Współczesna kobieta w kontekście macierzyństwa i roli matki
 
 
 
Więcej
Ukryj
1
Department of Labour Pedagogy and Andragogy, Faculty of Pedagogy, Kazimierz Wielki University [Katedra Pedagogiki Pracy i Andragogiki, Wydział Pedagogiki, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego], Chodkiewicza 30, 85-064 Bydgoszcz, Poland
 
 
Data nadesłania: 01-01-2020
 
 
Data ostatniej rewizji: 30-06-2020
 
 
Data akceptacji: 30-06-2020
 
 
Data publikacji: 30-06-2020
 
 
Autor do korespondencji
Ewa Krause   

Katedra Pedagogiki Pracy i Andragogiki, Wydział Pedagogiki, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Chodkiewicza 30, 85-064 Bydgoszcz, Polska
 
 
Wychowanie w Rodzinie 2020;22(1):31-56
 
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Współczesnej kobiecie wzrasta zakres obowiązków i nieustannie poszerza się repertuar nowych ról. Szczególnie jednak naznaczona i obarczona oddźwiękiem społecznym jest rola matki. Macierzyństwo stanowi przedmiot analiz wielu badaczy. Najczęściej pozostaje ono w obszarze zainteresowań demografów, psychologów, socjologów i pedagogów. Jest to temat uznawany za stale aktualny, popularny zarówno w dyskursie naukowym, jak i w dyskusji społecznej. Ważne jest zatem permanentne zgłębianie tej problematyki, ukazujące również nowe konteksty – w tym przypadku nawiązano do sytuacji matek w czasie pandemii COVID-19. Cel. Celem artykułu jest ukazanie społecznego postrzegania współczesnych kobiet w kontekście roli matki oraz w odniesieniu do wyborów życiowych przez nie dokonywanych. Kolejnym celem jest zaprezentowanie występujących stanowisk wobec macierzyństwa czy dyskursów jego dotyczących, a także zwrócenie uwagi na sytuację matek w Polsce spowodowaną pandemią COVID-19. Materiały i metody. W niniejszym opracowaniu, stanowiącym przegląd literatury, zastosowano także metodę badawczą desk research. Wyniki i wnioski. Z przedstawionych analiz wyłaniają się różne kategorie współczesnych kobiet, w tym matek, i różnorodność ich postrzegania w kontekście tej roli. Aby można było przygotować rozwiązania (w obszarze polityki społecznej), które wspierałyby je wszystkie (niezależnie od ich preferencji), ważna jest znajomość poszczególnych grup kobiet. Nie chodzi o nakłanianie każdej do macierzyństwa, ale o stworzenie warunków do jego podejmowania i pełnienia tym osobom, które dzieci rzeczywiście chcą, oraz wspomaganie ich w łączeniu i godzeniu ról. W wyniku pojawienia się pandemii COVID-19 jest to tym bardziej potrzebne, ponieważ jej wybuch wzmocnił tradycyjny podział obowiązków i zjawisko retradycjonalizacji, które kobietom nie sprzyja.
 
REFERENCJE (55)
1.
Aksamit, D. (2019). Kobiety-matki o macierzyństwie: Socjopedagogiczne studium narracji matek dorosłych osób z głęboką niepełnosprawnością intelektualną. Warszawa: Wydawnictwo APS.
 
2.
Badinter, É. (1998). Historia miłości macierzyńskiej. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen.
 
3.
Badinter, É. (2013). Konflikt: Kobieta i matka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
4.
Bakiera, L. (2013). Zaangażowane rodzicielstwo a autokreacyjny aspekt rozwoju dorosłych. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
 
5.
Bartosiewicz, A. (2021). Czy kobiety naprawdę mają trudniej w pracy?: Eksperci to sprawdzili. Pobrane 27.02.2024 z: https://stronakobiet.pl/czy-ko....
 
6.
Brown, B. (2012). Dary niedoskonałości: Jak przestać się przejmować tym, kim powinniśmy być, i zaakceptować to, kim jesteśmy. Poznań: Media Rodzina.
 
7.
Budrowska, B. (2001). Regulamin i improwizacje, czyli o kulturowym skrypcie bycia matką. Kultura i Społeczeństwo, 45(2), 105-120.
 
8.
Budrowska, B. (2000). Macierzyństwo jako punkt zwrotny w życiu kobiety. Wrocław: Wydawnictwo Funna.
 
9.
Byrska, M., Ciacek, P. (2020). Współczesne macierzyństwo – matka multizadaniowa vs. dzika matka. Pobrane 27.02.2024 z: https://women.ringieraxelsprin....
 
10.
Christoph, M., Krause, E. (2019). Kariera zawodowa kobiet we współczesnych organizacjach. Studia Edukacyjne, 53, 187-207. DOI: 10.14746/se.2019.53.11.
 
11.
Cieślińska, B. (2014). Bezdzietność jako styl życia. Pogranicze: Studia Społeczne, 24, 277-292. DOI: 10.15290/pss.2014.24.15.
 
12.
Drozdowski, R., Frąckowiak, M., Krajewski, M., Kubacka, M., Luczys, P., Modrzyk, A., Rogowski, Ł., Rura, P., Stamm, A. (2020). Życie codzienne w czasach pandemii: Raport z drugiego etapu badań. Poznań: Wydawnictwo UAM.
 
13.
Frąckowiak-Sochańska, M. (2009). Preferencje ładów normatywnych w postawach kobiet wobec wartości w Polsce na przełomie XX i XXI wieku. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
 
14.
Fundacja Sukces Pisany Szminką (2020). Raport Mama-Warszawianka: Mama na rynku pracy: Wygrajmy z COVID-em. Pobrane 27.02.2024 z: https://sukcespisanyszminka.pl....
 
15.
Fundacja Sukces Pisany Szminką (2020). Sytuacja kobiet w czasie pandemii. Pobrane 27.02.2024 z: https://sukcespisanyszminka.pl....
 
16.
Gajtkowska, M. (2014). Recenzja książki Rachel Cusk „Praca na całe życie. O początkach macierzyństwa”. Kultura – Społeczeństwo – Edukacja, 2(6), 251-256. DOI: 10.14746/kse.2014.2.15.
 
17.
Gajtkowska, M. (2016). Współczesne (auto)kreacje macierzyństwa i ich wybrane konteksty. W: I. Przybył, A. Żurek (red.), Role rodzinne: Między przystosowaniem a kreacją (ss. 203-211). Poznań: Wydawnictwo WNS UAM.
 
18.
Gawlina, Z. (2003). Macierzyństwo jako wartość w kontekście przemian społecznych. Roczniki Socjologii Rodziny, 15, 33-45.
 
19.
Górnikowska-Zwolak, E. (2004). Macierzyństwo. W: T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku: T. 3 (ss. 9-18). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
 
20.
Gracka-Tomaszewska, M. (2014). Drogi do macierzyństwa: Reprezentacja siebie i reprezentacja dziecka w umyśle kobiety jako podstawa macierzyństwa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
 
21.
Graff, A. (2014). Matka feministka. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
 
22.
Gromkowska-Melosik, A. (2011). Edukacja i (nie)równość społeczna kobiet: Studium dynamiki dostępu. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
 
23.
Gromkowska-Melosik, A. (2017). Rekonstrukcje tożsamości współczesnych kobiet: Paradoksy emancypacji. Pedagogika Społeczna, 2 (64), 95-116.
 
24.
Hakim, C. (2003). A New Approach to Explaining Fertility Patterns: Preference Theory, Population and Development Review, 29 (3), 349-374. DOI: 10.1111/j.1728-4457.2003.00349.x.
 
25.
Hays Poland (2021). Kobiety na rynku pracy 2021. Pobrane 27.02.2024 z: https://www.hays.pl/kobiety.
 
26.
Hryciuk, R.E., Korolczuk, E. (2012). Wstęp: Pożegnanie z Matką Polką? W: R.E. Hryciuk, E. Korolczuk (red.), Pożegnanie z Matką Polką?: Dyskursy, praktyki i reprezentacje macierzyństwa we współczesnej Polsce (ss. 7-24). Warszawa: Wydawnictwo UW.
 
27.
Kasten, A. (2013). Dyskurs naukowy w Polsce na temat macierzyństwa. W: K. Slany (red.), Zagadnienia małżeństwa i rodzin w perspektywie feministyczno-genderowej (ss. 65-76). Kraków: Wydawnictwo UJ.
 
28.
Kotlarska-Michalska, A. (2012). Główne kierunki przemian w kobiecych rolach małżeńskich i macierzyńskich. W: A. Kwak, M. Bieńko (red.), Wielość spojrzeń na małżeństwo i rodzinę (ss. 87-115). Warszawa: Wydawnictwo UW.
 
29.
Kubiak-Szymborska, E. (2014). Macierzyństwo – praca zawodowa: Kontekst i różne oblicza dylematu. W: R. Tomaszewska-Lipiec (red.), Relacje praca – życie pozazawodowe drogą do zrównoważonego rozwoju jednostki (ss. 38-400). Bydgoszcz: Wydawnictwo UKW.
 
30.
Kusio, U. (2004). Współczesna kobieta wobec macierzyństwa. Kultura i Edukacja, 4, 40-47.
 
31.
Maciarz, A. (2004). Macierzyństwo w kontekście zmian społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
 
32.
Maciąg-Budkowska, M., Rzepa, T. (2017). Jaka jest „idealna matka”? Rozumienie roli matki przez współczesne kobiety. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J – Paedagogia- Psychologia, XXX, 3, 93-107. DOI: 10.17951/j.2017.30.3.93.
 
33.
Michna, N.A. (2014). O kobietach i matkach: Elisabeth Badinter o kryzysie kobiecej tożsamości. Kwartalnik Filozoficzny, 42(3), 133-154.
 
34.
Olcoń-Kubicka, M. (2009a). Indywidualizacja a nowe formy wspólnotowości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
 
35.
Olcoń-Kubicka, M. (2009b). Rola Internetu w powstawaniu nowego modelu macierzyństwa. W: M. Sikorska (red.), Być rodzicem we współczesnej Polsce: nowe wzory w konfrontacji z rzeczywistością (ss. 34-61). Warszawa: Wydawnictwo UW. DOI: 10.31338/uw.9788323514763. pp.34-61.
 
36.
Olko, P., Filip, G. (2016). Role społeczne odgrywane przez kobietę na przykładzie wybranych czasopism kobiecych. Studia Językoznawcze, 7, 7-24. DOI: 10.15584/slowo.2016.7.1.
 
37.
Plopa, M. (2005). Psychologia rodziny: Teoria i badania. Elbląg: Wydawnictwo Elbląskiej Uczelni Humanistyczno-Ekonomicznej.
 
38.
Pryszmont-Ciesielska, M. (2011). Macierzyństwo w perspektywie kobiet podejmujących aktywność naukowo-dydaktyczną – trzy autonarracje. Edukacja Dorosłych, 2, 163-178.
 
39.
Pufal-Struzik, I. (2017). Aktywność zawodowa współczesnych kobiet – trudności w realizacji nowych ról i tradycyjnych obowiązków. Polskie Forum Psychologiczne, 22(2), 242-257. DOI: 10.14656/PFP20170204.
 
40.
Raczek, M. (2019). Jakie są współczesne matki?. Pobrane 27.02.2024 z: https://m.trojmiasto.pl/dzieck....
 
41.
Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej Województwa Śląskiego (2015). Społeczna rola matki – wyzwania współczesnego macierzyństwa: Raport z badania. Katowice: ROPS Województwa Śląskiego.
 
42.
Sikorska, M. (2009a). Matka „chora” zamiast „złej” – o nowych wzorach macierzyństwa. W: M. Sikorska (red.), Być rodzicem we współczesnej Polsce: nowe wzory w konfrontacji z rzeczywistości (ss. 13-33). Warszawa: Wydawnictwo UW. DOI: 10.31338/uw.9788323514763.pp.13-33.
 
43.
Sikorska, M. (2009b). Nowa matka, nowy ojciec, nowe dziecko: O nowym układzie sił w polskich rodzinach. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
 
44.
Sikorska, M. (red.) (2012). Raport: Ciemna strona macierzyństwa: O niepokojach współczesnych matek. Warszawa: Wydawnictwo AXA.
 
45.
Slany, K. (2013). Ponowoczesne rodziny – konstruowanie więzi i pokrewieństwa. W: K. Slany (red.), Zagadnienia małżeństwa i rodzin w perspektywie feministyczno-genderowej (ss. 45-64). Kraków: Wydawnictwo UJ.
 
46.
Stawikowska, E (2020). Epidemia uderza w kobiety: Partnerstwo?: Brzmi fajnie, ale teraz to prawie niemożliwe. Pobrane 27.02.2024 z: https://www.newsweek.pl/polska....
 
47.
Szukalski, P. (2004). Bezdzietność w Polsce. W: W. Warzywoda-Kruszyńska, P. Szukalski (red.), Rodzina w zmieniającym się społeczeństwie polskim (ss. 83-109). Łódź: Wydawnictwo UŁ.
 
48.
Titkow, A. (2007). Tożsamość polskich kobiet. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
 
49.
Titkow, A. (2012). Figura Matki Polki: Próba demitologizacji. W: R.E. Hryciuk, E. Korolczuk (red.), Pożegnanie z Matką Polką?: Dyskursy, praktyki i reprezentacje macierzyństwa we współczesnej Polsce (ss. 27-48). Warszawa: Wydawnictwo UW .
 
50.
Willan-Horla, L. (2013). Strategie funkcjonowania współczesnych Polek w życiu rodzinnym. W: K. Slany (red.), Zagadnienia małżeństwa i rodzin w perspektywie feministyczno-genderowej (ss. 173-190). Kraków: Wydawnictwo UJ.
 
51.
Włodarczyk, E. (2017). Misja ‘mama’: Wyzwania i trudności. W: E. Włodarczyk (red.), W trosce o macierzyństwo (ss. 53-68). Poznań: Wydawnictwo UAM.
 
52.
Wodzik, J. (2011). Krótka historia macierzyństwa w ujęciu feministycznym. Analiza i Egzystencja, 16, 91-104.
 
53.
Wojciechowska, J. (2002a). Role rodzicielskie wobec zmian uniwersalnych. W: K. Appelt, J. Wojciechowska (red.), Zadania i role społeczne w okresie dorosłości (ss. 147-168). Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
 
54.
Wojciechowska, J. (2002b). Role rodzicielskie a zmiany wspólne. W: K. Appelt, J. Wojciechowska (red.), Zadania i role społeczne w okresie dorosłości (ss. 169-186). Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
 
55.
Wojciechowska, Z. (2012). Macierzyństwo – czynnik wykluczenia na współczesnym rynku pracy czy szansa dla nowych rozwiązań w kobiecej karierze?. Edukacja Dorosłych, 1(66), 75-88.
 
eISSN:2300-5866
ISSN:2082-9019
Journals System - logo
Scroll to top