Nastolatek ofiarą cyberprzemocy – badania uczniów szkół średnich na początku i po ustaniu pandemii COVID-19
 
Więcej
Ukryj
1
Instytut Pedagogiki, Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław, Polska
 
 
Data nadesłania: 07-10-2025
 
 
Data akceptacji: 08-12-2025
 
 
Data publikacji online: 16-12-2025
 
 
Autor do korespondencji
Ewa Jurczyk-Romanowska   

Instytut Pedagogiki, Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Uniwersytet Wrocławski, Dawida 1, 50-527 Wrocław, Polska
 
 
 
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Cel. Celem badań była diagnoza częstości oraz charakteru doświadczania różnych form cyberprzemocy wśród uczniów szkół średnich. Badanie miało na celu uchwycenie zarówno skali zjawiska, jak i jego wewnętrznego zróżnicowania, obejmującego typy i intensywność agresji elektronicznej. Analizowano zmiany w poziomie cyberprzemocy na przestrzeni lat 2020–2023. Dodatkowo porównano doświadczenia dziewcząt i chłopców oraz zbadano zależność między wiktymizacją a wybranymi cechami osobowości (TIPI) i funkcjonalnością wychowawczą rodziny pochodzenia. Metody i materiały. Badanie miało charakter podłużny i objęło 165 uczniów w wieku 15–19 lat. Dane zebrano za pomocą kwestionariusza online w 2020 i 2023 roku. Skorelowano autorski kwestionariusz podatności na różne formy cyberprzemocy z danymi socjodemograficznymi, testem funkcjonalności wychowawczej rodziny pochodzenia oraz testem wielkiej piątki osobowości (TIPI). W analizach zastosowano statystyki opisowe, współczynnik korelacji rang Spearmana oraz test chi-kwadrat do analizy zależności kategorialnych. Wyniki i wnioski. Po pandemii odnotowano spadek incydentalnych form cyberprzemocy oraz wzrost przypadków o charakterze przewlekłym. Dziewczęta częściej doświadczały przemocy naruszającej godność i intymność, a chłopcy — agresji konfrontacyjnej i grupowej. Ugodowość, sumienność i stabilność emocjonalna działały ochronnie, natomiast otwartość korelowała z sekstingiem. Najsilniejszym czynnikiem chroniącym okazała się wysoka funkcjonalność rodziny.
REFERENCJE (33)
1.
Barabas, M. (2019). Zachowania sekstingowe młodzieży [Sexting behaviour among young people]. Edukacja – Technika – Informatyka, 3(29), 164–169. https://doi.org/10.15584/eti.2....
 
2.
Barlińska, J., Plichta, P., Pyżalski, J., & Szuster, A. (2018). Ich słowami – obraz pomocy w sytuacjach cyberprzemocy rówieśniczej z perspektywy uczniów [In their words – a picture of help in situations of peer cyberbullying from the students’ perspective]. Dziecko Krzywdzone. Teoria, Badania, Praktyka, 17(4), 82–115.
 
3.
Bartkowicz, Z., & Chudnicki, A. (2019). Cyberprzemoc w opiniach uczniów szkół średnich [Cyberbullying in the opinions of secondary school pupils]. Journal of Education, Technology and Computer Science, 28(2), 264–269. https://doi.org/10.15584/eti.2....
 
4.
Bębas, S. (2015). Sexting – nowe zagrożenie wśród dzieci i młodzieży [Sexting – a new threat among children and young people]. Labor et Educatio, 3, 431–444.
 
5.
Borkowska, A., (2019). Cyberprzemoc – włącz blokadę na nękanie [Cyberbullying – activate the harassment block]. NASK Państwowy Instytut Badawczy. https://cyberprofilaktyka.pl/p....
 
6.
Czopek, N. K. (2024). Nasilenie cyberprzemocy wśród uczniów szkół średnich w roli sprawcy, ofiary i świadka tego zjawiska [The prevalence of cyberbullying among secondary school pupils as perpetrators, victims and witnesses of this phenomenon]. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J, Paedagogia-Psychologia, 37(4), 21–43. https://doi.org/10.17951/j.202....
 
7.
Erikson, E. H. (1997). Dzieciństwo i społeczeństwo [Childhood and society]. Dom Wydawniczy REBIS.
 
8.
Fanti, K., Demetriou, A., & Hawa, V. (2012). A longitudinal study of cyberbullying: Examining risk and protective factors. European Journal of Developmental Psychology, 9(2), 168–181. https://doi.org/10.1080/174056....
 
9.
Finkelhor, D., Mitchell, K. J., & Wolak, J. (2000). Online victimization: A report on the nation’s youth. National Center for Missing and Exploited Children.
 
10.
Helweg-Larsen, K., Schütt, N., & Larsen, H. (2012). Predictors and protective factors for adolescent internet victimization: Results from a 2008 nationwide Danish youth survey. Acta Paediatrica, 101(5), 533–539. https://doi.org/10.1111/j.1651....
 
11.
Juvonen, J., & Gross, E. F. (2008). Extending the school grounds? Bullying experiences in cyberspace. Journal of School Health, 78, 496–505. https://doi.org/10.1111/j.1746....
 
12.
Kacprzak, K. (2015). Rola nowych mediów w randkowaniu adolescentów [The role of new media in adolescent dating]. Przegląd Pedagogiczny, 1, 317–331.
 
13.
Kania, J. (2020). Dzieci i młodzież szkolna wobec agresji i przemocy słownej w internecie [Threats to School Children by Hate Speech on the Internet]. Zarządzanie Mediami, 8(1), 1–13. https://doi.org/10.4467/235402....
 
14.
Knol-Michałowska, K. (2012). Rola rodziny w interwencji i profilaktyce zagrożeń w internecie [The role of the family in intervention and prevention of online risks]. Studia Edukacyjne, 23, 301–327.
 
15.
Kowalski, R. M., Limber, S. P., & Agatson, P. W. (2008). Cyberbullying: Bullying in the digital age. Blackwell Publishing.
 
16.
Klettke, B., Hallford, D. J., & Mellor, D. J. (2014). Sexting prevalence and correlates: A systematic literature review. Clinical Psychology Review, 34(1), 44–53. https://doi.org/10.1016/j.cpr.....
 
17.
Kwiatkowski, P. (2016). Resiliencja rodziny jako źródło pozytywnej adaptacji młodzieży [Family resilience as a source of positive adaptation among young people]. Wychowanie w Rodzinie, 13(1), 311–343. https://doi.org/10.23734/wwr20....
 
18.
Kwiatkowski, P., & Jurczyk-Romanowska, E. (2018). Funkcjonalność wychowawcza rodziny a ryzykowna aktywność młodzieży w Internecie [The upbringing functionality of the family and online risk behaviours of young persons]. Wychowanie w Rodzinie, 18(2), 379–399. https://doi.org/10.34616/wwr20....
 
19.
Kwiatkowski, P., & Jurczyk-Romanowska, E. (2022). A retrospective measure of the quality of family upbringing – a proposition of a new tool. Wychowanie w Rodzinie, 28(3), 13–28. https://doi.org/10.34616/wwr.2....
 
20.
Mysior, R. (2013). Bullying tradycyjny a cyberbullying. Przejawy agresji elektronicznej wśród uczestników czatu internetowego [Traditional bullying and cyberbullying. Manifestations of electronic aggression among internet chat participants]. In P. Plichta & J. Pyżalski (Eds.), Wychowanie i kształcenie w erze cyfrowej (pp. 159–180). Regionalne Centrum Polityki Społecznej.
 
21.
NASK Państwowy Instytut Badawczy. (2019). Nastolatki 3.0: Raport z ogólnopolskiego badania uczniów [Teenagers 3.0: Report from a nationwide survey of school pupils]. NASK. https://cyberprofilaktyka.pl/p....
 
22.
NASK Państwowy Instytut Badawczy. (2023). Nastolatki 3.0: Raport z ogólnopolskiego badania uczniów i rodziców [Teenagers 3.0: Report from a nationwide survey of school pupils and parents]. NASK. https://cyberprofilaktyka.pl/b....
 
23.
Porębski, L. (2014). Gorzki smak technologii: Nowe formy przemocy jako konsekwencja rewolucji informacyjnej [The bitter taste of technology: New forms of violence as a consequence of the information revolution]. Ethos, 27(2), 299–313. https://doi.org/10.12887/27-20....
 
24.
Pyżalski, J. (2012). Agresja elektroniczna i cyberbullying jako nowe ryzykowne zachowanie młodzieży [Electronic aggression and cyberbullying as new risky behaviours among young people]. Impuls.
 
25.
Pyżalski, J. (2013). Rodzina i szkoła a przeciwdziałanie zaangażowaniu młodych ludzi w ryzykowne zachowania online [Family and school in counteracting young people’s involvement in risky online behaviour]. Dziecko Krzywdzone. Teoria, Badania, Praktyka, 12(1), 99–109.
 
26.
Smętek, J., & Warso, Z. (2017). Cyberprzemoc wobec kobiet w sieci: Raport [Cyberbullying against women online: Report]. Helsińska Fundacja Praw Człowieka.
 
27.
Sorokowska, A., Słowińska, A., Zbieg, A., & Sorokowski, P. (2014). Polska adaptacja testu Ten Item Personality Inventory (TIPI) – TIPI-PL – wersja standardowa i internetowa [Polish adaptation of the Ten Item Personality Inventory (TIPI) – TIPI-PL – standard and online versions]. WrocLab, Instytut Psychologii, Uniwersytet Wrocławski.
 
28.
Śledziewski, A. (2016). Przestępstwo znęcania się w kontekście przemocy w rodzinie [The offence of abuse in the context of domestic violence]. Uniwersytet w Białymstoku.
 
29.
Tokunaga, R. S. (2010). Following you home from school: A critical review and synthesis of research on cyberbullying victimization. Computers in Human Behavior, 26, 277–287. https://doi.org/10.1016/j.chb.....
 
30.
Twardowska-Staszek, E., & Zych, I. (2019). Bullying i cyberbullying wśród dzieci i młodzieży: Analiza porównawcza wyników badań prowadzonych w Polsce i Hiszpanii [Bullying and cyberbullying among children and young people: A comparative analysis of research findings from Poland and Spain]. Studia Paedagogica Ignatiana, 22(3), 115–137. https://doi.org/10.12775/SPI.2....
 
31.
Waligóra-Huk, A. (2015). Cyberprzemoc wśród młodzieży ze szkół wiejskich [Cyberbullying among rural school youth]. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
 
32.
Waszyńska, K. (2015). W (nie)rzeczywistej relacji z Innym, czyli miłość i seks w cyberprzestrzeni [In (un)real relationships with the Other, or love and sex in cyberspace]. Studia Edukacyjne, 34, 197–210. https://doi.org/10.14746/se.20....
 
33.
Wojtasik, Ł. (2009). Przemoc rówieśnicza z użyciem mediów elektronicznych – wprowadzenie do problematyki [Peer violence using electronic media – an introduction to the issue]. Dziecko Krzywdzone. Teoria, Badania, Praktyka, 8(1), 1–5.
 
Deklaracja dostępności
 
eISSN:2300-5866
ISSN:2082-9019
Journals System - logo
Scroll to top