Społeczna odpowiedzialność współczesnej rodziny wobec zagrożeń klimatycznych w epoce antropocenu
 
Więcej
Ukryj
1
Uniwersytet Bielsko-Bialski, Wydział Humanistyczno-Społeczny, Instytut Pedagogiki, Willowa 2, 43-300, Bielsko-Biała, Polska
 
 
Data nadesłania: 06-12-2023
 
 
Data ostatniej rewizji: 23-12-2023
 
 
Data akceptacji: 29-12-2023
 
 
Data publikacji online: 31-12-2023
 
 
Autor do korespondencji
Justyna Ewa Wojciechowska   

Uniwersytet Bielsko-Bialski, Wydział Humanistyczno-Społeczny, Instytut Pedagogiki, Willowa 2, 43-300, Bielsko-Biała, Polska
 
 
Wychowanie w Rodzinie 2023;30(4):329-344
 
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Epoka antropocenu zmaga się z kryzysem klimatycznym, który stanowi jedno z największych wyzwań dla współczesnego świata. Rodzina, jako podstawowe środowisko życia, w dużej mierze ponosi odpowiedzialność za charakter funkcjonowania człowieka w codzienności, co ostatecznie ma duże znaczenie w kształtowaniu społecznych postaw wobec obecnych zagrożeń. Świadomość jednostek buduje świadomość społeczeństw. Cel. Celem artykułu jest wskazanie społecznej odpowiedzialności rodziny wobec zagrożeń klimatycznych w epoce antropocenu oraz zwrócenie uwagi na założenia aktualnej europejskiej polityki klimatycznej. Uświadomienie doniosłej roli rodziny w kształtowaniu postaw wobec zagrożeń klimatycznych przez dorosłych jej członków daje nadzieję na zwiększenie świadomych proekologicznych postaw. Proekologiczne zachowania, stanowiące wzór i odniesienie w złożonym procesie wychowania dzieci i młodzieży, stanowią fundament kształtowania świadomości odpowiedzialnej za planetę, a tym samym – za jakość życia w przyszłości. Materiały i metody. W artykule zaprezentowano analizę zastanych materiałów w obszarze polityki klimatycznej, na podstawie których wskazano postulaty dla kształtowania społecznej odpowiedzialności rodziny w dobie antropocenu. Spośród bardzo obszernego zbioru dokonano selekcji i opisu wybranych materiałów dotyczących tematu. Wskazano na: Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów Europejski Zielony Ład wydany w Brukseli 11.12.2019 r., Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów Budując Europę odporną na zmianę klimatu – nowa Strategia w zakresie przystosowania do zmiany klimatu z 24.02.2021 roku, strategię Polityka ekologiczna państwa 2030 – strategia rozwoju w obszarze środowiska i gospodarki wodnej, Krajowy plan na rzecz energii i klimatu na lata 2021–2030. Wyniki. Europejska polityka klimatyczna prezentuje bardzo dokładne treści wyznaczające kierunek postępowania dla całych społeczeństw w celu zmniejszenia wymiaru kryzysu związanego z zagrożeniami klimatycznymi. Rodzina, jako podstawowa jednostka społeczna, w różny sposób może przeciwdziałać temu kryzysowi. W tekście wskazano na konkretne rozwiązania w tym zakresie. Wnioski. Ze względu na stan świadomości współczesnego polskiego społeczeństwa na temat zagrożeń klimatycznych w epoce antropocenu konieczne jest prowadzenie działań uświadamiających stan faktyczny. Rodzina, poprzez dawanie wzorca, powinna być podstawowym źródłem formowania odpowiedzialności, zaraz po instytucjach mających za zadanie wyposażenie w wiedzę. W artykule wskazano proponowane działania, których wdrożenie zaktywizuje jednostki, a przez to także społeczeństwo, wobec kryzysu klimatycznego w epoce antropocenu.
REFERENCJE (36)
1.
Adamski, F. (2002). Rodzina: Wymiar społeczno-kulturowy. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
 
2.
Balcerek, M. (1988). Międzynarodowa ochrona dziecka. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
 
3.
de Barbaro, M. (1999). Struktura rodziny. W: B. de Barbaro (red.), Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny (ss. 45–55). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
 
4.
Bińczyk, E. (2018). Epoka człowieka: Retoryka i marazm antropocenu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
5.
Capstick, S., Whitmarsh, L. (2023). Działania jednostek a przemiana społeczna. W: G. Thunberg, Książka o klimacie (ss. 433–436). Warszawa: Agora.
 
6.
Cele klimatyczne a polityka zewnętrzna UE. (2023). Pobrane z: https://www.consilium.europa.e....
 
7.
Chenoweth, E. (2023). Ludzie mają siłę. W: G. Thunberg, Książka o klimacie (ss. 478–483). Warszawa: Agora.
 
8.
Crutzen, P. J., Stoermer, E. F. (2000). The „Anthropocene” [„Antropocen”]. Global Change Newsletter, 41, 17–18.
 
9.
Domańska, E. (2012). Historia egzystencjalna: Krytyczne studium narratywizmu i humanistyki zaangażowanej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
10.
Gondek, A. (2002). Ekologia i globalizm. Człowiek w Kulturze, 14, 107–120.
 
11.
Grabias, S. (1994). Język w zachowaniach społecznych. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
 
12.
Gromkowska-Melosik, A. (2019). Pedagogika ekologiczna. W: Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), Pedagogika: Podręcznik akademicki (ss. 637–646). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
13.
Juszczyk-Rygałło, J. (2021). Wzorce jako narzędzia transmisji oddziaływań wychowawczych. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 16, 4(62), 13–25. DOI: 10.35765/eetp.2021.1662.01.
 
14.
Karaczun, Z., Michalak, W., Łuszczki K., Okulus A., Patalong, M. (2021). Wpływ zmiany klimatu na zdrowie dzieci. Warszawa: Polski Klub Ekologiczny Okręg Mazowiecki.
 
15.
Kochanowska, E. (2022). Rodzina jako przestrzeń wychowania intelektualnego dzieci w młodszym wieku szkolnym – doniesienia z badań. Wychowanie w Rodzinie, 27(2), 197–209. DOI: 10.34616/wwr.2022.2.197.209.
 
16.
Kocik, L. (2006). Rodzina w obliczu wartości i wzorów życia ponowoczesnego świata. Kraków: Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne – Oficyna Wydawnicza AFM.
 
17.
Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów Budując Europę odporną na zmianę klimatu – nowa Strategia w zakresie przystosowania do zmiany klimatu. (2021). Pobrane z: https://eur-lex.europa.eu/lega....
 
18.
Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów Europejski Zielony Ład. (2019). Pobrane z: https://eur-lex.europa.eu/lega....
 
19.
Krajowy plan na rzecz energii i klimatu na lata 2021–2030. (2019). Warszawa: Ministerstwo Środowiska. Pobrane z: https://www.gov.pl/web/klimat/....
 
20.
Krzesińska-Żach, B. (2007). Pedagogika rodziny: Przewodnik do ćwiczeń. Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana.
 
21.
Krzysteczko, H. (2010). Modele i wartości rodziny dawnej i współczesnej. W: W. Korzeniowska, U. Szuścik (red.), Rodzina: Historia i współczesność (ss. 129–137). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
 
22.
Kwak, A. (1994). Rodzina i jej przemiany. Warszawa: Uniwersytet Warszawski.
 
23.
Łukaszewska, K. (2019). Preskryptywny charakter internalizacji aksjologicznej jako podstawa stosunku człowieka do lasu jako ekowartości. Studia Ecologiae et Bioethicae, 17(1), 19–25.
 
24.
Mac, A. (2010). Wartości przekazywane przez współczesnych dziadków. W: W. Muszyński (red.), Wartości w rodzinie: Ciągłość i zmiana (ss. 85–93). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
 
25.
Markowski, A., Puzynina, J. (2001). Kultura języka. W: J. Bartmiński (red.), Współczesny język polski (ss. 49–51). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
 
26.
Michalak, A. (2023). Ponad 77 procent Europejczyków uważa zmiany klimatu za bardzo poważny problem. Rzeczpospolita. Pobrane z: https://klimat.rp.pl/klimat-i-....
 
27.
Monbiot, G., Wrigley, R. (2023). Zdziczać. W: G. Thunberg, Książka o klimacie (ss. 459–463). Warszawa: Agora.
 
28.
Polityka ekologiczna państwa 2030. (2019). Warszawa: Ministerstwo Środowiska. Pobrane z: https://bip.mos.gov.pl/fileadm....
 
29.
Raworth, K. (2023). Półtorastopniowy styl życia. W: G. Thunberg, Książka o klimacie (ss. 437–444). Warszawa: Agora.
 
30.
Stoknes, P. E. (2023). Przezwyciężyć apatię klimatyczną. W: G. Thunberg, Książka o klimacie (ss. 445–448). Warszawa: Agora.
 
31.
Szczepaniak, J. (2011). O idei społecznej odpowiedzialności rodziny jako podmiotu polityki społecznej – kilka refleksji i uwag. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 220, 139–156.
 
32.
Szkudlarek, T., Śliwerski, B. (1992). Wyzwania pedagogiki krytycznej i antypedagogiki. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
 
33.
Śliwerski, B. (2017). Prawo dziecka do swoich praw. Pedagogika Społeczna, 4(66), 37–58.
 
34.
Thunberg, G. (2023). Najlepszym sposobem na posprzątanie tego syfu jest samokształcenie. W: G. Thunberg, Książka o klimacie (ss. 428–432). Warszawa: Agora.
 
35.
Tyszka, Z. (2001). Relacja „rodzina – społeczeństwo globalne” w okresie transformacji. W: M. Ziemska (red.), Rodzina współczesna (ss. 25–31). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
 
36.
Ziemska, M. (2001). Zmiany w relacjach małżeńskich w cyklu życia rodziny. W: M. Ziemska (red.), Rodzina współczesna (ss. 44–57). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
 
eISSN:2300-5866
ISSN:2082-9019
Journals System - logo
Scroll to top