Wprowadzenie. Artykuł ma charakter teoretyczno-empiryczny. Poruszono w nim kwestie związane z wychowaniem przez pracę w rodzinach wiejskich. W części teoretycznej zdefiniowano wychowanie przez pracę, przeanalizowano istotne z punktu widzenia zaplanowanych badań etapy rozwoju zawodowego: przedzawodowy, prozawodowy, zawodowy, oraz scharakteryzowano aktywnych uczestników rynku pracy. W dalszej części zaprezentowano przyjęte założenia metodologiczne oraz wyniki badań przeprowadzonych w 2023 r. wśród aktywnych na rynku pracy przedstawicieli pokoleń baby boomers, X, Y oraz Z. Cel. Celem badań było poznanie opinii aktywnych uczestników rynku pracy na temat realizowanych przez nich czynności samoobsługowych i zajęć domowych podejmowanych w okresie kształcenia przedzawodowego, prozawodowego oraz zawodowego, wskazanie różnic występujących w tym zakresie pomiędzy przedstawicielami różnych generacji, jak też określenie wpływu wychowania przez pracę na dokonywane wybory edukacyjno-zawodowe. Metody. W badaniach wykorzystano metodę indywidualnego przypadku oraz technikę wywiadu według dyspozycji do rozmowy. Wyniki. Z uzyskanych informacji wynika, że każdy uczestnik badania doświadczył wychowania przez pracę w domu rodzinnym. Osobami odpowiedzialnymi za przygotowanie dzieci i młodzieży, początkowo do realizacji czynności samoobsługowych, a następnie zróżnicowanych obowiązków domowych, byli rodzice, dziadkowie, a także starsze rodzeństwo. Z uwagi na zróżnicowane uwarunkowania życiowe związane z upływem czasu, zmianami gospodarczymi czy techniczno-technologicznymi oraz przeobrażeniami polskiej wsi, powierzane młodym ludziom zadania różniły się i były dostosowane do aktualnych potrzeb, jednak bezpośrednio nie wpłynęły na podejmowane przez nich decyzje edukacyjno-zawodowe (oddziaływały jednak na kształtowanie się kompetencji miękkich). Wnioski. Należy zwrócić uwagę na konieczność edukowania rodziców/opiekunów dzieci (nie tylko z terenów wiejskich) w zakresie wczesnego i w miarę systematycznego przygotowania ich do wykonywania czynności samoobsługowych oraz realizacji obowiązków domowych, które dostosowane będą do ich możliwości psychofizycznych. Edukacją w tym zakresie mogą/powinni zająć się przede wszystkim przedstawiciele instytucji oświatowych (którzy również wychowują młodych ludzi przez pracę i do niej), a formy wsparcia dla rodziców/opiekunów w tym zakresie niekoniecznie muszą mieć charakter spotkań formalnych, mogą to być też pogadanki przy okazji indywidualnych kontaktów bądź informacje zamieszczane na stronach internetowych instytucji.