Bieżący numer
Online first
Archiwum
O czasopismie
Cele i zakres czasopisma
Wydawca i organ zarządzający
Zespół redakcyjny
Rada Naukowa
Kolegium Recenzentów
Indeksacja i współczynniki wpływu
Prawa autorskie i polityka otwartego dostępu
Źródła finansowania
Polityka prywatności
Dla autorów
Procedura publikacji
Procedura recenzowania
Wymogi redakcyjne
Etyka publikacji
Opłaty wydawnicze
Edukacja włączająca propozycją wsparcia ucznia z chorobą przewlekłą
1
Instytut Pedagogiki, Wydział Nauk Społecznych, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie, Polska
Data nadesłania: 17-04-2025
Data akceptacji: 16-07-2025
Data publikacji online: 24-09-2025
Data publikacji: 12-10-2025
Autor do korespondencji
Agnieszka Amilkiewicz-Marek
Instytut Pedagogiki, Wydział Nauk Społecznych, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin, Polska
Instytut Pedagogiki, Wydział Nauk Społecznych, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin, Polska
Wychowanie w Rodzinie 2025;32(1):175-191
SŁOWA KLUCZOWE
wsparcieedukacja włączającainkluzjauczniowie z chorobami przewlekłymidostęp do obowiązkowej edukacjizdalny udział w zajęciachdostęp uczniów do lekcji w szkole w czasie choroby
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Cel. Uczeń z chorobą przewlekłą, z uwagi na częste nawroty choroby albo jej długotrwały i dynamiczny przebieg, potrzebuje systematycznych badań, niejednokrotnie związanych z koniecznością kilkudniowej hospitalizacji również poza okresem zaostrzenia choroby.
Z tego powodu uczeń, u którego rozpoznano chorobę przewlekłą, może być wyłączony z zajęć, w których uczestniczy jego klasa. W świetle zmian związanych z implikacją edukacji włączającej do polskiego systemu oświaty podjęto refleksję nad proponowanymi rozwiązaniami w odniesieniu do ucznia z chorobą przewlekłą. W wyniku analizy wybranej literatury przedmiotu oraz zmian wynikających z edukacji włączającej wdrażanej do polskich szkół, zwrócono szczególną uwagę na te rozwiązania, które mogłyby sprzyjać poprawie dostępności do zajęć szkolnych wraz z klasą. Celem artykułu jest ukazanie edukacji włączającej jako rozwiązania, które czyniłoby edukację bardziej dostępną dla ucznia doświadczającego przedłużających się problemów zdrowotnych. Metody i materiały. Analiza w oparciu o dostępną literaturę i zapisy prawa. Wyniki i wnioski. W związku ze zmianami wynikającymi z implikacji założeń edukacji włączającej do polskiego systemu oświaty pojawiają się możliwości, które mogłyby poprawić dostępność zajęć z klasą i bieżącej wiedzy dla uczniów z chorobami przewlekłymi, a w efekcie – być może – zwiększyć szanse na ich osiągnięcia szkolne. Aspekt ten wymagałby pogłębionych eksploracji, a uzyskane wyniki mogłyby wskazać kierunki potrzebnych zmian podnoszących efektywność nauczania uczniów z wysoką absencją spowodowaną chorobą.
REFERENCJE (48)
1.
Amilkiewicz-Marek, A. (2020). Rola rodziców w edukacji zdalnej uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w klasach trzecich [The role of parents in distance education of students with special educational needs in third grade]. In E. Domagała-Zyśk (Ed.), Zdalne uczenie się i nauczanie a specjalne potrzeby edukacyjne: Z doświadczeń pandemii COVID-19 (pp. 129–163). Wydawnictwo Episteme.
2.
Bochenek, A., & Grabowiec, A. (2020). Uczeń z chorobą przewlekłą: Wyzwanie dla nauczyciela współczesnej szkoły [A student with a chronic disease: A challenge for a modern school teacher]. Edukacja Ustawiczna Dorosłych, 2, 187–195. https://doi.org/10.34866/pj8t-....
3.
Chrzanowska, I. (2015). Pedagogika specjalna: Od tradycji do współczesności [Special education: From tradition to modernity]. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
4.
Chrzanowska, I., & Szumski, G. (Eds.). (2019). Edukacja włączająca w przedszkolu i szkole [Inclusive education in preschool and school]. Wydawnictwo FRSE.
5.
Domagała-Zyśk, E. (2018). Uczniowie z niepełnosprawnościami w szkołach ogólnodostępnych i integracyjnych w polskich badaniach naukowych: Część I: artykuły z polskich czasopism naukowych 2013–2017 [Students with disabilities in mainstream and integrated schools in Polish scientific research: Part I: Articles from Polish scientific journals 2013–2017]. MEN.
6.
Domagała-Zyśk, E. (Ed.). (2020). Zdalne uczenie się i nauczanie a specjalne potrzeby edukacyjne: Z doświadczeń pandemii COVID-19 [Distance learning and teaching and special educational needs: Experiences from the COVID-19 pandemic]. Wydawnictwo Episteme.
7.
Domagała-Zyśk, E., Mariańczyk, K., Chrzanowska, I., Czarnocka, M., Jachimczak, B., Olempska-Wysocka, M., Otrębski, W., Papuda-Dolińska, B., Pawlak, K., & Podgórska-Jachnik, D. (2022). Szkolna Ocena Funkcjonalna: Przebieg procesu w aspekcie oceny aktywności i uczestnictwa [School Functional Assessment: Process of assessing activity and participation]. Wydawnictwo KUL.
8.
Doroszewska, J. (1963). Nauczyciel-wychowawca w zakładzie leczniczym [Teachereducator at a medical facility]. Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
9.
Dycht, M. (2017). Edukacja i wspieranie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i rozwojowymi w placówkach oświatowych w Polsce [Education and support for students with special educational and developmental needs in educational institutions in Poland]. In E. Śmiechowska-Petrovskij (Ed.), Dzieci z trudnościami rozwojowymi w młodszym wieku: Indywidualne programy edukacyjno-terapeutyczne w procesie wspierania dzieci (pp. 11–36). Wydawnictwo Naukowe UKSW.
10.
Dycht, M. (2021). „Edukacja wysokiej jakości” – analiza założeń koncepcyjnych i warunki implementacji modelu w polskim systemie edukacji w odniesieniu do uczniów niewidomych i słabowidzących [“High-quality education” — analysis of conceptual assumptions and conditions for model implementation in the Polish education system with reference to blind and visually impaired students]. Forum Pedagogiczne, 11(1), 89–114. https://doi.org/10.21697/fp.20....
11.
Gajdzica, Z. (2011). Opinie nauczycieli szkół ogólnodostępnych na temat edukacji włączającej uczniów z lekkim upośledzeniem umysłowym w kontekście toczącej się reformy kształcenia specjalnego [Opinions of teachers from mainstream schools on the inclusive education of students with mild intellectual disabilities in the context of the ongoing reform of special education]. In Z. Gajdzica (Ed.), Uczeń z niepełnosprawnością w szkole ogólnodostępnej (pp. 56–79). Oficyna Wydawnicza „Humanitas”.
12.
Gajdzica, Z. (2016). Pogranicza, peryferia i centra włączania ucznia z niepełnosprawnością w klasie ogólnodostępnej [Borderlands, peripheries, and centers of including students with disabilities in mainstream classrooms]. Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych, 22(1), 89–98.
13.
Global education monitoring report summary, 2020: Inclusion and education: All means all. (2020). UNESCO document No. ED-2020/WS/18. https://unesdoc.unesco.org/ark...#.
14.
Grabias, S., Panasiuk, J., & Woźniak, T. (Eds.). (2015). Logopedia: Standardy postępowania logopedycznego: Podręcznik akademicki [Speech therapy: Standards of speech therapy procedures: Academic textbook]. Wydawnictwo UMCS.
15.
Jachimczak, B. (2021). Edukacja włączająca w kontekstach szkolnych i społecznych w czasach „niepewności” [Inclusive education in school and social contexts in times of “uncertainty”]. Pedagogika Społeczna Nova, 1(2), 29–43. https://doi.org/10.14746/psn.2....
16.
Kolanowska, E. (2021). The system of education in Poland 2020. Foundation for the Development of the Education System. https://doi.org/10.47050/66515....
17.
Kołodziejczyk, R. (2020). Gotowość nauczycieli do pracy w systemie edukacji włączającej [Teachers’ readiness to work in the inclusive education system]. Roczniki Pedagogiczne, 3(12), 125–142. https://doi.org/10.18290/rped2....
18.
Konieczna, I. (2010). Wychowanek – pacjent w zakładzie leczniczym w dyskursie pedagogicznym [Pupil — patient in a medical facility in pedagogical discourse]. Podstawy Edukacji, 3, 435–449.
19.
Konieczna, I. (2015). Choroba przewlekła jako przeszkoda w osiąganiu niezależności u dzieci [Chronic illness as an obstacle to achieving independence in children]. Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej, 10, 181–197. https://doi.org/10.14746/ikps.....
20.
Krause, A. (2023). Edukacja włączająca w dyskursie hipokryzji [Inclusive education in the discourse of hypocrisy]. Studia z Teorii Wychowania, 14(42), 85–101. https://doi.org/10.5604/01.300....
21.
Minister Edukacji i Nauki [Minister of Education and Science]. (2022, September 2). Rozporządzenie w sprawie organizowania i prowadzenia zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość [Regulation on organizing and conducting classes using distance learning methods and techniques]. Dz. U. 2022.1903.
22.
Minister Edukacji Narodowej [Minister of National Education]. (2017, August 24). Rozporządzenie w sprawie organizacji wczesnego wspomagania rozwoju dziecka [Regulation on the organization of early childhood development suport]. Dz. U. 2017.1635.
23.
Ministerstwo Edukacji Narodowej [Ministry of National Education]. (2024). Wsparcie podnoszenia jakości edukacji włączającej w Polsce: Rekomendacje i działania priorytetowe [Supporting the improvement of the quality of inclusive education in Poland: Recommendations and priority actions]. https://www.gov.pl/attachment/....
24.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej [Ministry of Family, Labour, and Social Policy]. (2018). Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych [Convention on the rights of persons with disabilities]. https://www.gov.pl/web/rodzina....
25.
Morska, A., Szponar, K., & Wach, T. (2017). Relacyjność problemu nieregulaminowej absencji szkolnej – jako systemowe wyzwanie wychowawcze [The relationality of the problem of irregular school absence — as a systemic educational challenge]. Biografistyka Pedagogiczna, 2(1), 341–352. https://doi.org/10.36578/BP.20....
26.
Moszyńska, M., & Antoszewska, B. (2019). Praca nauczyciela szkoły przyszpitalnej w perspektywie procesu inkluzji ucznia ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi – z doświadczeń nauczycieli szkół przyszpitalnych w województwie warmińsko-mazurskim [The work of a hospital school teacher in the context of the inclusion process for students with special educational needs — from the experiences of hospital school teachers in the Warmian-Masurian Voivodeship]. Niepełnosprawność, 33, 106–117. https://doi.org/10.4467/254395....
27.
Mudło-Głagolska, K., & Lewandowska, M. (2018). Edukacja inkluzyjna w Polsce [Inclusive education in Poland]. Przegląd Pedagogiczny, 2(21), 202–214.
28.
Neroj, E. (2019). Wsparcie – instrumenty, zobowiązania systemowe, formalne i nieformalne formy [Support — instruments, systemic obligations, formal and informal forms]. In I. Chrzanowska & G. Szumski (Eds.), Edukacja włączająca w przedszkolu i szkole (pp. 174–206). Wydawnictwo FRSE. https://doi.org/10.47050/65591....
29.
Nilholm, C. (2020). Research about inclusive education in 2020 — How can we improve our theories in order to change practice? European Journal of Special Needs Education, 36(3), 358–370. https://doi.org/10.1080/088562....
30.
Nilholm, C., & Göransson, K. (2017). What is meant by inclusion? An analysis of high impact research in North America and Europe. European Journal of Special Needs Education, 32(3), 437–451. https://doi.org/10.1080/088562....
31.
Okoń, W. (1998). Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej [Introduction to general didactics] (4th ed.). Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
32.
Opertti, R., Bueno, C., & Arsendeau, P. (2021). Inclusion in education. Thematic Notes No. 1. Curriculum On The Move. UNESCO International Bureau of Education. https://unesdoc.unesco.org/ark....
33.
Otrębski, W., Mariańczyk, K., Amilkiewicz-Marek, A., Bieńkowska, K. I., Domagała-Zyśk, E., Kostrubiec-Wojtachnio, B., Papuda-Dolińska, B., & Pisula, E. (2022). Podręcznik metodyczny: Standardy oceny funkcjonalnej i planowania wsparcia edukacyjno-specjalistycznego w przypadku następujących trudności: Wada słuchu; wada wzroku; specyficzne zaburzenia uczenia się; zaburzenia rozwoju mowy i języka; zaburzenia rozwoju intelektualnego; zaburzenia ze spektrum autyzmu (ASD); zaburzenia behawioralne i emocjonalne [Methodological manual: Standards for functional assessment and planning of educational and specialist support in the case of the following difficulties: Hearing impairment; visual impairment; specific learning disorders; speech and language development disorders; intellectual development disorders; autism spectrum disorders (ASD); behavioral and emotional disorders]. Wydawnictwo KUL.
34.
Pańczyk, J. (Ed). (2002). Forum Pedagogów Specjalnych XXI Wieku, T. 1. [Forum of Special Educators of the 21st Century, Vol. 1]. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
35.
Plichta, P. (2012). Przygotowanie nauczycieli do edukacji włączającej – kontekst europejski [Preparing teachers for inclusive education — European context]. In D. Podgórska-Jachnik (Ed.), Dobre praktyki pedagogiczne szansą innowacyjnej edukacji (pp. 101–117). Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Łodzi.
36.
Pomirska, Z. (2021). Podejście inkluzyjne w nauczaniu uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych – szansa na zmianę polskiej szkoły [Inclusive approach in teaching students with special educational needs — an opportunity to change the Polish school]. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska: Sectio N, 6, 43–57. https://doi.org/10.17951/en.20....
37.
Sekułowicz, A., & Sekułowicz, M. (2016). Edukacja włączająca w polityce oświatowej: Możliwości i ograniczenia [Inclusive education in educational policy: Opportunities and limitations]. Niepełnosprawność, 22, 60–72.
38.
Sobczak, S., & Zacharuk, T. (2021). Predykcja oceny lekcji online w kontekście bierności i aktywności podczas zajęć oraz odatkowego zaangażowania uczniów szkół ponadpodstawowych w czasie pandemii [Online lessons evaluation prediction in the context of passivity and activity during the classes, and additional engagement of upper secondary students during the pandemic]. Wychowanie w Rodzinie, 24(1), 107–132. https://doi.org/10.34616/wwr.2....
39.
Szumski, G. (2006). Integracyjne kształcenie niepełnosprawnych: Sens i granice zmiany edukacyjnej [Integrated education of the disabled: Sense and limits of educational change]. Wydawnictwo Naukowe PWN; Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
40.
Szumski, G. (2010). Wokół edukacji włączającej: Efekty kształcenia uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim w klasach specjalnych, integracyjnych i ogólnodostępnych [On inclusive education: Educational outcomes for students with mild intellectual disabilities in special, integration, and mainstream classes]. Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
41.
Szumski, G. (2019). Koncepcja edukacji włączającej [The concept of inclusive education]. In I. Chrzanowska & G. Szumski (Eds.), Edukacja włączająca w przedszkolu i szkole (pp. 14–24). Wydawnictwo FRSE. https://doi.org/10.47050/65591....
42.
Twardowski, A. (2019). Formy organizacji pracy uczniów w procesie edukacji inkluzyjnej [Forms of organizing student work in the inclusive education process]. Rocznik Pedagogiczny, 42, 107–121. https://doi.org/10.2478/rp-201....
43.
UNESCO. (2003). Overcoming exclusion through inclusive approaches in education. A challenge and a vision: Conceptual paper. https://unesdoc.unesco.org/ark....
44.
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe [Act of December 14, 2016–Educational law]. (2016). Dz. U. 2017.59.
45.
Walczak, G. (2021). Model ekosystemu włączającej wczesnej edukacji. Założenia i warunki realizacji [An Inclusive Early Childhood Education Ecosystem Model: Assumptions and Implementation Conditions]. In E. M. Kulesza, D. Al‑Khamisy, & P. Zalewska (Eds.), Od integracji do inkluzji: 30 lat edukacji integracyjnej – idea i rzeczywistość (Vol. 1, pp. 132–145). Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
46.
Wdówik, P. (2009). Dostępna edukacja: Samorząd równych szans [Accessible education: Equal opportunity government]. Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego.
47.
Zacharuk, T. (2008). Włączająca edukacja [Inclusive education]. In T. Pilch (Ed.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku: V–Ż (Vol. 7, pp. 167–172). Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
48.
Ziółkowska, B. (2010). Dziecko chore w domu, w szkole i u lekarza: Jak wspomagać rozwój dzieci przewlekle chorych [A sick child at home, at school and at the doctor’s: How to support the development of chronically ill children]. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Udostępnij
Finansowane ze środków:
Projekt rozwoju praktyk wydawniczych i edytorskich oraz ich wpływu na utrzymanie się w obiegu międzynarodowym czasopisma został sfinansowany ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Projekt obejmował następujące działania: modernizację strony internetowej czasopisma, wdrożenie systemu submisji artykułów oraz wdrożenie menedżera bibliografii, wdrożenie systemu antyplagiatowego, wprowadzenie automatycznego systemu informowania członków społeczności akademickiej, a także tłumaczenie artykułów na język angielski. Kwota środków finansowych stanowiących pomoc przyznaną w ramach programu „Rozwój czasopism naukowych" na podstawie umowy nr RCN/SN/0666/2021/1 z dnia 22.12.2022 roku wyniosła 79 890, 96 zł. Szczegółowy opis realizowanych działań znajduje się w zakładce "Źródła finansowania"
© 2006-2025 Journal hosting platform by Bentus
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
