.
Boland, A. M., Haden, C.A., Ornstein, P. A. (2003). Boosting Children’s Memory by Training Mothers in the Use of an Elaborative Conversational Style as an Event Unfolds. Journal of Cognition and Development, 4(1), 39-65. DOI: 10.1080/15248372.2003.9669682.
2.
Bowes L. [i in.] (2014). Sibling Bullying and Risk of Depression, Anxiety, and Self-Harm: A Prospective Cohort Study. Pediatrics, 134(4), e1032-e1039. DOI: 10.1542/peds.2014-0832.
3.
Cutting, A. L., Dunn, J. (2006). Conversations with siblings and with friends: Links between relationship quality and social understanding. British Journal of Developmental Psychology, 24(1), 73-87. DOI: 10.1348/026151005X70337.
4.
Eisenberg, A. R. (1985). Learning to describe past experiences in conversation. Discourse Processes, 8(2), 177-204. DOI: 10.1080/01638538509544613.
5.
Fivush, R. (2007). Maternal Reminiscing Style and Children’s Developing Understanding of Self and Emotion. Clinical Social Work Journal, 35(1), 37-46. DOI: 10.1007/s10615-006-0065-1.
6.
Gruendel, J. (1980). Scripts and stories: A study of children’s event narratives [nieopublikowana rozprawa doktorska]. Yale University.
7.
Hudson, J. A., Shapiro, L. R. (1991). From knowing to telling: The development of children’s scripts, stories, and personal narratives. W: A. McCabe, C. Peterson (red.), Developing narrative structure. Hilsdale: Lawrence Erlbaum Associates.
8.
Kielar-Turska, M. (2018). Refleksja nad istotą narracji w kontekście badań z zakresu psychologii rozwoju człowieka. Horyzonty Wychowania, 17(42).
9.
Kim, J.Y. [i in.] (2007). Longitudinal Linkages Between Sibling Relationships and Adjustment From Middle Childhood Through Adolescence. Developmental Psychology, 43(4), 960-973. DOI: 10.1037/0012-1649.43.4.960.
10.
McCabe, A., Rollins, P. R. (1994). Assessment of Preschool Narrative Skills. American Journal of Speech-Language Pathology, 3(1), 45-56. DOI: 10.1044/1058-0360.0301.45.
11.
Nelson, K., Fivush, R. (2004). The Emergence of Autobiographical Memory: A Social Cultural Developmental Theory. Psychological Review, 111(2), 486-511. DOI: 10.1037/0033-295X.111.2.486.
12.
Nicolopoulou, A. (2002). Peer-Group Culture and Narrative Development. W: S. Blum-Kulka, C. E. Snow (red.), Talking to Adults: The Contribution of Multiparty Discourse to Language Acquisition. Malwah: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
13.
Preece, A. (1987). The range of narrative forms conversationally produced by young children. Journal of Child Language, 14(2), 353-373. DOI: 10.1017/S0305000900012976.
14.
Smith, T. E. (1993). Growth in academic achievement and teaching younger siblings. Social Psychology Quarterly, 56(1), 77. DOI: 10.2307/2786647.
15.
Solmeyer, A. R., McHale, S. M.,Crouter, A. C. (2014). Longitudinal Associations between Sibling Relationship Qualities and Risky Behavior across Adolescence. Developmental Psychology, 50(2), 600-610. DOI: 10.1037/a0033207.
16.
Stein, N. L., Glenn, C. G. (1979). An analysis of story comprehension in elementary school children. W: R. O. Freedle (red.), New directions in discourse processing, vol. 2. Norwood: Ablex.
17.
Stott, J. C. (1994). Making Stories Mean; Making Meaning from Stories: The Value of Literature for Children. Children’s Literature in Education, 25(4), 243-253. DOI: 10.1007/BF02355304.
18.
Thorne, A., McLean, K.C. (2002). Gendered reminiscence practices and self-definition in late adolescence. Sex Roles: A Journal of Research, 46(9–10), 267-277. DOI: 10.1023/A:1020261211979.
19.
Zaman, W., Fivush, R. (2011). When My Mom Was a Little Girl...: Gender Differences in Adolescents’ Intergenerational and Personal Stories. Journal of Research on Adolescence, 21(3), 703-716. DOI: 10.1111/j.1532-7795.2010.00709.x.