Sposoby wspierania motywacji do uczenia się w alternatywnym modelu edukacji – perspektywa rodziców uczniów w młodszym wieku szkolnym
Więcej
Ukryj
1
Division of Pre-School and Early Primary School Pedagogy, Faculty of Education, University of Bialystok [Zakład Pedagogiki Przedszkolnej i Wczesnoszkolnej, Wydział Nauk o Edukacji, Uniwersytet w Białymstoku], Swierkowa 20, 15-328 Bialystok, Poland
Data nadesłania: 20-10-2021
Data ostatniej rewizji: 08-12-2021
Data akceptacji: 08-12-2021
Data publikacji: 22-12-2021
Autor do korespondencji
Marta Makarewicz
Zakład Pedagogiki Przedszkolnej i Wczesnoszkolnej, Wydział Nauk o Edukacji, Uniwersytet w Białymstoku, Świerkowa 20, 15-328 Białystok, Polska
Wychowanie w Rodzinie 2021;24(1):253-272
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Wprowadzenie. Problematyka motywacji jest wciąż aktualna i z każdym rokiem zyskuje
na znaczeniu, zwłaszcza w kontekście edukacji i procesu uczenia się. Ludzkie działania
nie mają szans na zaistnienie bez motywacji – stanu, dyspozycji bądź czynnika, który sprawia,
że podejmujemy, realizujemy oraz kończymy określone przez nas czynności i zadania.
Środowisko rodzinne należy do najważniejszych miejsc kształtujących młodych ludzi,
gdzie bez trudu możemy odnaleźć warunki sprzyjające wysokiemu poziomowi motywacji
do uczenia się. Doświadczenia rodziców w zakresie motywowania dzieci do nauki ukazują
nam istotną rolę opiekunów w procesie ich edukacji.
Cel. Celem przeprowadzonych badań był opis, wyjaśnienie i interpretacja sposobów rozwijania
motywacji uczniów w alternatywnym modelu edukacji z perspektywy doświadczeń
rodziców.
Metoda. Etnografia edukacyjna.
Wyniki. Badani rodzice przedstawiają szereg różnorodnych sposobów wspierania motywacji
do nauki poprzez zaspokojenie potrzeby kompetencji, autonomii i relacji z innymi.
Badani dostrzegają znaczącą rolę wsparcia i jakościowej relacji dzieci z osobami dorosłymi
we wspieraniu motywacji do uczenia się dziecka. Istotne, z punktu widzenia badanych,
jest tworzenie warunków do praktycznego wykorzystywania nabytych umiejętności,
docenianie wysiłku i postępów dziecka, stosowanie oceniania kształtującego, oferowanie
wyzwań edukacyjnych oraz stwarzanie sytuacji wyboru zadań bądź aktywności. Prezentowane
przez rodziców sposoby stanowią przejawy wspierania motywacji wewnętrznej
dziecka.
REFERENCJE (31)
1.
Angrosino, M. (2010). Badania etnograficzne i obserwacyjne. Warszawa: PWN.
2.
Boekaerts, M. (2009). Motywacja w nauce. Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli. Pobrane 30.12.2010 z
http://www.ibe.unesco.org/site... les/resources/edu-practices_10_pol.pdf.
3.
Brophy, J. (2002). Motywowanie uczniów do nauki. Warszawa: PWN.
4.
Chodkowski, Z. (2019). Motywacja a proces uczenia się. Kultura – Przemiany – Edukacja, 7, 137–150. DOI: 10.15584/kpe.2019.7.9.
5.
Chrońska, M., Fibakiewicz, K. (2020). Samozarządzanie we współczesnych organizacjach – koncepcja organizacji turkusowej. W: E. Śnieżek (red.), Trendy w biznesie (t. 3, ss. 91–102). Łódź: Wydawnictwo SIZ.
6.
Cywińska, M. (2012). Rozwijanie motywacji uczniów do nauki. Studia Edukacyjne, 20, 153–166.
7.
Dyrda, B. (2006). Motywowanie uczniów do nauki – zadanie współczesnego nauczyciela. Chowanna, 1(26), 121–131.
8.
Filipiak, E. (2011). Z Wygotskim i Brunerem w tle: Słownik pojęć kluczowych. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
9.
Fontana, D. (1998). Psychologia dla nauczycieli. Poznań: Zysk i S-ka.
10.
Gerrig, R.J., Zimbardo, P.G. (2006). Psychologia i życie. Warszawa: PWN.
11.
Głoskowska-Sołdatow, M. (2012). Motywacja – na szkolnym starcie. Przed Szkołą, 1(5), 13–16.
12.
Głoskowska-Sołdatow, M. (2016). Motywacja do uczenia się uczniów w młodszym wieku szkolnym. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
13.
Kozłowski, W. (2013). Zaangażowanie rodziców a osiągnięcia szkolne uczniów. Edukacja, 2(122), 78–89.
14.
Kubinowski, D. (2010). Jakościowe badania pedagogiczne: Filozofia – metodyka – ewaluacja. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
15.
Legault, L. (2016). Intrinsic and extrinsic motivation. W: V. Zeigler-Hill, T. Shackelford (red.), Encyclopedia of Personality and Individual Differences (ss. 1–4). Cham: Springer International Publishing.
16.
Lipka, A., Król, M., Waszczak, S., Winnicka-Wejs, A. (2010). Kształtowanie motywacji wewnętrznej: Koszty jakości i ryzyko. Warszawa: Difin.
17.
Michalak R. (2016). Edukacja najmłodszych kontekstem kształtowania motywacji do uczenia się: Ogląd zjawiska w badaniach własnych. Konteksty Pedagogiczne, 2(7), 81–95. DOI: 10.19265/KP.2016.02781.
18.
Morbitzer, J. (2018). W poszukiwaniu nowych (meta)modeli edukacji XXI wieku. Studia Edukacyjne, 50, 7–29. DOI: 10.14746/se.2018.50.1.
19.
Niemiec C.P., Ryan R.M. (2009). Autonomy, competence, and relatedness in the classroom: Applying self-determination theory to educational practice. Theory and Research in Education, 7(2), 133–144. DOI: 10.1177/1477878509104318.
20.
Okoń, W. (2001). Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
21.
Reiss, S. (2012). Intrinsic and extrinsic motivation. Teaching of Psychology, 39(2), 1–5. DOI: 10.1177/0098628312437704.
22.
Reykowski, J. (1982). Z zagadnień psychologii motywacji. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
23.
Rheinberg, F. (2006). Psychologia motywacji. Kraków: Wydawnictwo WAM.
24.
Ryan, R.M., Deci, E.L. (2000a), Intrinsic and extrinsic motivations: Classic definitions and new directions. Contemporary Educational Psychology, 25(1), 54–67. DOI: 10.1006/ceps.1999.1020.
25.
Ryan, R.M., Deci, E.L. (2000b). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55(1), 68–78. DOI: 10.1037/0003-066X.55.1.68.
26.
Strelau, J., Doliński, D. (red.) (2008). Psychologia: Podręcznik akademicki: T. 1. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
27.
Szulawski, M., Szapiro, J. (2016). W kierunku motywacji wewnętrznej w edukacji: implikacje teorii autodeterminacji w środowisku szkolnym. Psychologia Wychowawcza, 10, 257–266. DOI: 10.5604/00332860.1234538.
28.
Tołwińska, B. (2009). Motywacja dzieci do uczenia się: (Problemy dzieci, rola dorosłych). W: J. Izdebska, J. Szymanowska (red.), Wielowymiarowość przestrzeni życia współczesnego dziecka (ss. 195–203). Białystok: Trans Humana.
29.
Uszyńska-Jarmoc, J. (2011). Rodzaje motywacji w procesie uczenia się przez całe życie – nowe perspektywy teoretyczne i metodologiczne. W: A. Cudowska (red.), Kierunki rozwoju edukacji w zmieniającej się przestrzeni społeczne: Księga Jubileuszowa dedykowana profesorowi doktorowi habilitowanemu Michałowi Balickiemu. (ss. 506–516). Białystok: Trans Humana.
30.
Zellma, A. (2016). (Nie)wymierna rola rodziców w stymulowaniu aktywności poznawczej dziecka. Teologia Praktyczna, 17, 133–145. DOI: 10.14746/tp.2016.17.09.
31.
Zimbardo, P.G., Johnson, R.L., McCann, V. (2010). Psychologia: Kluczowe koncepcje. Warszawa: PWN.