Zaburzenia poznawcze a bezdomność
 
Więcej
Ukryj
1
Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej, Instytut Pedagogiki, Szczęśliwicka 40, 02-353 Warszawa, Polska
 
 
Data nadesłania: 22-08-2024
 
 
Data akceptacji: 16-10-2024
 
 
Data publikacji online: 18-10-2024
 
 
Autor do korespondencji
Marta Mikołajczyk   

Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej, Instytut Pedagogiki, Szczęśliwicka 40, 02-353 Warszawa, Polska
 
 
Wychowanie w Rodzinie 2024;31(3):81-95
 
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Cel. Celem artykułu jest ukazanie problematyki bezdomności w kontekście zaburzeń poznawczych. W Polsce jest to temat stosunkowo rzadko omawiany, choć ze względu na starzenie się społeczeństwa, w tym populacji osób doświadczających kryzysu bezdomności, wymaga zainteresowania decydentów odpowiedzialnych za kształt polityki i pomocy społecznej. Metody i materiały. W artykule dokonano przeglądu istniejących już opracowań. Ponieważ polska literatura przedmiotu nie dostarcza bogatego materiału na temat zaburzeń poznawczych wśród osób bezdomnych, odwołano się do badań wykonanych za granicą, przede wszystkim w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej i w Kanadzie. Wyniki i wnioski. Z zebranych danych wynika, że zaburzenia poznawcze mogą prowadzić do bezdomności oraz jej towarzyszyć. Ponadto wydłużają czas trwania bezdomności i opóźniają proces wychodzenia z niej. Zauważono także, że im dłużej dana osoba pozostaje bez bezpiecznego, permanentnego miejsca do życia, tym bardziej jest narażona na ryzyko wystąpienia symptomów otępiennych. Dłuższe przebywanie w bezdomności zwiększa prawdopodobieństwo pogorszenia się zdrowia fizycznego i psychicznego, a wraz ze stażem pozostawania w kryzysie bezdomności subiektywna ocena zdrowia u osób bezdomnych wyraźnie spada. Jednoczesne doświadczanie zaburzeń poznawczych i bezdomności jest poważnym zagrożeniem dla jednostki, bo utrudnia jej funkcjonowanie na wielu płaszczyznach. Niezbędne jest prowadzenie działań profilaktycznych, naprawczych i redukujących szkody. Wymagają one odpowiedniego przygotowania przedstawicieli służb społecznych, zwłaszcza pracowników socjalnych zatrudnionych w placówkach dla osób bezdomnych.
REFERENCJE (38)
1.
Backer, T. E., Howard, E. A. (2007). Cognitive impairments and the prevention of homelessness: Research and practice review [Zaburzenia poznawcze i zapobieganie bezdomności: przegląd badań i praktyki]. The Journal of Primary Prevention, 28(3–4), 375–388. DOI : 10.1007/s10935-007-0100-1.
 
2.
Bielerzewska, K., Chojnacka, M., Kocyłowska, A., Kruk, M., Sawicka, A., Sochocki, M. J., Stefaniak-Łubianka, M. (2011). Raport Grupy Eksperckiej ds. Zdrowia. W: R. Stenka (red.), Raport z fazy diagnozy: Kondycja i dobre praktyki pomocy ludziom bezdomnym w sześciu obszarach: streetworking, praca socjalna, mieszkalnictwo i pomoc doraźna, partnerstwa lokalne, zdrowie, zatrudnienie i edukacja (ss. 273–316). Gdańsk: Pomorskie Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności.
 
3.
Bilikiewicz, A., Matkowska-Białko, D. (2004). Zaburzenia funkcji poznawczych a depresja. Udar Mózgu: Problemy Interdyscyplinarne, 6(1), 27–37.
 
4.
Booth, R. G., Dasgupta, M., Forchuk, C., Shariff, S. Z. (2024). Prevalence of dementia among people experiencing homelessness in Ontario, Canada: A population-based comparative analysis [Rozpowszechnienie demencji wśród osób bezdomnych w Ontario w Kanadzie: analiza porównawcza oparta na populacji]. International Journal of Population Data Science, 9(5). DOI : 10.23889/ijpds.v9i5.2482.
 
5.
Bretherton, J., Mayock, P. (2021). Women’s homelessness: European evidence review [Bezdomność kobiet: Przegląd danych europejskich]. Brussels: FEANTSA. DOI: 10.15124/yao-3xhp-xz85.
 
6.
Chabior, A., Fabiś, A., Wawrzyniak, J. K. (2014). Starzenie się i starość w perspektywie pracy socjalnej. Warszawa: Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich.
 
7.
Choi, N. G., Snyder, L. J. (1999). Homeless families with children: A subjective experience of homelessness [Bezdomne rodziny z dziećmi: subiektywne doświadczanie bezdomności]. New York: Springer Publishing Company.
 
8.
Chwaszcz, J. (2008). Osobowościowe i społeczne wyznaczniki funkcjonowania bezdomnych mężczyzn. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II .
 
9.
Cohen, C., Sokolovsky, J. (1989). Old men of the Bowery: Strategies for survival among the homeless [Starcy z Bowery: Strategie przetrwania osób bezdomnych]. New York: Guilford Press.
 
10.
Crane, M., Warnes, A. M. (2001). Older People and Homelessness: Prevalence and Causes [Osoby starsze i bezdomność: Rozpowszechnienie i przyczyny]. Geriatric Rehabilitation, 16(4), 1–14.
 
11.
Daiski, I. (2007). Perspectives of homeless people on their health and health needs priorities [Perspektywy osób bezdomnych dotyczące ich zdrowia i priorytetów w zakresie potrzeb zdrowotnych]. Journal of Advanced Nursing, 58(3), 273–281. DOI: 10.1111/j.1365-2648.2007.04234.x.
 
12.
Dalkowska, B., Furga, A. (2023). Owrzodzenia kończyn dolnych u osób w kryzysie bezdomności. Probacja, 3, 283–300. DOI: 10.5604/01.3001.0053.8643.
 
13.
Dębski, M. (2008a). Kondycja zdrowotna osób bezdomnych. W: M. Dębski, S. Retowski (red.), Psychospołeczny profil osób bezdomnych w Trójmieście (ss. 233–267). Gdańsk: Uniwersytet Gdański.
 
14.
Dębski, M. (2008b). Sytuacja osób bezdomnych w województwie pomorskim w świetle wyników badań socjodemograficznych. W: M. Dębski, S. Retowski (red.), Psychospołeczny profil osób bezdomnych w Trójmieście (ss. 32–67). Gdańsk: Uniwersytet Gdański.
 
15.
Diagnoza sytuacji osób doświadczających bezdomności na terenie miasta stołecznego Warszawy (2022). Pobrane z: https://wsparcie.um.warszawa.p....
 
16.
Dobrzeniecki-Łukasiewicz, R. (2023). Bezdomność i bezdomni w opinii społeczeństwa polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. DOI: 10.53271/2023.172.
 
17.
Drobnik, J., Susło, R., Steciwko, A., Krzesinska-Nowacka, A., Kurpas, D., Sapilak, B., Muszyńska, A. (2010). Instrumenty zabezpieczenia społecznego osób z chorobami otępiennymi na terenie Dolnego Śląska. Family Medicine & Primary Care Review, 12(1), 15–18.
 
18.
Duracz-Walczak, A. (2002). Przyczyny wchodzenia w bezdomność i pozostawania bezdomnym. W: A. Duracz-Walczak (red.), W kręgu problematyki bezdomności polskiej: Praca zbiorowa (ss. 40–44). Warszawa – Gdańsk: Stowarzyszenie Pomocy Bezdomnym, Regionalne Centrum Informacji i Wspomagania Organizacji Pozarządowych.
 
19.
Giano, Z., Williams, A., Hankey, C., Merrill, R., Lisnic, R., Herring, A. (2020). Forty years of research on predictors of homelessness [Czterdzieści lat badań nad predyktorami bezdomności]. Community Mental Health Journal, 56(4), 692–709. DOI: 10.1007/s10597-019-00530-5.
 
20.
Główny Urząd Statystyczny (2021). Informacja o wstępnych wynikach Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2021. Pobrane z: https://stat.gov.pl/spisy-pows....
 
21.
Hurstak, E., Johnson, J. K., Tieu, L., Guzman, D., Ponath, C., Lee, C. T., Jamora, C. W., Kushel, M. (2017). Factors associated with cognitive impairment in a cohort of older homeless adults: Results from the HOPE HOME study [Czynniki związane z upośledzeniem funkcji poznawczych u bezdomnych osób starszych: wyniki badania HOPE HOME]. Drug and Alcohol Dependence, 178, 562–570. DOI: 10.1016/j.drugalcdep.2017.06.002.
 
22.
Joyce, D. P., Limbos, M. (2009). Identification of cognitive impairment and mental illness in elderly homeless men: Before and after access to primary health care [Rozpoznanie zaburzeń poznawczych i chorób psychicznych u starszych osób bezdomnych: przed i po trafieniu do podstawowej opieki zdrowotnej]. Canadian Family Physician, 55(11), 1110-1111.
 
23.
Lech, A. (2007). Świat społeczny bezdomnych i jego legitymizacje. Katowice: Wydawnictwo Naukowe Śląsk.
 
24.
Levinson, D., Ross, M. (red.) (2007). Homelessness handbook [Podręcznik bezdomności]. Great Barrington: Berkshire Publishing Group.
 
25.
Mikołajczyk, M. (2018). Rodziny bezdomnych matek: Charakterystyka i działania pomocowe. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
 
26.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (2017). Ogólnopolskie badanie liczby osób bezdomnych – Edycja 2017. Pobrane z: https://www.gov.pl/web/rodzina....
 
27.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (2019). Ogólnopolskie badanie liczby osób bezdomnych – Edycja 2019. Pobrane z: https://www.gov.pl/web/rodzina....
 
28.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (2024). Ogólnopolskie badanie liczby osób bezdomnych – Edycja 2024. Pobrane z: https://www.gov.pl/web/rodzina....
 
29.
Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 7 kwietnia 2023 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o pomocy społecznej (2023). Dz. U. 2023.901.
 
30.
Olech, P. (2011). Metoda drabinkowa a metoda najpierw mieszkanie w rozwiązywaniu problemu bezdomności. Forum o Bezdomności bez Lęku, 4, 185–200.
 
31.
Oliwa-Ciesielska, M. (2004). Piętno nieprzypisania: Studium o wyizolowaniu społecznym bezdomnych. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
 
32.
Oliwa-Ciesielska, M., Przymeński, A. (2010). Zapobieganie bezdomności – teoretyczne i praktyczne inspiracje. Forum o Bezdomności bez Lęku, 2, 75–92.
 
33.
Piña-Escudero, S. D., López, L., Sriram, S., Longoria Ibarrola, E. M., Miller, B., Lanata, S. (2021). Neurodegenerative disease and the experience of homelessness [Choroby neurodegeneracyjne i doświadczenie bezdomności]. Frontiers in Neurology, 11, 562218. DOI : 10.3389/fneur.2020.562218.
 
34.
Podgórska-Jachnik, D. (2014). Praca socjalna z osobami bezdomnymi. Warszawa: Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich.
 
35.
Przymeński, A. (1997). Geografia i skala zjawiska bezdomności w Polsce. Roczniki Naukowe Caritas, 1, 29–56.
 
36.
Sidorowicz, S. (1997). Psychospołeczne aspekty bezdomności. W: T. Kamiński (red.), Caritas–Bezdomność (ss. 103–118). Warszawa: Pro Caritate.
 
37.
Szluz, B. (2010). Świat społeczny bezdomnych kobiet. Warszawa – Rzeszów: Bonus Liber.
 
38.
Śledzianowski, J. (2006). Zdrowie bezdomnych. Kielce – Wrocław: Zakład Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji Akademii Świętokrzyskiej, Towarzystwo Pomocy im. św. Brata Alberta.
 
Deklaracja dostępności
 
eISSN:2300-5866
ISSN:2082-9019
Journals System - logo
Scroll to top